Putin tiết lộ 'Tần Cương là gián điệp của Mỹ' và quan hệ Nga - Trung sắp thay đổi

[vuitoichat]

Theo như Tổng thống Nga Vladimir Putin đã nói với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình, rằng Nga “ít nhất sẽ chiến đấu ở Ukraine trong 5 năm" trong chuyến thăm Moscow của ông Tập Cận Bình vào tháng 3 vừa qua.

Tổng thống Nga Vladimir Putin đã tổ chức họp báo cuối năm tại Trung tâm Triển lãm Gostiny Dvor ở trung tâm Mátxcơva vào ngày 14/12/2023(Gavriil Grigorov/POOL/AFP qua Getty Images)

Bài viết mới nhất của ông Katsuji Nakazawa, cây viết cấp cao của Nikkei Asia, đã tiết lộ câu chuyện nội bộ này.

Ông Nakazawa viết, dù ông Tập có tin hay không, những lời của Putin tại hội nghị thượng đỉnh là chìa khóa giúp thế giới bên ngoài hiểu được một loạt diễn biến bí ẩn trong quan hệ Nga - Trung. Những diễn biến này bao gồm việc Bắc Kinh gửi phái đoàn hòa bình tới châu Âu vào tháng 5, và việc cách chức Bộ trưởng Ngoại giao (Tần Cương) vài tháng sau đó.

Sau khi dỡ bỏ chính sách hạn chế phòng chống dịch Covid-19, lãnh đạo Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) đã chọn Moscow cho chuyến công du nước ngoài đầu tiên vào năm 2023, một năm sau khi Nga xâm chiếm Ukraine.

Ông Nakazawa dẫn các nguồn tin cho biết ông Putin đã nói với người đồng cấp Trung Quốc rằng Nga sẽ chiến đấu ở Ukraine ít nhất 5 năm.

“Đây rõ ràng là Putin đang tóm tắt tình hình lúc đó (tình hình không tốt cho Nga) và đảm bảo với ĐCSTQ rằng Nga cuối cùng sẽ giành chiến thắng”, ông Nakazawa phân tích. Hàm ý là một cuộc chiến kéo dài sẽ có lợi cho Nga, đồng thời cũng là lời cảnh báo ĐCSTQ không nên thay đổi lập trường thân Nga.

Nhưng khó có khả năng ĐCSTQ sẽ hoàn toàn tin tưởng vào tuyên bố của ông Putin. Bởi vì sự bất mãn của ông Tập đối với ông Putin có thể bắt nguồn tại Hội nghị thượng đỉnh Trung - Nga được tổ chức vào ngày khai mạc Thế vận hội mùa đông Bắc Kinh 4/2/2022.

Vào Thế vận hội Mùa đông, ông Putin không hề có dấu hiệu nào về việc phát động một cuộc xâm lược toàn diện vào Ukraine. Ngày 24/2, Nga bất ngờ tung đòn tấn công chớp nhoáng nhằm chiếm Ukraine. Nhưng ông Putin đã thất bại, và việc kết thúc chiến tranh mất nhiều thời gian hơn tưởng tượng.

Cuộc tấn công bất ngờ của ông Putin khiến ĐCSTQ bàng hoàng. Trước đó, với tuyên bố cấp cao rằng hợp tác Trung - Nga không có giới hạn, điều này càng khiến lãnh đạo ĐCSTQ xấu hổ.

Bắc Kinh không tin ông Putin, muốn phòng ngừa rủi ro

Ông Nakazawa nói rằng Bắc Kinh đơn giản là không thể hoàn toàn tin vào nhận xét của Putin về "chiến đấu với Ukraine trong 5 năm".

Trong bối cảnh đó, ĐCSTQ đang suy nghĩ về cách bảo vệ lợi ích của mình trong tình hình chính trị quốc tế phức tạp, bất kể kết quả cuối cùng của việc Nga can dự vào Ukraine là gì.

