Nguyễn Trường Duy (sinh năm 1968, nguyên công chức Đội kiểm soát hải quan - Cục Hải quan TP.HCM) chỉ trong vài ngày nhận hối lộ gần 1 tỷ đồng. Duy đi nước ngoài không kịp cất giấu số phong b́ trị giá gần 1 tỷ. Bị can ép buộc các doanh nghiệp phải chi tiền để hàng hóa không bị kiểm tra.
Doanh nghiệp không chi tiền, lập tức sẽ có lệnh kiểm tra
Ngày 3.8, thông tin từ TAND TP.HCM cho biết cơ quan này đă hoàn tất hồ sơ chuẩn bị xét xử bị can Nguyễn Trường Duy (sinh năm 1968, nguyên công chức Đội kiểm soát hải quan - Cục Hải quan TP.HCM) về tội Nhận hối lộ.
Vắng nhà có mấy ngày mà số tiền doanh nghiệp hối lộ Duy không kịp cất giấu lên đến gần 1 tỷ đồng.
Theo cáo trạng, ngày 19.9.2014, Duy được phân công về Đội kiểm soát hải quan. Từ đó, lợi dụng nhiệm vụ được giao là kiểm tra các container hàng nhập khẩu của các doanh nghiệp trước khi thông quan, Duy đă liên hệ, dọa dẫm, gợi ư, ép buộc các chủ doanh nghiệp và người làm dịch vụ hải quan phải thỏa thuận chi tiền để hàng hóa được hanh thông, không bị kiểm tra.
Do quá bức xúc trước hành vi trắng trợn của vị công chức, một số doanh nghiệp đă quyết vạch trần bộ mặt thật của Duy. Các nội dung tố cáo nêu rơ, tháng 9.2015, khi làm thủ tục hải quan tại cảng Cát Lái, Duy đă trực tiếp gặp và yêu cầu ông V.V.D phải chi ngoài 500 ngàn đồng/container hàng hóa loại 20 feet; 1 triệu đồng/container hàng hóa loại 40 feet.
Nếu các doanh nghiệp không chi số tiền này, lập tức sẽ có lệnh kiểm tra, mặc dù Duy biết số hàng hóa nhập khẩu của các doanh nghiệp không vi phạm pháp luật.
Tuy biết hành vi của Duy đă gây khó khăn cho ḿnh, nhưng các doanh nghiệp v́ muốn kinh doanh thuận tiện, hàng hóa về đúng thời gian, nên đă miễn cưỡng chấp nhận yêu cầu.
Từ những thông tin tố cáo, cơ quan công an đă nhanh chóng vào cuộc làm rơ. Ngày 29.9.2015, khi ông này vừa làm thủ tục nhập cảnh tại sân bay Tân Sơn Nhất sau chuyến đi Trung Quốc th́ bị Cục An ninh tiền tệ (A84) thực hiện lệnh bắt khẩn cấp. Sau đó, lực lượng công vụ đă đưa Duy về nhà riêng để thực hiện khám xét đă thu giữ được 64 phong b́ và giấy gói tiền chứa tổng cộng gần 1 tỷ đồng, là số tiền hối lộ của các doanh nghiệp trong vài ngày Duy vắng nhà.
Qua xác minh, 40 phong b́, giấy gói tiền với tổng giá trị hơn 541 triệu đồng là tiền mà Duy đă nhận hối lộ của 50 doanh nghiệp và người làm nhiệm vụ khai báo Hải quan. C̣n lại 24 phong b́ và giấy gói tiền, với tổng số tiền hơn 422 triệu đồng không xác định được danh tính doanh nghiệp, cá nhân đă đưa tiền cho Duy.
Cục Hải quan TP.HCM thiếu trách nhiệm
Theo nhận định của Viện KSND Tối cao, để xảy ra vụ án, ngoài nguyên nhân do động cơ vụ lợi của Duy, c̣n có nguyên nhân về trách nhiệm trong việc chỉ đạo, kiểm tra giám sát thực thi pháp luật của Cục Hải quan TP.HCM và Đội kiểm soát hải quan, nhất là công tác phối hợp kiểm tra thực tế hàng hóa nhập khẩu của doanh nghiệp và công tác quản lư cán bộ thực thi nhiệm vụ, quyền hạn được phân công.
Đáng chú ư, đa số hồ sơ vụ việc đă phối hợp kiểm tra không phản ánh đầy đủ quy tŕnh phối hợp, không nêu rơ thông tin nghi vấn làm căn cứ để ra quyết định phối hợp kiểm tra... Qua đó cho thấy hiệu quả phối hợp phát hiện vi phạm để xử lư giữa Đội kiểm soát hải quan với các chi cục thông qua phiếu phối hợp công tác không cao, việc ban hành và thực hiện phiếu phối hợp công tác thiếu căn cứ, Đội kiểm soát hải quan có biểu hiện lạm dụng việc ban hành và thực hiện phiếu phối hợp công tác để phối hợp kiểm tra thực tế hàng hóa của các doanh nghiệp không đúng quy định của ngành. Việc làm trên của đội Kiểm soát hải quan đă vi phạm quy định hoạt động điều tra, xử lư vi phạm pháp luật trong lĩnh vực hải quan, đă cản trở hoạt động các doanh nghiệp kinh doanh đúng pháp luật nhưng vẫn bị phối hợp kiểm tra.
Đây là điều kiện để Duy lợi dụng, nhận hối lộ của doanh nghiệp và người làm dịch vụ hải quan cho doanh nghiệp. Tuy nhiên, Cục Hải quan TP.HCM đă không phát hiện, kiểm tra, chấn chỉnh khắc phục kịp thời.
Ngoài ra, Duy c̣n là bị can trong một vụ án buôn lậu phức tạp khác. Do đó, cơ quan công an đă quyết định tách vụ án buôn lậu ra khỏi vụ án này để điều tra, làm rơ sau.