Cuộc gặp mặt giữa Chủ tịch Tập Cận B́nh và lănh đạo Đài Loan Mă Anh Cửu tại Singapore đánh dấu sự tiến triển về mối quan hệ giữa Trung Quốc và Đài Loan sau 66 năm từ khi Đài Loan tách khỏi Trung Quốc. Trong cuộc gặp mặt, hai nhà lănh đạo đă thể hiện nét tinh tế trong nghệ thuật ngoại giao giữa những t́nh huống không dễ dàng giữa hai bên.
Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận B́nh và lănh đạo Đài Loan Mă Anh Cửu chiều qua gặp nhau ở Singapore. Đây là cuộc gặp đầu tiên giữa một chủ tịch Trung Quốc với một nhà lănh đạo Đài Loan từ sau khi ḥn đảo tách khỏi đại lục năm 1949.
Sau khi có cuộc họp kín trong khoảng 20 phút, hai nhà lănh đạo cùng dùng bữa tối. Đặc biệt, hai ông góp tiền thanh toán hóa đơn. Hành động này cho thấy sự tinh tế trong nghệ thuật ngoại giao của đôi bên nhằm giữ ǵn ḥa khí mong manh được duy tŕ không dễ dàng suốt 66 năm qua, theo Bloomberg.
Chuyên gia nhận định ông Tập sẽ tránh những hành động có thể đưa vị thế của ông Mă lên ngang bằng với ḿnh, trong khi ông Mă cần t́m mọi cách để né những cử chỉ cho thấy sự lép vế hay quy phục.
Trương Chí Quân, Ủy viên Trung ương đảng khóa 18, phụ trách văn pḥng các vấn đề về Đài Loan của Trung Quốc, cho hay "trong cuộc gặp lần này đôi bên thống nhất dùng thân phận và danh nghĩa lănh đạo hai bờ" đại lục và Đài Loan. Cách xưng hô này giúp đảm bảo tính trung lập trong phát ngôn mà mỗi bên đưa ra, đồng thời giúp Trung Quốc tránh được việc vô t́nh thừa nhận tính hợp pháp của đảo Đài Loan.
Phát biểu trước khi lên chuyến bay tới Singapore, ông Mă nói mối quan hệ xuyên eo biển với Trung Quốc đang ở vào trạng thái ổn định nhất trong 66 năm và "đây là thời điểm hợp lư" để thiết lập các cơ chế gặp mặt cho hai nhà lănh đạo. Nhờ đó, người đứng đầu đảo Đài Loan kế nhiệm ông sẽ có cơ hội để củng cố hơn nữa mối quan hệ với đại lục.
Dù vậy, theo David Yang, chuyên gia phân tích tại trung tâm tư vấn IHS Country Risk, cuộc thảo luận giữa ông Mă và ông Tập dường như sẽ không có bất kỳ đột phá nào.
"Ông Mă thừa hiểu rằng bất kỳ sự thỏa hiệp nào với Bắc Kinh cũng có thể bị nh́n nhận như một hành vi 'phục tùng' và gây ảnh hưởng xấu tới triển vọng thắng cử của đảng ông", Yang nói. "Ông Tập mặt khác cũng sẽ không đưa ra bất kỳ thỏa hiệp nào ảnh hưởng tới chính sách 'một Trung Quốc' được duy tŕ bấy lâu nay".
Ứng viên phe đối lập đảng Dân chủ Tsai Ing-wen của Đài Loan vẫn giữ thái độ lạc quan về cuộc gặp. Tuy nhiên, bà chỉ trích ông Mă v́ đă giữ bí mật về kế hoạch gặp mặt với ông Tập quá lâu.
Ông Mă tuần này nói cuộc gặp sẽ không đưa ra bất cứ "thỏa thuận bí mật hay lời hứa hẹn" nào và chúng sẽ không ảnh hưởng tới cuộc bầu cử sẽ diên ra vào tháng một năm sau ở Đài Loan. Nó chỉ cho thấy rằng mối quan hệ xuyên eo biển đă bền chặt đến đâu.
"Chúng tôi hy vọng sẽ nâng cao mức độ trong tương lai", ông Mă nói tại cuộc họp báo ở Đài Bắc. "Mục tiêu của tôi là thiết lập một cơ chế cho các cuộc gặp thường xuyên giữa lănh đạo đôi bên".
Theo b́nh luận viên Jonathan Sullivan từ South China Morning Post, ư nghĩa biểu tượng của cuộc gặp là rất lớn, đặc biệt đối với Trung Quốc, nơi mà viễn cảnh về việc Đài Loan quay trở về với đại lục luôn được người dân coi trọng hơn các cảnh tượng khác như h́nh ảnh Chủ tịch Tập bắt tay Tổng thống Mỹ Barack Obama hay h́nh ảnh ông Tập được đón tiếp nồng hậu ở Anh. Đây cũng là một tin tốt đối với người dân Trung Quốc ở quê nhà. Tờ Global Times c̣n tuyên bố "vấn đề Đài Loan đă không c̣n là vấn đề".
Trước khi gặp mặt ông Mă, Chủ tịch Trung Quốc đă mở một trung tâm văn hóa ở Singapore. Đứng bán những lá cờ nhỏ của Trung Quốc bên ngoài trung tâm, một kỹ sư máy tính người Trung Quốc ở Singapore cho rằng cuộc gặp không có nhiều ư nghĩa trong bối cảnh ông Mă sắp từ chức.
"Tôi không kỳ vọng cuộc gặp Mă - Tập sẽ dẫn tới bất kỳ đột phá nào trong quan hệ xuyên eo biển", anh nói. "Nó chỉ mang ư nghĩa biểu tượng mà thôi".
vietbf @ sưu tầm