Chưa đầy hai tháng sau Hội nghị Thượng đỉnh Trung - Nga, ĐCSTQ đã cử cái gọi là “phái đoàn hòa bình” tới châu Âu, bao gồm cả Ukraine và Nga. Điều này thể hiện một sự thay đổi tinh tế trong lập trường thân Nga của Bắc Kinh.

“Nếu chiến tranh ở Ukraine kéo dài thêm 5 năm nữa - đến nay đã gần hai năm - ĐCSTQ sẽ phải đối mặt với áp lực lớn hơn từ các nước phương Tây so với trước đây do sự hợp tác quân sự sâu rộng giữa Bắc Kinh và Nga”, ông Nakazawa phân tích.

Nền kinh tế Trung Quốc vốn đã gặp khó khăn và có thể bị ảnh hưởng nặng nề hơn do các lệnh trừng phạt do Liên đoàn Quốc tế áp đặt đối với Trung Quốc và Nga. Điều này mang lại cho Trung Quốc một lý do khác để gửi một phái đoàn hòa bình: “Họ muốn đặt cược để tránh mắc phải những sai lầm tương tự như Nga”.

Kết quả là, ĐCSTQ bổ nhiệm ông Lý Huy (Li Hui), đại diện đặc biệt về các vấn đề Á - Âu đã dẫn đầu một phái đoàn đến gặp Tổng thống Ukraine Zelensky tại Kiev.

Ông Putin chủ động tiết lộ bí mật về Tần Cương

Chuyến thăm của phái đoan hòa bình này khiến ông Putin khá không hài lòng. Ông hiểu rằng động thái này của Trung Quốc cho thấy ông Tập đã từ bỏ tuyên bố "chiến tranh với Ukraine trong 5 năm".

Đến tháng 6, Yevgeny Prigozhin, tổ chức quân sự tư nhân Nga nắm giữ chìa khóa của cuộc chiến ở Ukraine, đã phát động cuộc nổi dậy suýt hại chết Putin.

Ông Nakazawa cho rằng, đối với Tổng thống Putin, ưu tiên hàng đầu là giữ ĐCSTQ trong phe Nga nên ông đã chủ động cung cấp cho Bắc Kinh một số thông tin.

Khi Thứ trưởng Ngoại giao Nga Andrei Rudenko đến thăm Bắc Kinh vào ngày 25/6, ông đã thông báo cho các quan chức cấp cao của Trung Quốc về tình hình của Tần Cương, lúc đó là Bộ trưởng Bộ Ngoại giao của Trung Quốc. Manh mối này được cho là có liên quan đến cuộc thanh trừng bất ngờ của Tần Cương.

Một bài báo khác của ông Nakazawa vào hai tuần trước tiết lộ, rằng Nga đã cung cấp một số thông tin bí mật nội bộ về việc Tần Cương là gián điệp của Mỹ và cung cấp một số "bằng chứng". Nhưng không nói rõ đó là gì.

Vì chính trị Trung Quốc và Nga có tính bí mật cao nên việc hiểu rõ vấn đề của nhau trở nên khó khăn hơn.

Ông Nakazawa nhắc rằng điều quan trọng cần nhớ là cuộc đối thoại giữa lãnh đạo Trung Quốc và Nga vào năm 2023, đặc biệt là nhận xét của ông Putin hồi tháng 3 về việc kéo dài cuộc chiến ở Ukraine, có thể tác động đến an ninh của toàn bộ khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương.

Nếu cuộc xâm lược Ukraine của Nga tiếp tục kéo dài 5 năm, Nhật Bản có thể thay đổi chính sách xuất khẩu vũ khí của mình hơn nữa, điều này cũng sẽ ảnh hưởng đến nhiều vấn đề khác nhau liên quan đến vấn đề Đài Loan. ĐCSTQ từng nói họ sẽ không loại trừ việc sử dụng vũ lực để thống nhất Đài Loan.