VBF-“Tẩu hỏa nhập ma” là từ mà chắc hẳn không ai c̣n xa lạ thế nhưng để hiểu rơ về nó th́ rất ít người có thể đưa ra câu trả lời chính xác. Có thể nói “tẩu hỏa nhập ma” là 1 trong những chứng bệnh mà bản thân người bị cũng không thể biết là ḿnh đang bị “tẩu hỏa nhập ma”. Đây là hậu quả của việc lo âu quá mức có thể dẫn đến rối loạn thần kinh thực vật, tạo ra các triệu chứng giống người bị cao huyết áp, tim mạch…
Đọc thông tin y học trên báo, đài giúp nhiều người có thêm kiến thức để tự chăm sóc sức khỏe bản thân và gia đ́nh. Thế nhưng, một số người có tính hay lo quá đáng, hễ thấy ai đó mắc bệnh th́ cứ nghĩ triệu chứng đó giống với triệu chứng mà ḿnh từng gặp.
“Chê” bác sĩ yếu kém
Khi con trai nhập viện v́ cơn suyễn tái phát, chị Nguyễn B́nh M. (ngụ quận B́nh Thạnh, TP HCM) đă khóc như mưa v́ lo lắng và hối hận.
“Nghe người ta nói về Zika nhiều quá, tôi đâm hoảng nên mua thuốc xịt muỗi xịt lung tung dù trước đó, bác sĩ (BS) có dặn cháu bị suyễn th́ đừng xài thuốc xịt muỗi, xịt pḥng. Trong lúc chăm con đang cấp cứu tại Bệnh viện Nhi Đồng 2, tôi t́m đến một BS hỏi chuyện mới biết với một cậu bé 6 tuổi như con tôi, có mắc Zika cũng chỉ phát bệnh nhẹ, không cần nhập viện. Lúc này, tôi mới thấy ḿnh dại v́ hôm ấy, sau khi vào pḥng xịt muỗi, bé đă lên cơn...” - chị M. kể lại.
Những người hay lo sợ quá đáng về bệnh tật có thể dẫn đến các bất thường về mặt tâm lư - tâm thần khi lo âu sinh lư đă quá mức và chuyển thành lo âu bệnh lư, trầm cảm hay rối loạn nghi bệnh. ThS-BS Nguyễn Ngọc Quang, Giám đốc Trung tâm Pháp y tâm thần khu vực TP HCM, đưa ra một ca bệnh điển h́nh mà ông từng gặp. Đó là một nữ bệnh nhân tuổi trung niên, gia đ́nh khá giả, sức khỏe tốt nhưng lúc nào cũng phàn nàn về một số bệnh lư khác nhau mà bà nghĩ ḿnh mắc phải. V́ nỗi lo này, bà đă đến rất nhiều bệnh viện, pḥng mạch tư nhưng vẫn không phát hiện được ǵ. Thay v́ mừng rỡ v́ kết quả đầy các ḍng chữ “b́nh thường”, bà nhiều lần tỏ ra nóng giận, chê các BS yếu kém. Quá mệt mỏi, gia đ́nh cuối cùng cũng t́m cách đưa bà đến gặp BS tâm thần!
Rối loạn thần kinh thực vật
ThS-BS Nguyễn Ngọc Quang cho biết: “Nghĩ rằng ḿnh mắc bệnh hay cho rằng một thói quen nào đó của ḿnh có thể dẫn đến bệnh sẽ tạo ra những lo âu sinh lư. Lo âu sinh lư quá mức sẽ trở thành lo âu bệnh lư và nỗi lo này có thể dẫn đến các dấu hiệu trầm cảm, ám ảnh”. Ông giải thích rằng dù không có bệnh thực thế nhưng chính căn bệnh trong tâm trí này sẽ làm rối loạn hệ thần kinh thực vật, gây hoa mắt, chóng mặt, tim đập nhanh, thường xuyên vă mồ hôi, luôn có cảm giác bất an.
Theo BS Quang, hiện tượng này hay gặp ở nhóm người có “nhân cách nghệ sĩ”, dễ bị ám thị. Ngoài ra, nhóm phụ nữ tuổi trung tiên, tiền măn kinh c̣n hay mắc một chứng gọi là “rối loạn nghi bệnh”, nghĩa là khi nghe người ta nói về bệnh ǵ th́ lại “nghi nghi” rằng ḿnh có các triệu chứng của bệnh đó.
ThS tâm lư Nguyễn Đại Hành, Khoa Cận lâm sàng Trung tâm Pháp y tâm thần khu vực TP HCM, cho rằng cách xử lư tốt nhất khi người thân có biểu hiện rối loạn nghi bệnh hoặc lo âu quá mức rằng ḿnh mắc bệnh này, bệnh kia là hăy đưa họ đi khám. Với một số người, bảng kết quả b́nh thường từ một nơi khám chữa bệnh uy tín hoặc lời khuyên của một BS tin cậy có thể giúp họ vơi bớt lo âu.
Tuyệt đối không nổi nóng, ngăn cản người bệnh đi khám v́ như thế chỉ làm họ thêm lo âu, ám ảnh. Tuy nhiên, nếu đă đến mức đi khám nhiều nơi mà người bệnh vẫn tin rằng ḿnh có bệnh th́ nên t́m cách đưa họ đến các chuyên gia tâm lư - tâm thần. Lúc này th́ họ đang thực sự có bệnh, không phải là bệnh thực thể như họ nghĩ mà là bệnh về tinh thần.
Coi chừng giả thành thật!
ThS-BS Nguyễn Ngọc Quang cho rằng các triệu chứng rối loạn thần kinh thực vật lúc đầu có thể chỉ là do tâm lư. Lâu ngày, kèm theo điều kiện sức khỏe sa sút, những căn bệnh hoang tưởng có thể trở thành bệnh thật lúc nào không hay hoặc tạo cơ hội cho những căn bệnh khác tấn công. Tốt nhất, nếu đă loại bỏ các yếu tố như sang chấn tâm lư, sử dụng chất kích thích mà biểu hiện nghi bệnh vẫn rơ ràng th́ người bệnh cần được điều trị bằng thuốc hay các liệu pháp tâm lư theo chỉ định của BS chuyên khoa.
|