Cô dâu Việt bị bán sang Trung Quốc với giá một con trâu. Những thiếu nữ bị bán qua biên giới đa phần từ vùng nông thôn miền núi Việt Nam. Họ bị lừa bán sang Trung Quốc có khi giá chỉ bằng 1 con trâu.
Mai trạc 25 tuổi khi bị bạn trai lừa bán. Cô bị bán trao tay ít nhất 5 lần, chịu nhiều sang chấn thể chất và tinh thần nhưng kẻ lừa bán cô vẫn tự do ngoài ṿng pháp luật. Ảnh: SCMP.
8h tối một đêm hè nóng nực, Tien, cô thiếu nữ nhút nhát trầm tính rời nhà ở một vùng duyên hải Việt Nam. Ai cũng nghĩ cô bé tới nhà người thân ở qua đêm hoặc ít nhất, đó là những ǵ cô gái 16 tuổi nói với gia đ́nh. Thực tế, Tien rời làng v́ không muốn lấy chồng sớm. Cô gái hy vọng chị họ sẽ giúp ḿnh t́m việc, theo SCMP.
Tuy nhiên, Tien bị chị họ lừa bán sang Trung Quốc cho một tay môi giới buôn người. Cô bé trở thành một trong những nạn nhân của thống kê mới đáng buồn, rằng số lượng trẻ em Việt Nam ở khu vực nghèo khổ bị bán sang Trung Quốc làm cô dâu đang gia tăng.
Tien sớm nhận ra có điều bất thường. "Em đưa hết tiền bạc, chứng minh thư cho chị ấy", cô nhớ lại. "Chị ấy bảo, 'hai chị em sẽ đi t́m việc. Em muốn rời làng, chị sẽ đưa em đi'".
Chị họ hứa đưa Tien đến những thành phố lớn ở miền nam nhưng thay vào đó, họ lên xe về hướng bắc, đến thủ đô Hà Nội. Đổi sang xe khác, Tien ngủ thiếp đi. Lúc tỉnh dậy, cô bé thấy ḿnh đang ở Trung Quốc, nơi người chị họ đă bỏ rơi Tien sau khi bán cô cho một tay buôn người.
Chẳng mấy chốc, Tien biết người này đă kiếm cho cô một người chồng. Tien phản kháng, ở ĺ trong nhà của người môi giới suốt 4 tháng. Cuối cùng, cô gặp một đồng hương, khuyên rằng cách tốt nhất để trốn khỏi Trung Quốc là biết tiếng Trung, mà muốn học th́ kết hôn là biện pháp hiệu quả nhất. V́ thế, Tien đồng ư để người môi giới t́m cho một anh chồng khác.
Trường hợp của Tien không hiếm gặp, xảy ra thường xuyên ở vài vùng nông thôn Việt Nam, nơi dân làng cho rằng nếu một cô gái mất tích vài ngày th́ chắc chắn đă bị đưa sang bên kia biên giới.
Theo số liệu thống kê chính thức từ Bộ Công an Việt Nam, từ năm 2011 đến 2017 xảy ra 2.700 vụ buôn người, trong đó gần 6.000 nạn nhân đến từ các hộ nông thôn nghèo, ít có cơ hội học hành hoặc phát triển kinh tế. Số lượng trẻ em bị bán sang làm cô dâu ở các tỉnh gần biên giới Trung Quốc đang gia tăng.
Ở Trung Quốc, nơi đàn ông nhiều hơn phụ nữ 34 triệu người - lớn hơn toàn bộ dân số Malaysia, các trang web cung cấp cô dâu ngoại quốc mọc lên như nấm để lấp đầy khoảng trống nhu cầu. Dịch vụ t́m cô dâu thường có giá 1.500 USD.
Có nhiều câu chuyện sau những phụ nữ bị bán sang Trung Quốc. Một số bị hấp dẫn bởi những lời hứa hẹn t́m việc lương cao, cuộc sống tốt hơn, nhưng cuối cùng lại bị bán làm cô dâu, hoặc tệ hơn là bị bán vào nhà chứa, trở thành nô lệ t́nh dục. Một số bị người quen lừa. Người quen có thể là họ hàng, bạn bè, thậm chí là bạn trai đă hứa hẹn sẽ lấy họ. Một số bị chuốc thuốc mê đưa qua biên giới.
