Nội chiến tại Syria kéo dài đă gần 7 năm. Ḥa b́nh có thể c̣n chưa đến với người dân Syria nhưng cuộc nội chiến này đă gần chấm dứt. Vừa qua Mỹ đă bắn rơi máy bay chiến đấu của Syria gây lo lắng cho chiến tranh Nga- Mỹ trên một nước thứ 3.
Kể từ ngày 5/5/2017, cuộc nội chiến ở Syria về cơ bản đă chấm dứt, mở ra triển vọng về một giải pháp chính trị cho cuộc khủng hoảng này. Nhưng sự kiện liên quân do Mỹ chỉ huy bất ngờ bắn rơi máy bay Su-22 của Không quân Syria không chỉ ngăn cản xu hướng tích cực vừa được nhen nhóm này mà c̣n đẩy Syria tới trước hiểm họa một cuộc chiến tranh lớn.
Chiến đấu cơ F/A-18 của quân đội Mỹ
Nội chiến Syria sắp kết thúc
Nếu nói tới nội chiến ở Syria, th́ đó là xung đột giữa các lực lượng đối lập người Syria bị kích động dẫn tới mâu thuẫn và bất đồng với chính quyền của Tổng thống Bashar al-Assad kể từ khi bùng phát các biến động chính trị mang tên “Mùa xuân Arab” đầu năm 2011 tới nay. Cuộc nội chiến này đan xen trong một thế trận cực kỳ phức tạp với một cuộc chiến tranh khác mà thực chất là chiến tranh xâm lược do các lực lượng khủng bố đến từ hơn 30 quốc gia tiến hành và được phương Tây cũng như đồng minh của họ trong khu vực Trung Đông tài trợ và trang bị. Đến đầu tháng 5/2017, cuộc nội chiến ở Syria về cơ bản đă được hóa giải.
Theo thông báo chính thức của tướng Sergei Rudskoi, Cục trưởng Cục tác chiến Bộ Tổng tham mưu quân đội Nga, ngày 4/5/2017, các nước Nga, Iran và Thổ Nhĩ Kỳ đă kư Bản ghi nhớ tại cuộc đàm phán ở Astan, thủ đô Cộng ḥa Kazakhstan, để thiết lập 4 “vùng an toàn” tại Syria, theo đó các bên không được phép triển khai hoạt động quân sự tại đây, bao gồm cả các chuyến bay của không quân.
Ngày 5/5/2017, Bộ Quốc pḥng Nga cho biết thỏa thuận về các “vùng an toàn” tại Syria có hiệu lực từ nửa đêm tới sáng sớm ngày 6/5/2017 (theo giờ Hà Nội). Trong đó, “vùng an toàn” đầu tiên và lớn nhất được h́nh thành tại miền Bắc Syria bao gồm tỉnh Idlib và những quận liền kề của các thành phố Latakia, Aleppo và Hama với tổng số dân hơn 1 triệu người.
C̣n trên thực tế, từ 0 giờ ngày 1/5/2017, Không quân Nga đă ngừng sử dụng không phận tại các “vùng giảm căng thẳng" được h́nh thành tại 4 khu vực, gồm tỉnh Idlib, một số vùng liền kề tới phía Bắc tỉnh Homs, Đông Ghouta và một loạt các tỉnh ở miền Nam Syria (Daraa và Al-Quneitra). Tại ranh giới các “vùng giảm căng thẳng” đă thành lập các khu vực an toàn và tại đó đặt các trạm kiểm soát người dân ra vào “vùng giảm căng thẳng” để thực hiện công tác cứu trợ nhân đạo và các điểm giám sát ngừng bắn.
Như vậy, theo nhận định của tướng Sergey Rudskoy, cuộc nội chiến ở Syria trên thực tế đă ngừng và t́nh h́nh đang thay đổi theo hướng tích cực sau khi Bản ghi nhớ được kư tại Astana ngày 4/5/2017 về việc thiết lập các “khu vực giảm căng thẳng” trên lănh thổ Syria. Cũng theo Bản ghi nhớ, các khu định cư bị chiến tranh tàn phá hiện đă được giải phóng khỏi các tổ chức khủng bố sẽ được phục hồi hạ tầng cơ sở và nước Nga sẽ đi đầu giúp đỡ Syria hàn gắn vết thương chiến tranh. Người dân Syria đang trở lại các thị trấn và làng mạc vừa được giải phóng, tích cực khôi phục hoạt động kinh tế, cơ sở điện lực, các đầu mối giao thông, hệ thống kênh dẫn nước tưới tiêu đất nông nghiệp.
