CHINA Alibaba từ đỉnh cao giờ đã suy yếu

[Gibbs]

Sự trỗi dậy của bán hàng livestream đã khiến Alibaba mất ngôi vua TMĐT ở Trung Quốc, qua đó phải bất ngờ thay thế một trong những "công thần" từng cùng Jack Ma thành lập nên công ty từ năm 1999 nhằm chuyển mình khỏi TMĐT online truyền thống vốn đang thoái trào.
Hãng tin Bloomberg cho hay tập đoàn Alibaba đã bất ngờ thay thế giám đốc điều hành mảng thương mại điện tử (TMĐT), đồng thời thành lập một công ty giám sát tài sản đầu tư của mình trên toàn cầu. Đây được cho là động thái mới nhất của Alibaba nhằm lấy lại vị thế của mình trước thành công rực rỡ của Temu và Shein trên đất Mỹ.

Cụ thể, CEO Eddie Wu của Alibaba sẽ thay thế Trudy Dai để kiêm nhiệm giám đốc mảng thương mại điện tử với 2 nền tảng chính là Tmall và Taobao. Quyết định này đã gây bất ngờ khi Trudy Dai là một trong những "cựu thần" cũng nhà sáng lập Jack Ma gây dựng nên Alibaba từ năm 1999.

Xin được nhắc rằng mảng TMĐT do Trudy Dai lãnh đạo đã đem về hơn 40% doanh thu cho Alibaba trong năm vừa qua.

Bản thân Trudy Dai sẽ chuyển sang nhiệm vụ mới là xây dựng một công ty quản lý tài sản toàn cầu với mục tiêu xây dựng nền tảng TMĐT tại các thị trường quốc tế nhằm đối trọng với đà phát triển của Temu và Shein.

Trên thực tế, Alibaba cũng đã đầu tư kinh doanh rất nhiều ở nước ngoài, từ mảng bán lẻ cho đến giải trí và công ty mới dự kiến sẽ thâu tóm toàn bộ quyền lãnh đạo của những thực thể này. Tuy nhiên phía Alibaba không nêu rõ chi tiết họ sẽ hợp nhất những mảng nào.

Chuyển mình

Theo Bloomberg, động thái trên của Alibaba là bước chuyển mình đầu tiên của tập đoàn sau vô số rắc rối làm trì trệ đà phát triển suốt vài năm qua. Cú vạ miệng của nhà sáng lập Jack Ma đã khiến tập đoàn gặp rắc rối với cơ quan quản lý để rồi mất dần vị thế vào tay nhiều đối thủ.

Bằng chứng rõ ràng nhất là sự trỗi dậy của Temu (PDD) và Shein trên đất Mỹ đã thách thức uy quyền của Alibaba trong mảng TMĐT truyền thống. Đó là chưa kể sự trỗi dậy của Tiktok Shop cùng trào lưu bán hàng livestream đang cực kỳ thịnh hành trong giới trẻ.

Mô hình kinh doanh trực tuyến phi truyền thống của Temu và Shein khi nhập thẳng hàng từ nhà máy ở Trung Quốc để bán cho thị trường Mỹ thông qua nền tảng TMĐT không chỉ làm chấn động các doanh nghiệp Phương Tây như Amazon hay Walmart mà còn khiến nhiều hãng như Alibaba phải "sáng mắt".

Mặc dù mô hình lập các trang TMĐT tĩnh như một khu chợ online cho các người mua-bán giao dịch của Alibaba vẫn tồn tại nhưng chúng đang tỏ ra kém hiệu quả về giá cả và sức hút so với những kiểu bán hàng trực tuyến mới ngày nay.

Việc bán hàng livestream trên các nền tảng Tiktok Shop ngày càng thu hút giới trẻ khỏi các trang TMĐT truyền thống như của Alibaba thậm chí đã khiến chính nhà sáng lập Jack Ma phải lên tiếng đề nghị ban lãnh đạo nên "thay đổi tư duy" để thích nghi với sự biến động của thị trường.

Ngay cả nhà sáng lập Richard Liu của JD.com, đối thủ của Alibaba cũng đồng quan điểm khi cho rằng ngành TMĐT đang đối mặt với một sự thay đổi lớn với tính cạnh tranh ngày một cao.