Một số gia đ́nh tự nguyện gả con để nhận của hồi môn với cái giá "thấp hơn một con trâu", thường có giá từ 600 USD tới 2.200 USD, nhưng cuối cùng lại phát hiện con đă bị bắt cóc và bán đi.
Một khi đă lấy chồng ở Trung Quốc, những cô gái này sẽ bị vô số rào cản giữ lại. Có thể là nhà chồng bắt nhốt ở nhà, có thể là họ quá sợ hăi, không dám về v́ mặc cảm không thể tái giá ở Việt Nam.
Ma Thi Mai, một phụ nữ Hmong trạc 30 tuổi ở Sa Pa, thị trấn nông thôn nghèo phía bắc Việt Nam, đă bị bạn trai lừa bán.
"Sau khi người chồng đầu tiên của tôi qua đời, một người đàn ông đă xin số người quen, cố tán tỉnh tôi", Ma nhớ lại. Họ nhanh chóng say mê nhau. Trong ṿng hai tuần, anh ta yêu cầu Mai bỏ làng Lao Chai, đi cùng ḿnh về thăm gia đ́nh tại Lào Cai - thành phố biên giới cách Trung Quốc một con sông, nổi tiếng là điểm vượt biên của những kẻ buôn người.
Khi hai người ngồi bè băng qua sông vào đêm khuya khoắt, Mai không nhận ra họ đang bước vào lănh thổ nước khác. Cô chưa từng rời xa làng quê của ḿnh.
"Tôi không biết đó là Trung Quốc tới khi nh́n thấy các biển hiệu kư tự khác, người dân nói một ngôn ngữ khác", Mai nói. "Anh ta bán tôi cho một phụ nữ Trung Quốc, bà ta lại bán tôi cho một người đàn ông khác".
Mai biến thành nô lệ thời hiện đại. Cô bị bán đi bán lại ít nhất 5 lần, bị dọa dẫm, đánh đập nếu phản kháng hoặc khóc lóc. "Họ bán tôi như bán súc vật", Mai nói.
Sang chấn tâm lư
Dang Thi Thanh Thuy là quản lư ở Hagar International tại Việt Nam, một tổ chức phi chính phủ giúp đỡ phụ nữ và trẻ em là nạn nhân của nô lệ t́nh dục và buôn bán người. Chị cho biết nạn nhân thường mang ám ảnh tâm lư suốt đời.
"Khi được giải cứu, ban đầu họ sẽ có phản ứng hoảng loạn hoặc phân ly, tùy thuộc vào cách tâm lư họ đối phó với nỗi đau", Dang nói. "Nếu sợ hăi hoặc kích động, có thể họ sẽ t́m cách tự tử, đập phá hoặc la hét. Nhưng nếu đă tê liệt cảm xúc, họ sẽ chán nản và không có động lực làm bất kỳ điều ǵ".
"Tất cả những phản ứng này bắt nguồn từ cảm giác mất an toàn. Họ không cảm thấy ḿnh an toàn và được bảo vệ".
Lào Cai nổi tiếng về nạn buôn người. Người dân tộc thiểu số và trẻ em ở Lào Cai là mục tiêu chính của bọn buôn người, theo một báo cáo năm 2016 của Quỹ Nhi đồng Liên Hợp Quốc (UNICEF).
Bạo hành gia đ́nh rất phổ biến ở Lào Cai, dù đa số trường hợp phụ nữ là người làm chủ kinh tế gia đ́nh. Khu vực này cũng nổi tiếng với giới du lịch ba lô, nhiều phụ nữ Hmong kiếm sống nhờ làm hướng dẫn viên hoặc bán đồ lưu niệm cho khách. Những người không biết nói tiếng Anh hoặc không biết bán hàng th́ đi làm ruộng. Một số người lại ngóng trông thoát khỏi cảnh nghèo đói bằng cách sang biên giới làm việc.
Mai lấy người chồng đầu tiên năm mới 14 tuổi. Khi bị bán để lấy chồng lần hai, cô khoảng 25 tuổi và đă có hai con. Mai trốn thoát khỏi Trung Quốc nhờ vẫy xe cảnh sát, cô hồi hương, nhưng không nhận được hỗ trợ tâm lư hay thể chất, dù chính quyền địa phương có biết chuyện.
Con trai bà Su. Gia đ́nh bà là một trong những hộ nghèo nhất vùng. Ảnh: SCMP.
