Cùng nghe ông Trần Công Trục - nguyên Trưởng Ban Biên giới Chính phủ tṛ chuyện về việc Trung Quốc tiếp tục cải tạo và xây dựng phi pháp trên các băi đá ở quần đảo Trường Sa cùng thông tin người Mỹ đưa tàu chiến tới Trường Sa.
Đánh giá về việc có thông tin người Mỹ đưa hải quân tới Trường Sa, nơi mà Trung Quốc đang xây dựng phi pháp các đảo nhân tạo, ông Trần Công Trục nhận định: Như chúng ta đă biết, Bộ Quốc pḥng Mỹ đang chuẩn bị kế hoạch tŕnh Nhà Trắng cho phép huy động tàu chiến, máy bay đến Biển Đông để thực thi nhiệm vụ đảm bảo an ninh, an toàn hàng hải hàng không quốc tế. Biển Đông đang đứng trước nguy cơ bất ổn do những hoạt động cải tạo, xây cất trái phép của Trung Quốc tại quần đảo Trường Sa của Việt Nam.
Cho đến thời điểm hiện tại, chưa có thông tin xác minh kế hoạch này có được thông qua hay không nhưng dù sao, động thái này cũng cho thấy nhiều điều.
Thứ nhất, không c̣n nghi ngờ ǵ nữa, dư luận quốc tế và hầu hết các quốc gia trên thế giới, nhất là Mỹ, đă thấy rơ sự nguy hiểm và phi pháp của những công tŕnh mà Trung Quốc đă và đang xây cất trên các băi cạn, rạn san hô sau khi họ đă bồi đắp trở thành các đảo nhân tạo to lớn trong khu vực quần đảo Trường Sa, với các đường băng sân bay, các công tŕnh quân sự, các khu dịch vụ kinh tế, kỹ thuật, hậu cần... Đây đang là mối hiểm họa hiện hữu, hội đủ các điều kiện để trước mắt là khống chế và cản trở việc thông thương qua lại của tàu thuyền, máy bay các nước hoạt động qua Biển Đông, sớm khống chế toàn diện, tiến tới độc chiếm Biển Đông theo đúng "kịch bản" mà Trung Quốc đă ôm ấp từ lâu.
Thứ hai, phải chăng đây là dấu hiệu cho thấy đă đến lúc không thể chỉ dùng lời lẽ ngoại giao chung chung để thuyết phục, gây sức ép buộc Trung Quốc phải từ bỏ ư đồ của ḿnh, phải dừng mọi hoạt động đang triển khai trên Biển Đông? Có lẽ Mỹ cho rằng đă đến lúc phải có hành động mạnh mẽ hơn, phải sử dụng đến sức mạnh để đối trọng với sức mạnh mà Trung Quốc đang triển khai một cách phi pháp, vi phạm các quyền yà lợi ích chính đáng của các quốc gia khác trong khu vực và thế giới.
Thứ ba, đă đến lúc Mỹ cần phải thực hiện một cách thực sự nghĩa vụ của ḿnh trước các đồng minh trong khu vực đang bị xâm hại. Chính sách xoay trục sang châu Á - Thái B́nh Dương của Mỹ đă đến lúc không phải chỉ dừng lại ở những tuyên bố ngoại giao chung chung và t́nh trạng "ỡm ờ về chiến lược" mà Mỹ đă từng thể hiện trước đây mà phải được cải thiện nếu như Mỹ không muốn bị tước ngôi vị trước sự trỗi dậy mạnh mẽ của Trung Quốc.
Ông Trần Công Trục - nguyên Trưởng Ban Biên giới Chính phủ
- Trung Quốc vẫn ngang ngược lấn đảo và xây dựng, coi thường dư luận và luật pháp quốc tế, c̣n người Mỹ th́ đă tới Biển Đông. Vậy liệu đụng độ có khả năng xảy ra không, thưa ông?
Trung Quốc tăng cường lấn đảo, lấn biển; Mỹ điều tàu chiến đến gần.-.theo tôi, t́nh huống này nếu không kiểm soát được đặc biệt là Trung Quốc vẫn tiếp tục phớt lờ mọi thỏa thuận chính trị song phương hoặc đa phương, tiếp tục t́m cách liên minh hoặc chia rẽ, phân hóa nội bộ trong từng quốc gia hay trong các tổ chức khu vực cũng như quốc tế để phục vụ cho chiến lược "không chế, tiến tới độc chiếm Biển Đông th́ khả năng xảy ra đụng độ là rất cao.
Lịch sử nhân loại qua các cuộc chiến tranh tàn khốc đều cho thấy nguyên nhân của mọi cuộc xung đột chiến tranh dù là "nóng" hay "lạnh" cũng đều bắt đầu bằng sự tranh giành vị thế, quyền lợi giữa các cường quốc. Tuy nhiên xung đột, chiến tranh liệu có xảy ra hay không và vào lúc nào, đó c̣n là cả một vấn đề phụ thuộc rất nhiều vào những điều kiện hoàn cảnh khách quan và chủ quan của các bên liên quan.