"Chúng tôi cần phải thay đổi nếu không sẽ chẳng còn đường sống nào cho công ty", ông Liu cho biết.

Giá cổ phiếu của JD.com đã giảm hơn 50% từ đầu năm đến nay trong khi con số này là giảm 19% với Alibaba. Trái lại, cổ phiếu của PDD lại tăng 75% nhờ thành công rực rỡ từ Temu trên đất Mỹ.


Thậm chí trong tháng 12/2023, tổng mức vốn hóa thị trường của PDD đã vượt qua Alibaba lần đầu tiên để trở thành hãng TMĐT lớn nhất Trung Quốc.

Cựu vương

Hãng tin Bloomberg nhận định CEO Wu của Alibaba dù mới lên nhậm chức được 1 tháng nhưng đã tích cực cải tổ lại bộ máy tập đoàn sau quãng thời gian dài đình trệ.

Đồng quan điểm, chuyên gia Li Chengdong của Viện nghiên cứu Haitun cho rằng Alibaba đang cố gắng chia tách các mảng kinh doanh để trở nên gọn nhẹ hơn trước khi chính thức bước vào cuộc quyết đấu mới giành lại ngôi vương TMĐT.

"Alibaba đang xử lý những gánh nặng và chia tách các mảng kinh doanh không phải trọng tâm để sẵn sàng bước vào cuộc chiến", ông Chengdong nhận định.

Theo Bloomberg, tập đoàn Alibaba từng là một trong những hãng công nghệ giá trị nhất Trung Quốc thì nay đang thua toàn diện trên nhiều mặt trận. Mảng trò chơi điện tử (game) và mạng xã hội của hãng đang thất thế trước Tencent, trong khi TMĐT bị PDD mới chỉ 8 năm tuổi vượt mặt.

Đầu năm 2023, Alibaba công bố kế hoạch chia tách thành 6 phần nhằm tái cơ cấu lại bộ máy kinh doanh. Thế nhưng sau đó kế hoạch đã bị sửa đổi và CEO Daniel Zhang bị sa thải. Thậm chí kế hoạch niêm yết mảng điện toán đám mây trị giá 11 tỷ USD của Alibaba cũng bị rút lại bất chấp phàn nàn từ các nhà đầu tư.

Chủ tịch Joseph Tsai của Alibaba cho biết tập đoàn sẽ tái cơ cấu toàn diện lại từ đầu với một ban lãnh đạo hoàn toàn mới, vốn đi lên từ những chức vụ nhỏ nhất của công ty và thấu hiểu được tình hình kinh doanh.

Hãng tin Bloomberg cho hay hiện Alibaba đang dồn lực tập trung giành lại vị thế với 2 mảng chính là TMĐT và điện toán đám mây. Đây là nguyên nhân chính khiến Alibaba rút lại kế hoạch chia tách mảng điện toán đám mây của mình như trước.

"Việc Alibaba tập trung vào 2 mảng chính sẽ dẫn đến việc bán nhiều bộ phận tài sản không liên quan để dồn nguồn lực tái cơ cấu", chuyên gia phân tích Willer Chen của Forsyth Barr Asia nhận định.

Nguồn: Bloomberg

Tập Cận Bình với chủ thuyết “xây dựng xã hội khá giả”, ông ta chưa “sờ” đến giới nhà giàu Trung Quốc, mà mạnh tay chống tham nhũng, thực ra để củng cố quyền lực.
Vì các đại gia đem lại sự phát triển kinh tế, và dĩ nhiên đời sống cũng như công ăn việc làm của người Trung Quốc cũng vì thế mà tăng lên, trở nên khá giả.
Khi đã thâu tóm quyền lực ông ta lại đóng vai ông “thiện” với khuôn mặt nhân từ, dáng đi khoan thai, ăn mặc dung dị như một quan chức đảng thời cách mạng văn hoá.
Chủ thuyết “xây dựng một xã hội hài hoà” ra đời.
Nghe thì êm ái, nhưng đây là lúc các đại gia “sấp mặt”.
Làm gì có chuyện “đế chế Jack Ma, mà Jack Ma phải thuộc về đế chế”.
Tập Cận Bình cho rằng, đã đến lúc người giàu 'trả lại cho xã hội nhiều hơn', đây là tín hiệu cho thấy giới siêu giàu Trung Quốc đối mặt với nhiều sóng gió.
Jack Ma là một điển hình mà ông Tập” uốn nắn”.
Vào tháng 11/2020 Bắc Kinh quyết định cấm Ant Group, công ty liên kết của tập đoàn Alibaba do Jack Ma sáng lập, phát hành cổ phiếu ra công chúng.
Cùng lúc nhiều thông tin cho biết, tập đoàn Alibaba bị điều tra vì vi phạm luật chống độc quyền.