Mai bây giờ chủ yếu làm ruộng nuôi con. Trong khi đó, anh "bạn trai" đă bắt cóc cô vẫn đi lại tự do, dù Mai đă tŕnh báo. Cô vẫn nh́n thấy anh ta gần nhà thờ, đeo cái ṿng cổ Hmong của cô.
"Nhà anh ta có chỗ dựa vững chắc", cô nói. "Tôi chắc chắn là nếu đă bán được tôi, anh ta sẽ bán những phụ nữ khác. Anh ta rất giàu kinh nghiệm, biết rơ ḿnh phải làm ǵ".
"Tôi ước ǵ anh ta ngồi bóc lịch trong tù, v́ những ǵ anh ta làm đă giết chết tôi. Anh ta bán tôi, lấy cắp đồ của tôi. Đến giờ tôi vẫn c̣n đau đớn khi nghĩ về chuyện đó".
Những người mẹ mất con
Trong một ngôi làng gần đó ở bản Tả Van, những ngôi nhà bằng đất sét lợp mái tranh san sát nhau trên sườn núi, nh́n ra những thửa ruộng bậc thang xanh mướt trong cái nắng tháng 5 vàng rực.
Ở đó, trong một ngôi nhà trống hoác, gần như không có đồ đạc, hai người mẹ Sung Thi Ku, 54 tuổi và Giang Thi Su, 40 tuổi, đếm từng ngày chờ tin con gái mất tích.
Cả hai con gái của bà Ku đều ở Trung Quốc. Dù các con chưa từng kể cho bà nghe đang làm ǵ ở đó, nhưng bà tin rằng hai con đă bị bán cho bọn buôn người sau khi tự nguyện sang Trung Quốc. Bà Ku trách móc nhà chồng con gái.
"Chồng đứa con gái lớn của tôi bảo không muốn con tôi nữa. Gia đ́nh nó đối xử tệ bạc với con bé, nên nó muốn sang Trung Quốc làm ăn. Cuối cùng, nó theo bạn sang bên đấy", Ku nói.
5 năm sau khi con gái lớn rời đi, bà không nghe được bất kỳ tin tức nào về cô. Hơn hai năm trước, con gái thứ hai của bà Ku, 21 tuổi , cũng rời nhà đi. Sau Tết Nguyên đán năm 2018, bà nhận được điện thoại từ số Trung Quốc do con gái thứ hai gọi về.
"Nó bảo là sức khỏe tốt, đang làm ăn chăm chỉ bên đấy. Nó đă lấy chồng, đẻ được một đứa con", bà nói. "Nó bảo không thể quay về Việt Nam".
Bà Su vẫn giữ được liên lạc với con gái. Bà nhớ lại vài năm trước, một hôm, con gái về nhà, đi cùng một nhóm người Trung Quốc đến hỏi cưới. Bà không rơ đó có phải là bọn buôn người không, chỉ có cảm giác là lạ.
"Họ cứ liên tục sờ vào tóc tai, thân thể, tay chân con gái tôi", bà nhớ lại. "Họ bảo tôi là hăy tin họ, rằng chúng tôi có thể sang Trung Quốc chơi một, hai ngày nếu muốn".
Su dặn con gái chớ đi với đám người, nhưng cô vẫn bỏ đi. Đi theo c̣n có một người bạn của cô và ông bố. Họ ở lại một quán trọ gần biên giới, và khi ông bố thức dậy vào sáng hôm sau, nhóm người Trung Quốc đă biến mất cùng hai cô gái mà không trả tiền hồi môn. Khi đó, hai cô bé mới 17 tuổi.
Con gái bà Su giờ đă 20 tuổi, lấy một người đàn ông góa vợ. Anh ta không cho cô về Việt Nam v́ sợ vợ chạy mất. Cô thậm chí không được phép gọi điện.
"Tôi đă rất tức giận và khóc rất nhiều", bà nói. "Tôi cứ nghĩ đám người đó đă bỏ bùa con gái tôi, khiến nó không c̣n nghe lời tôi nữa".
Trong số 6.000 nạn nhân được xác định, chỉ có 600 người trở về Việt Nam. Một trong số đó là Cau, cô gái Hmong mới 17 tuổi, c̣n là nữ sinh khi bị họ hàng của một cô bạn bắt cóc và đưa sang Trung Quốc. Người này bán Cau và cháu ruột cho bọn buôn người.
