Vụ buôn bán chính trị lớn nhất Trung Quốc đă có từ thời Tần Thủy Hoàng chưa sinh ra. Chủ mưu là Lă Bất Vi. Nhưng tại sao Tần Thủy Hoàng lại muốn giết Lă Bất Vi, người có công lớn trong việc đưa ông đường đường chính chính lên ngai vàng.
Mục đích thật sự của Tần Thủy Hoàng rơ ràng là để tuyên bố công khai nguyên tắc chính trị cơ bản: Một thương nhân cho vay nặng lăi không thể uy hiếp tống tiền quốc gia, cho dù Lă Bất Vi được đồn đoán là cha ruột của ḿnh cũng không thể để ông lộng hành được. Ảnh: Tần Thủy Hoàng.
Mục đích thật sự của Tần Thủy Hoàng rơ ràng là để tuyên bố công khai nguyên tắc chính trị cơ bản: Một thương nhân cho vay nặng lăi không thể uy hiếp tống tiền quốc gia, cho dù Lă Bất Vi được đồn đoán là cha ruột của ḿnh cũng không thể để ông lộng hành được. Ảnh: Tần Thủy Hoàng.
Trong cuốn “Cương Quốc Biên” Tuân Tử đă mượn lời của Tôn Khanh Tử và Phạm Thư để tổng kết: Nhà Tần từ Tần Hiểu Công trở đi, kiên định theo đường lối Thương Uổng, “cổ tứ thể hữu thắng, phi hạnh dă, số dă”. Nhưng, Doanh Chính có thể xoay chuyển đại nghiệp thiên thu là nhờ Lă Bất Vi đứng đằng sau.
Thực tế, con người vĩ đại được con cháu ngày sau xưng tụng là hoàng đế “Tần Thủy Hoàng” xuất thân c̣n khổ hơn Hoàng Liên. Theo cuốn “Tư Trị Thông Giám” Tư Mă Quang có nói, h́nh như ông là con trai của Lă Bất Vi, chứ không phải là huyết thống của Tần Vương, mà khi đó xác suất đứa trẻ khổ cực Doanh Chính ngồi lên ngai vàng nhà Tần c̣n không đến 1/10000. Ư kiến của Tư Mă Quang đă được lưu truyền rộng răi, tạo nên “Thuyết âm mưu” đầu tiên trong lịch sử ngàn năm của Trung Quốc.
Chiến Quốc Sử là 1 bộ sử chiến tranh, nhưng nội dung chính của nó, lại là giao tranh giữa Tần và Triệu, cốt yếu Triệu chống Tần, bí mật 2 chư hầu Sơn Đông, những đối thoại với Tần, những hoạn nạn của Triệu, mà nhờ đó Triệu được xem trọng. Trong quyển 1 "Tư Trị Thông Giám", có rất nhiều câu chuyện như Liêm Pha, Lạn Tương Như giao hảo, Tín Lăng Quân, B́nh Nguyên Quân vây Ngụy cứu Triệu, Triệu Vũ Linh Vương mặc áo Hồ cưỡi ngựa bắn cung, binh tướng Triệu Quát... đều xoay quanh cuộc chiến dai dẳng giữa Tần và Triệu, Tần Vũ An Quân Bạch khởi chôn sống 40 vạn quân Triệu đầu hàng, măi là 1 trong những sự kiện tàn khốc nhất trong lịch sử chiến tranh.
Giữa Tần Triệu có mối thâm thù sâu đậm, công tử Dị Nhân của nước Tần bị đưa đến nước Triệu làm con tin. Dị Nhân là “thứ nghiệt tôn” do Hạ Cơ thiếp của Tần Thái tử sinh ra, nghĩa là “đứa trẻ xui xẻo không ai muốn gặp”, “thâm nhập hang cọp” là số mệnh của Dị Nhân. Chính vào lúc này, nhà đầu tư Lă Bất Vi xuất hiện, thay đổi vận mệnh của Dị Nhân, đồng thời làm nên lịch sử cũng như thay đổi lịch sử. Ảnh: Thương gia Lă Bất Vi
Quyển “Tư Trị Thông Giám – Chu kỷ ngũ” miêu tả cuộc “đầu tư mạo hiểm nhất lịch sử” bắt đầu như sau: Chính phu nhân của Tần Thái tử Hoa Dương phu nhân không có con; Hạ Cơ sinh ra Dị Nhân. Dị Nhân được đưa sang nước Triệu làm con tin. Tần mấy lần đánh Triệu, nên Triệu bạc đăi Dị Nhân. Dị Nhân làm con tin ở Triệu trong cảnh khốn khổ.
Đại thương gia Dương Diệu Lă Bất Vi đến Hàm Đan thủ đô nước Triệu buôn bán, thấy Doanh Dị Nhân liền nghĩ: “Một món đầu tư hời đây!” rồi đến bái kiến Dị Nhân: “Ta có thể nâng cao giá trị của ngài!”, Dị Nhân bật cười: “Ngài tự nâng cao giá trị của ḿnh trước đi!” Bất Vi đáp: “Ngài không biết đấy thôi, giá trị của Bất Vi ta dựa vào giá trị của ngài mà nâng cao!” Dị Nhân nghe thấy vậy rất phấn khởi, bèn ngồi xuống hàn huyên.