Kinh tế thị trường làm thay đổi hoàn toàn bản chất của chế độ Cộng sản đó chính là vấn đề sở hữu.
Sở hữu là mặt chủ yếu có tính chất quyết định nhất trong quan hệ sản xuất, mà quan hệ sản xuất lại quyết định kinh tế thị trường, cho nên sở hữu có tác động đến chế độ xã hội.
Dĩ nhiên Đảng cộng sản Trung Quốc không sợ người dân trở nên giàu có, mà đảng sợ nhất là các đảng viên- những hạt nhân lãnh đạo trở nên giàu có và biến tài sản từ sở hữu tập thể, nhà nước thành sở hữu cá nhân chính bằng quyền lực vạn năng của đảng.
Đảng thông qua nhà nước để sở hữu tài sản bao gồm đất đai, rừng tự nhiên, rừng trồng, núi, sông hồ, nguồn nước, tài nguyên trong lòng đất, nguồn lợi tự nhiên ở vùng biển, thềm lục địa,…
Kinh tế thị trường vận hành cưỡng bức, các nhà đầu tư phải phụ thuộc vào những nguồn tư liệu sản xuất này… họ không được sở hữu chúng chỉ được thuê, được mua quyền sử dụng, khai thác…
Chính vì vậy, đặc trưng của nền kinh tế thị trường xã hội chủ nghĩa mang màu sắc Trung Quốc đã tạo ra những tư bản đỏ đến từ hư vô và ra đi bất kỳ lúc nào, nếu chiếc vòng kim cô xiết lại.
Alibaba- Jack Ma, Huawei- Nhậm Chính Phi, Evergrande - Hứa Gia Ấn ….thực chất là của ai? Số phận của những tập đoàn này, và các ông chủ của nó chỉ cần vòng kim cô xiết nhẹ là có thể bốc hơi, chuyển từ dạng vật chất này sang vật chất khác, từ nhóm lợi ích này sang nhóm lợi ích kia,
Vai trò lãnh đạo của đảng trở thành bảo kê, phân phát nguồn lực trong xã hội do nhà nước đại diện chủ sở hữu và quản lý cho các doanh nghiệp từ đất đai, nguồn vốn, tài nguyên, chính sách…
Các nhóm lợi ích xuất hiện trong đảng, bảo kê, thao túng mọi mặt của nền kinh tế, tệ nạn tham nhũng, tiêu cực tràn lan.
Các quan chức trong Đảng làm giàu “không danh chính ngôn thuận, không đường đường chính chính” luôn nơm nớp lo sợ các chiến dịch “đả hổ diệt ruồi” đây là bi kịch lớn nhất của người cộng sản Trung Quốc, khi mở cửa, vận hành nền kinh tế thị trường nhưng không có kẻ nào công khai, và xứng đáng được hưởng thành quả, luôn phải che giấu sự giàu sang thịnh vượng với vỏ bọc liêm chính, đạo đức- Một đảng như thế rất khó tồn tại, khi các quan chức của đảng nhận thấy mình đang chạy theo một thứ quyền lực ảo, hão huyền và đầy nguy hiểm.
Cải cách mở cửa, kinh tế thị trường, Quan không dám khoe mình giàu, doanh nhân làm giàu nhờ ơn huệ, mánh mung, chạy trọt, đút lót, hối lộ, tồn tại nhờ chính sách, đường lối, bảo kê của chính quyền, kết cục cũng chỉ như Hoà Thân bị Càn Long nuôi béo để thịt.
Công nhân ở trong tình trạng “bốn hóa” là:
Làm thuê hóa, bần cùng hóa, vô quyền hóa và phân tán hóa.
Còn nông dân với “bốn không” là:
“không ruộng đất, không việc làm, không vốn liếng và không an sinh xã hội”.
Kinh tế thị trường ở Trung Quốc là như vậy, đang đẩy đảng CS Trung Quốc ngày càng tha hoá, biến chất.