Tại sao Trung Quốc có thể ngày càng cứng rắn hơn, mạnh mẽ hơn trong việc triển khai đồng bộ mọi mũi tiến công xuống Biển Đông, tạo ra được t́nh h́nh bất lợi cho Mỹ và đồng minh của Mỹ như hiện nay? Phải chăng v́ Mỹ đă sai lầm trong việc tiếp tục chính sách trung lập đối với các tranh chấp chủ quyền lănh thổ trong Biển Đông, không ủng hộ bên nào, bất chấp sự thật đúng sai ra sao và v́ lợi ích của riêng ḿnh nên đă rút khỏi khu vực Biển Đông nói riêng và khu vực châu Á —Thái B́nh Dương nói chung.
Điều này đă tạo cơ hội cho Trung Quốc nắm lấy để thực hiện các bước tiến mạnh mẽ nhằm hiện thực hóa yêu sách của họ trong Biến Đông như hiện nay, đặt Mỹ vào t́nh thế bất lợi, buộc Mỹ phải điều chỉnh, thay đổi chính sách của ḿnh? Nhưng nếu Mỹ chỉ quan tâm đến lợi ích an ninh an toàn hàng hải của riêng ḿnh không thôi th́ có lẽ mới chỉ giải quyết được "cái ngọn" của vấn đề, thậm chí có thể được hiểu đâỵ chỉ là cái cớ để Mỹ quay lại Biển Đông, chứ không phải là đă quan tâm giải quyết "tận gốc" của vấn đề phức tạp hiện nay. V́ vậỵ, nên chăng đă đến lúc mọi tranh chấp muốn giải quyết triệt để th́ chỉ có thể bắt đầu từ gốc, không phải là từ ngọn.
- Trước những diễn biến nóng lên từng ngày ở khu vực Biển Đông và việc Trung Quốc cậy thế, xây dựng trái phép trên các đảo của Việt 'Nam mà Trung Quốc cưỡng chiếm, Chính phủ và nhân dân ta cần lựa chọn cách thức đấu tranh như thế nào? Có cân bằng biện pháp quân sự?
Vấn đề chủ quyền lănh thổ đối với quần đảo Hoàng Sa và quần đảo Trường Sa của Việt Nam mà Trung Quốc đang chiếm đoạt bằng vũ lực; yêu sách đường "lưỡi ḅ" mà Trung Quốc công khai công bố chiếm đến trên 90% Biển Đông; việc biến băi cạn thành đảo, biến "không" thành "có" trong Biển Đông mới là gốc rễ của vấn đề cần được quan tâm giải quyết một cách minh bạch, dưới ánh sáng của luật pháp và thực tiễn quốc tế.
Trong bối cảnh quốc tế hiện nay, biện pháp đấu tranh ngoại giao, pháp lư vẫn là thích hợp nhất so với biện pháp quân sự. Ḥa b́nh luôn luôn là nguyện vọng tha thiết của nhân dân, cũng như nguyện vọng của của Chính phủ và nhân dân Việt Nam. Nhiều nhà b́nh luận quốc tế cũng đă từng cảnh báo rằng đă có lúc thế giới đứng bên miệng hố chiến tranh bởi những tranh chấp gay gắt giữa các thế lực mang đậm màu sắc chính trị quân sự, sắc tộc và tôn giáo. Tại thời điểm hiện tại, thế giới vẫn đang ở trong t́nh trạng bất ổn đó. Các liên minh, các phe phái đối nghịch nhau trên phạm vi thế giới đă có mầm mống xuất hiện tại một số "điểm nóng"
Biển Đông là một trong số ''điểm nóng" đó.
Có thể nói đây là thời khắc mà mọi ứng xử đều phải hết sức thận trọng, phải đặt lợi ích chung v́ ḥa b́nh, ổn định hợp tác, phát triển của khu vực và thế giới lên trên hết. Không nên "đổ thêm dầu vào lửa"! Cách ứng xử thích hợp nhất là phải thật sự b́nh tĩnh, cảnh giác phân biệt rơ đúng - sai. Bất kể là ai, dù đó là Mỹ hay Trung Quốc nếu hành xử không theo đúng các nguyên tắc của luật pháp qụốc tế, vi phạm các quyền và lợi ích chính đáng của chúng ta th́ chúng ta kiên quyết phản đối, đấu tranh đến cùng, không khoan nhượng.
“Việt Nam kiên quyết bảo vệ chủ quyền và lợi ích chính đáng của ḿnh; bởi v́ chủ quyền biển đảo là thiêng liêng. Việt Nam mong muốn có ḥa b́nh, hữu nghị, nhưng phải trên cơ sở đảm bảo độc tự chủ, chủ quyền toàn vẹn lănh thổ và nhất định không chấp nhận đánh đổi điều thiêng liêng này để nhận lấy một thứ ḥa b́nh hữu nghị viển vông lệ thuộc nào đó"- Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng đă phát biểu rơ như vậy tại Manila tháng 5 năm ngoái trước hành động ngang ngược của Trung Quốc.
- Xin cảm ơn ông và chúc ông sức khỏe!
Tuấn Ngọc - Chí Công (theo Pháp luật Việt Nam)