Ngày nay nh́n lại, Lă Bất Vi là nhà đầu tư mạo hiểm đầu tiên trong lịch sử, nhận được sự tài trợ về tài chính của Lă Bất Vi, nước Tần là quốc gia mạnh nhất thời đó, tiến hành cải tổ quyền lực. Cùng với sự đầu tư tài chính vào nước Tần, Lă Bất Vi đă trở thành “Ông Hoàng không vương miện”. Quan trọng hơn là, với sự kết hợp giữa tài chính và vũ lực, cuối cùng nước Tần cũng dẹp yên 6 nước, xưng bá thiên hạ, gây dựng nền móng cơ sở cho thời đại mới của lịch sử Trung Quốc. Phương tiện đầu tư của Lă Bất Vi là tiền bạc. Chính v́ vậy, chúng ta nên biết: ngoài binh khí được sử dụng rộng răi, th́ nền kinh tế tiền tệ phổ cập là một mục tiêu quan trọng khác của thời Chiến Quốc.
Tiền Mục cho hay, Chiến Quốc vẫn không phải là thời đại của nền kinh tế tiền tệ. Dựa theo ghi chép “Tả truyền”, thời Xuân Thu, quần thần biếu xén lẫn nhau, thậm chí cống nạp, đều không dùng tiền tệ mà dùng lễ vật từ kiệu, ngựa, gấm, đồng hồ, đỉnh, mỹ nữ cho đến nhạc sư, chứ không dùng vàng để tặng, nếu có th́ cũng phải bắt đầu từ thời Chiến Quốc. Theo ghi chép trong “Sử kư – Lục quốc niên biểu”, năm thứ 2 Tần Huệ Văn Vương bắt đầu sử dụng tiền tệ, cách Xuân Thu thời kỳ cuối 155 năm. Huệ Văn Vương cũng đă cho ngũ mă phanh thây Thương Uông và hiện thực hóa đường lối của Thương Uông. Tần diệt Triệu, xưng vương cũng bắt đầu từ đó.
Ở thời đại Chiến Quốc, nền kinh tế tiền tệ bắt đầu phổ cập, mà h́nh thức đầu tư của Lă Bất Vi là đầu tư tiền tệ. Ông nói với Dị Nhân: “Có thể lập người kế vị chỉ có Hoa Dương phu nhân mà thôi. Bất Vi tuy không giàu sang ǵ, nhưng vẫn có thể đưa ngài ngh́n vàng về phía Tây thuyết phục, khiến bà lập ngài thành người kế vị.” Dị Nhân nói: “Nếu kế hoạch của ngài thành công, ta sẽ chia cho ngài một phần nước Tần để cùng hưởng lạc.” Đúng như suy đoán của Dị Nhân, Lă Bất Vi mượn danh làm nước Tần hùng mạnh nhưng sự thật lại là làm lợi cho túi tiền của ông. Mục đích thực sự của ông là coi nước Tần là công cụ đầu tư của ḿnh. Lần đầu tiên trong lịch sử nhân loại có cuộc đầu tư chính quyền quốc gia, trực tiếp đầu tư chiến tranh giữa các nước, mở đường cho đường lối kết hợp đầu tư và chiến tranh.
Nhưng ở Trung Quốc, đường lối kết hợp đầu tư và quyền lực đă bị Tần Thủy Hoàng ngăn chặn. Sau khi Doanh Chính lên ngôi đă giết Lă Bất Vi không chút lưu t́nh. Theo Tư Mă Quang, Doanh Chính giết Lă Bất Vi chỉ v́ muốn che đậy xuất thân nhơ nhuốc của ḿnh, nhưng đây lại là lời lư giải không thuyết phục.
Tần Thủy Hoàng không hề phản đối nền kinh tế tiền tệ, ông chỉ thống nhất tiền tệ. Tiền tệ bất nhất, th́ bá quyền bất lập. Nếu không tiết chế “Ông Hoàng không vương miện” Lă Bất Vi th́ thiên hạ đại loạn, v́ sẽ xuất hiện “Lă đại trái chủ” cho liệt quốc vay tiền gây chiến. Mục đích thật sự của Tần Thủy Hoàng rơ ràng là để tuyên bố công khai nguyên tắc chính trị cơ bản: Một thương nhân cho vay nặng lăi không thể uy hiếp tống tiền quốc gia, cho dù Lă Bất Vi được cho là cha ruột của ḿnh cũng không thể để ông lộng hành được.
Thông qua việc giải quyết vấn đề của “tập đoàn” Lă Bất Vi, Tần Thủy Hoàng đă đặt nền móng cơ bản cho nền chính trị Trung Quốc, đây là sự lựa chọn hoàn toàn sáng suốt, sâu sắc chứ không như Tư Mă Quang và Vương An Thạch từng nói.
VietBF@ sưu tầm.