Kinh tế thị trường là một khái niệm không có gì mới mẻ, nhưng nó lại đi ngược với bản chất kinh tế kế hoạch hoá dưới sự lãnh đạo của một chính đảng cầm quyền.
Những người CS cho rằng kinh tế thị trường là nền kinh tế bóc lột của giai cấp tư bản, kinh tế kế hoạch hoá là kinh tế XHCN phục vụ duy nhất cho nhu cầu hàng hoá của người lao động một cách rất mù mờ từ học thuyết kinh tế học của Marx.
Lịch sử tan vỡ của Liên Xô, và các chính sách kinh tế của Mao ở Trung Quốc đã chứng minh Kinh tế kế hoạch hoá cộng với tư tưởng duy ý chí đã đẩy gần 100 triệu người Trung Quốc chết đói.
Trung Quốc phải chấp nhận nền kinh tế thị trường, Đặng Tiểu Bình bao biện:
“Kế hoạch hóa và thị trường tự do không phải là sự khác nhau cơ bản giữa chủ nghĩa xã hội và chủ nghĩa tư bản. Một nền kinh tế kế hoạch không phải định nghĩa cho chủ nghĩa xã hội, bởi vì có kế hoạch hóa trong chủ nghĩa tư bản; kinh tế thị trường cũng xảy ra trong chủ nghĩa xã hội. Kế hoạch hóa và thị trường tự do là cả hai cách trong quản lý hoạt động kinh tế".
Sở dĩ bao biện như vậy, vì muốn chấp nhận điều gì đi chăng nữa, kinh tế thị trường vẫn phải nằm trong chiếc vòng kim cô của đảng- Một tử huyệt cố hữu mang đặc tính không thể thay đổi của các đảng CS cầm quyền.
Vấn đề quan trọng nhất là ai được hưởng lợi nhất, và ai bị mất mát nhiều nhất trong nền kinh tế thị trường xã hội chủ nghĩa mang màu sắc Trung Quốc? Và vai trò của Đảng CS Trung Quốc đến đâu trong nền kinh tế thị trường?
Hơn 40 năm mở cửa, chấp nhận nền kinh tế thị trường ở Trung Quốc đã cơ bản có lời giải đáp.
- TƯ BẢN NƯỚC NGOÀI ĐƯỢC HƯỞNG LỢI NHIỀU NHẤT TRONG NỀN KINH TẾ THỊ TRƯỜNG XHCN MANG MÀU SẮC TRUNG QUỐC.
Những năm đầu mở cửa, Trung Quốc là một nước nghèo, thiếu vốn liếng, thiếu khoa học công nghệ, cơ sở hạ tầng yếu kém…kinh tế thị trường mở ra, mời chào các nhà đầu tư trong mọi lĩnh vực của nền kinh tế: Tài chính, ngân hàng, xây dựng hạ tầng, sản xuất… do đó cần có những chính sách ưu đãi cho họ về thuế má, đất đai, môi trường, tài nguyên khoáng sản, thủ tục hành chính, cơ chế chính sách….
Các nhà đầu tư nước ngoài tha hồ đẩy ô nhiễm môi trường sang Trung Quốc, bóc lột nhân công giá rẻ, khai thác tài nguyên, nguyên liệu thô từ đất nước rộng lớn và đông dân nhất thế giới- Trung Quốc trở thành công xưởng của thế giới, thị trường tiêu thụ chính những sản phẩm của ông chủ nước ngoài do những lao động làm thuê Trung Quốc làm ra.
Những sản phẩm được sản xuất ở Trung Quốc với một giá thành thấp đến bất ngờ, nhưng giá bán lại cao ngất ngưởng ngoài thị trường nội địa và quốc tế.
Giới tư bản nước ngoài “béo quay” phè phỡn khi đầu tư vào Trung Quốc- kẻ được hưởng lợi nhất từ nền kinh tế thị trường ở Trung Quốc chính là các tài phiệt đến từ Mỹ, phương Tây, Nhật Bản…
- KẺ MẤT MÁT NHIỀU NHẤT CHÍNH LÀ NGƯỜI DÂN TRUNG QUỐC.
Nếu như trong chế độ tư bản, theo Marx người dân chỉ bị một tròng áp bức bóc lột, thì dưới chế độ XHCN với nền kinh tế thị trường họ bị hai tròng áp bức bóc lột đó là ông chủ và chính quyền.
Chính quyền muốn níu kéo, phỉnh nịnh nhà đầu tư phải ra mặt đi cướp đất, phải dẹp đình công, bãi công, phải ra những quy định về lương, về chế độ đãi ngộ, điều kiện làm việc có lợi cho giới chủ.
Tại Trung Quốc nhà nước cấm không cho các nghiệp đoàn lao động độc lập được hoạt động vì họ sợ những tổ chức này sẽ bị lợi dụng để chống chế độ, điều này vô hình dung chỉ làm lợi cho các ông chủ nước ngoài.
Vì không có tổ chức này sẽ chẳng có ai đứng ra bảo vệ quyền lợi của người lao động, nên các ông chủ có thể thỏa hiệp, thỏa thuận, mua chuộc nhà chức trách thông qua tổ chức công đoàn do nhà nước thành lập để hạn chế và tước bỏ các quyền đáng lẽ người lao động được hưởng và được bảo vệ.
Lý luận giai cấp công nhân là lãnh đạo, người lao động là chủ nhân đất nước trở thành lừa đảo, dối trá.