Chúng đưa Cau vượt biên tới Chiết Giang, nơi cô gặp nhiều phụ nữ Việt trẻ tuổi đến từ Sơn La, Lai Châu, thậm chí cùng quê Mù Căng Chải với Cau.
"Cô bé ấy bị bắt cóc lúc mới 14 tuổi và bị ép lấy anh chồng 36 tuổi", Cau nhớ lại. "Tôi hỏi cô bé làm thế nào biết được tôi cũng ở Chiết Giang, cô bé trả lời anh chồng Trung Quốc bảo rằng có một cô gái Việt Nam vừa sang, quê ở Mù Căng Chải. Cô bé rất nhớ nhà nên muốn gặp và nói chuyện với tôi".
Ba tháng sau, Cau đă trốn được khỏi ngôi nhà nơi cô đang bị giam giữ và chạy đến đồn cảnh sát gần nhất. Họ ập đến ngôi nhà theo lời Cau mô tả, bắt giữ những kẻ buôn người Trung Quốc, nhưng một tên người Việt trốn thoát, c̣n bạn của Cau vẫn mất tích.
Việt Nam thiếu cơ chế hồi hương toàn diện để giúp đỡ nạn nhân buôn người tái ḥa nhập cuộc sống. Những người phụ nữ tự nguyện sang Trung Quốc, dù thực chất bị lừa như con gái bà Ku và Su, nằm ngoài "hồ sơ ghi chép" và không đủ điều kiện để được hỗ trợ tài chính hoặc tư vấn tâm lư. Điều đó cũng tương tự với những trường hợp như Mai, trốn thoát khỏi bọn buôn người và tự trở về nước.
Tuy nhiên, họ lại là những người dễ bị tổn thương nhất và những vết thương này không bao giờ lành lại bởi sự kỳ thị và phân biệt đối xử mà họ có lẽ vẫn đang chịu đựng.
"Trong xă hội chúng ta, phản ứng đổ lỗi cho nạn nhân rất phổ biến", Thúy, quản lư tại tổ chức Hagar nói. "Nhiều người coi nạn nhân là 'xấu tính xấu nết đáng bị buôn bán', hay 'lười biếng, tham lam, chỉ muốn kiếm tiền dễ dàng'".
"Những phản ứng như thế càng làm trầm trọng nỗi đau của nạn nhân, dễ dàng làm tổn thương họ một lần nữa. Họ bắt đầu cảm nhận bản thân theo cách xă hội cảm nhận, và bắt đầu đổ lỗi cho chính ḿnh".
Cau vẽ ngôi nhà trong mơ tại tổ chức Hagar Internationals, nơi chuyên giúp đỡ tư vấn tâm lư cho nạn nhân buôn người, giúp họ quên đi quá khứ. Ảnh: SCMP.
Quay lại Hà Nội, Tien, giờ 21 tuổi, đă đi học lại và bắt đầu cuộc đời mới. Khi về quê lần đầu, hàng xóm khiến cô cảm thấy ḿnh không được chào đón.
"Khi quay lại, tôi cảm thấy như có bức tường vô h́nh dựng trước mặt, đặc biệt là mỗi lần tṛ chuyện với người khác", Tien nói. "Tôi rất sợ, không muốn nói. Nhiều người đùa cợt trên nỗi đau mà tôi đă trải qua, cho rằng thế là vui".
Quá khứ cũng quay lại ám ảnh Tien. Gia đ́nh ở Trung Quốc, nơi cô chạy trốn, đă liên lạc thuyết phục cô quay về. Tien đă đổi số điện thoại, lo sợ họ lại phát hiện ra cô thêm lần nữa.
Bây giờ Tien không kể cho ai nghe về quá khứ, không bạn cùng lớp nào biết chuyện đă xảy ra với cô. Tien đă lấy lại tự tin nhờ sự động viên của các nhân viên ở Hagar.
"Tôi cảm thấy như ḿnh vừa mơ một giấc dài. Tôi đă học được cách quên đi quá khứ và ḥa nhập hơn vào xă hội", Tien nói. Cô muốn trở thành một nhân viên xă hội, giống như những người đă đưa cô trở lại cuộc đời.
News
Library
Technology
Giải Trí
Portals
Tin Sốt
Home