Phát biểu với Kênh truyền h́nh Ấn Độ ở thủ đô Damascus, Tổng thống Syria Bashar al-Assad cho biết, điều tồi tệ nhất trong cuộc nội chiến Syria đă lùi lại phía sau nhờ hàng loạt thắng lợi của Quân đội Syria.
Phi công chiếc Su-22M4 của Syria
Cây muốn lặng mà gió chẳng đừng
T́nh h́nh đang từng bước đi vào ổn định ở Syria ḥan toàn đi ngược lại mục tiêu đề ra trong chiến lược gây “bất ổn có kiểm soát” của Mỹ ở Trung Đông, do đó họ đang t́m mọi cách để phá loại. Những toan tính đó đă được hiện thực hóa vào ngày 18/6/2017: liên quân do Mỹ dẫn đầu đă bắn hạ chiếc máy bay cường kích Su-22 của Syria khi nó đang thực hiện nhiệm vụ chiến đấu chống các tay súng thuộc tổ chức Nhà nước Hồi giáo (IS) tự xưng tại vùng nông thôn thuộc tỉnh Raqqa. Đây là lần đầu tiên, liên quân do Mỹ chỉ huy bắn hạ máy bay của chính phủ Syria đang làm nhiệm vụ chống khủng bố.
Theo lư giải của Bộ Chỉ huy trung tâm của Mỹ, liên quân do Mỹ chỉ huy bắn hạ một máy bay quân sự của Syria ném bom vào những vị trí gần các tay súng thuộc Các lực lượng dân chủ Syria (SDF) là liên minh người Kurd được Washington hậu thuẫn. Phía Mỹ c̣n cho rằng việc liên quân bắn hạ Su-22 của Syria là “hành động tự vệ tập thể để đảm bảo an toàn cho các lực lượng đối tác”, ám chỉ các tay súng của SDF do Mỹ hậu thuẫn.
Tuy nhiên, nhà phân tích chính trị người Kurd, ông Rizan Hadu-thành viên của Hội đồng dân chủ Syria, nhận định: "Chiếc máy bay Su-22 của Syria bị Mỹ bắn hạ không hề t́m cách tấn công các vị trí của Lực lượng dân chủ Syria. Do đó, tuyên bố của chính quyền Damascus rằng chiếc máy bay này đang làm nhiệm vụ tấn công các vị trí của IS là đúng sự thật”. Ông Rizan Hadu khẳng định, Mỹ không thể đưa ra bất kỳ lư do nào, dù là rất yếu ớt, để có thể biện minh cho việc bắn hạ máy bay Syria trên lănh thổ nước này.
Rơ ràng, đây là vụ tấn công có chủ ư nhằm vào quân đội Syria bởi trong không phận quốc gia này hiện có các máy bay của Không quân Nga hoạt động và hai bên đă thiết lập kênh liên lạc chính thức để tránh hiểu nhầm và tránh va chạm, nhưng Mỹ đă không sử dụng kênh liên lạc đă thỏa thuận với Nga. Bộ Quốc pḥng Syria và Bộ Quốc pḥng Nga đă khẳng Syria nhấn mạnh: "Cuộc tấn công trắng trợn này là âm mưu nhằm phá hoại các nỗ lực của quân đội Syria vốn là lực lượng chiến đấu có hiệu quả nhất trong cuộc chiến chống khủng bố trên khắp lănh thổ của đất nước”.
F/A-18 của hải quân Mỹ xuất kích từ tàu sân bay
Ngày 19/6/2017, Bộ Quốc pḥng Nga thông báo Matxcơva chấm dứt hiệu lực Bản ghi nhớ giữa Mỹ và Nga kư ngày 20/10/2015 về ngăn chặn sự cố trên không và bảo đảm an toàn bay trong quá tŕnh hoạt động ở Syria, đồng thời đ́nh chỉ đường dây nóng giữa Nga và Mỹ về t́nh h́nh Syria và khẳng định, bất kỳ máy bay nào, bao gồm máy bay và thiết bị bay không người lái của liên quân quốc tế, khi bị phát hiện ở vùng phía tây sông Euraphates, sẽ bị các lực lượng pḥng không của Nga theo dơi trên không cũng như trên mặt đất và chúng được xem là những mục tiêu. Tuy nhiên, Matxcơva không công khai tuyên bố sẽ bắn hạ các máy bay của liên minh do Mỹ dẫn đầu.