Trung quốc được gọi là “ Công xưởng của thế giới” không chỉ sản xuất các hàng hóa hợp pháp,mà nó còn sản xuất hàng giả, hàng nhái. Nói như vậy không có nghĩa hàng giả , hàng nhái được sản xuất chui lủi, mà nó được sản xuất công khai từ các nhà máy hợp pháp mọc trên khắp đất nước Trung Quốc. Các trung tâm sản xuất hàng giả,hàng nhái có thể kể đến những tổ hợp khổng lồ nằm ở Thâm Quyến, Quảng Đông, Quảng Tây, Hongkong...
Ở Nga và một số nước Đông Âu các xưởng sản xuất hàng nhái, hàng giả của Trung Quốc được đặt tại các vùng hẻo lánh,trong các khu rừng. Tại đó các băng đảng Trung Quốc với sự trợ giúp của các quan chức địa phương bị mua chuộc, đã bảo kê cho các hoạt động này. Hàng giả,hàng nhái chủ yếu là quần, áo của các nhãn hiệu danh tiếng trên thế giới như Versace,Gucci,Prada, Hermes,Louis Vuitton... và được tiêu thụ theo một hệ thống tổ chức quy củ và tiêu thụ trên khắp châu Âu.
Lợi nhuận từ việc sản xuất hàng giả, hàng nhái cũng đóng góp rất lớn cho sự phát triển kinh tế của Trung Quốc.
Tổ chức Cảnh sát châu Âu (Europol) công bố ngày 22-6 đưa ra con số đáng kinh ngạc: năm 2015, Trung Quốc đại lục và Hong Kong là nơi xuất xứ của 86% hàng giả trên thế giới.
Với thị phần độc chiếm như vậy, thiên đường hàng giả mỗi năm đem về cho quốc gia này gần 400 tỉ USD, chính xác hơn là 396,5 tỉ USD, Hãng thông tấn AFP dẫn báo cáo cho biết.
Một báo cáo năm 2016 của Tổ chức Hợp tác và phát triển kinh tế (OECD) cho thấy kim ngạch thương mại hàng giả trên toàn cầu đã đạt 500 tỉ USD, chiếm 2,5% tổng kim ngạch nhập khẩu toàn thế giới. Giá trị xuất khẩu hàng giả chiếm 12,5% tổng giá trị xuất khẩu, 1,5% GDP của Trung Quốc năm 2016 (Rất khủng khiếp).
Lợi nhuận từ sản xuất hàng giả ,hàng nhái tại sao cao khủng khiếp như vậy? Dễ nhận thấy rằng, một bộ thời trang, một đôi dày, một hàng mặt hàng mỹ phẩm... của các thương hiệu nổi tiếng có giá bán rất cao,cao đến hàng chục có thể hàng trăm lần so với chi phí bỏ ra của một sản phẩm được làm giả,làm nhái.
Hàng giả ,hàng nhái có mặt trên khắp thị trường thế giới, trong mọi ngõ ngách từ chợ “cóc” đến các siêu thị, đặt ngay tại các trung tâm thương mại Paris, London, Tokyo, Newyork..
Các hãng bán lẻ online như Amazon, Alibaba, Ebay, Walmart, Best buy.. cũng không kiểm soát được, và có đến 16% hàng hóa vẫn là hàng giả,hàng nhái,cho thấy mức độ tinh vi và công nghệ sản xuất hàng giả,hàng nhái đã lên đến tuyệt kỹ như thế nào. Bất kỳ cái gì chúng ta muốn biết, cần dùng đều có thể là hàng giả,hàng nhái và mua được nó một cách dễ dàng,từ chiếc bàn chải đánh răng cho đến Tàu sân Bay Liêu Ninh hay máy bay chiến đấu thế hệ 5, J20 của Trung Quốc đều là hàng nhái.

Theo con số thống kê người Trung Quốc ở nước ngoài có khoảng hơn 40 triệu người ( Thực tế có thể cao hơn rất nhiều, vì không kể những người đi lao động theo dạng hợp pháp và bất hơp pháp) và được gọi chung là Hoa Kiều. Trong đó ở Mỹ 3,5 triệu, Châu âu 1,7 triệu (Anh 0,5 triệu, Pháp 0,7 triệu, Nga 1,8 triệu..) Châu Á 31 triệu (Thái Lan 9,4 triệu, Malayxia 7,1 triệu, singapore 2, 8 Triệu..).
Hoa kiều sống tập trung tạo ra các China Town, tại các thành phố lớn của các quốc gia họ sinh sống. Các China Town như là một đất nước Trung Quốc thu nhỏ, dưới sự chỉ đạo của chính phủ Trung Quốc, thông qua các Sứ Quán và Lãnh sự. Vì sống tập trung và có sự giám sát của các tổ chức trong cộng đồng, nên qua các thế hệ người Hoa không bị mất gốc, và càng ngày càng đông lên, trở thành một đội quân thứ ba nằm vùng khắp trên thế giới.
Hoa Kiều bên ngoài thì làm ăn theo pháp luật sở tại, nhưng họ làm gì đều phải có sự cho phép của một hội đồng, mà chủ tịch hay những người lãnh đạo là các Đảng viên CS nằm vùng của Sứ Quán cử xuống hoặc dựng lên. Hoa kiều sẽ tập trung nguồn lực trong đầu tư,phát triển kinh tế để tạo ra nền tảng vững chắc và tham gia vào đời sống chính trị của nước sở tại..
Đội quân thứ ba này tham gia vào các hoạt động kinh tế,xã hội theo sự chỉ đạo, để móc nối đưa hàng hóa thật, giả vào thị trường, mua chuộc các quan chức địa phương, ăn cắp thông tin, làm gián điệp, lũng đoạn chính trị...
Biện pháp khống chế những Hoa kiều của chính phủ Trung Quốc rất đơn giản. Nếu Hoa Kiều không tuân theo, gia đình người thân của họ ở quê hương sẽ gặp khó khăn trong cuộc sống, bị đe dọa mất các quyền của công dân trong đi lại, học tập và công ăn việc làm.
Đội quân thứ ba này có đóng góp rất lớn cho việc phát triển kinh tế Trung Quốc. Đóng góp của họ vừa trực tiếp đem về cho đất nước một khoản kiều hối rất lớn khoảng hơn 50 tỷ USD hàng năm. Nhưng những thứ gián tiếp phục vụ cho công tác ngoại giao, thương mại xuất, nhập khẩu, lưu thông hàng hóa( cả thật lẫn giả), ăn cắp thông tin, lũng đoạn chính trị, tuyên truyền chính sách.. mới là những giá trị to lớn, đem lại sự phát triển của Trung Quốc trong 4 thập kỷ qua.