Cùng ngày, Thứ trưởng Ngoại giao Nga Sergei Ryabkov ra tuyên bố lên án hành động của Mỹ đang giúp đỡ những kẻ khủng bố mà chính Mỹ cũng đang chiến đấu chống lại và cho rằng hành động của Mỹ là sự gây hấn.
Mỹ cố t́nh bắn hạ Su-22 của Syria nhằm mục đích ǵ?
Liên quân do Mỹ chỉ huy bắn hạ máy bay Su-22 của Syria nhằm nhiều mục đích.
Một là, cổ vũ tinh thần của các lực lượng phiến quân, trước hết là IS, đang bị hoảng loạn sau khi thủ lĩnh của họ là Abu Bakr al-Baghdadi vừa bị không quân Nga tấn công tiêu diệt ở Rakka.
Hai là, ngăn cản và phá hoại mọi diễn biến tích cực trong tiến tŕnh ḥa b́nh đang được h́nh thành sau khi nội chiến ở Syria về cơ bản đă chấm dứt.
Ba là, thử phản ứng đối với lập trường của Nga kiên quyết ủng hộ chính quyền Damascus trong cuộc chiến chống IS.
Bốn là, “diễn tập thử” phương án gây hấn, buộc quân đội Syria phản ứng đáp trả, mượn cớ đó Mỹ sẽ phát động cuộc tấn công ồ ạt nhằm vào thủ đô Damascus của Syria để giải quyết nhiệm vụ chiến lược trong cuộc chiến này là loại bỏ Tổng thống Syria Bashar al-Assad.
Năm là, gây sức ép đối với Nga, buộc Nga phải “xuống thang” trong cuộc đối đầu với Mỹ trên các mặt trận khác nhau. V́ thế, ngay sau sự kiện liên quân Mỹ bắn rơi Su-22 của Syria, Bộ trưởng ngoại giao Mỹ Rex Tillerson chuẩn bị một kế hoạch ba điểm để thương lượng với Nga: (1) thuyết phục Nga kiềm chế các hành động “gây hấn” và nhấn mạnh rằng Washington sẽ đáp trả nếu Nga tiếp tục những hành động như vậy; (2) phối hợp với Nga trong các vấn đề mang tính lợi ích chiến lược đối với Mỹ như vấn đề Syria, Triều Tiên và an ninh mạng (đặc biệt là hợp tác tích cực hơn với Nga trong cuộc chiến chống IS và cô lập B́nh Nhưỡng); (3) duy tŕ sự ổn định chiến lược với Nga .
Cường kích Su-22 của quân đội Syria
Không ai cần Thế chiến III bùng phát ở Syria
Theo nhận định của Phó Chủ tịch thứ nhất Ủy ban quan hệ quốc tế của Hội đồng liên bang Nga Vladimir Jabarov, những vụ gây hấn tương tự như sự kiện liên quân Mỹ bắn rơi máy bay Su-22 của Syria có thể dẫn tới hành động đáp trả và khơi mào cho một cuộc chiến tranh quy mô lớn [10].
Matxcơva hiểu quá rơ thâm ư này của Mỹ. Ư đồ ẩn chứa trong kịch bản này đă từng được Iror Morozov, thành viên của Hội đồng liên bang Nga lột tả. Từ trước tới nay, chính quyền Damascus vẫn kiềm chế, không để xảy ra hành động quá khích mà Mỹ có thể lợi dụng. Điện Kremlin cũng nhận thức rơ toan tính này của Mỹ. Bộ Quốc pḥng Nga đă tuyên bố rơ về toan tính này của Mỹ: “Liên quân do Mỹ chỉ huy không hành động chống IS mà là đang áp dụng mọi biện pháp nhằm ngăn cản quân đội Syria chống khủng bố. Rơ ràng, Mỹ đang sử dụng IS để thực hiện chính sách của họ ở Trung Đông”.
Theo tuyên bố của Phó Chủ tịch Ủy ban quốc pḥng của Thượng viện Nga, Mátxcơva không có ư định tự động bắn rơi mọi khí tài bay xâm phạm khu vực hoạt động của Không quân Nga ở Syria mà quyết định bắn hay không c̣n tùy thuộc vào từng trường hợp cụ thể. Tuy nhiên, trong trường hợp Mỹ có hành động xâm lược th́ Không quân Nga sẽ có hành động đáp trả cứng rắn nhất”.
Theo giới quân sự Nga cũng như phương Tây, nếu xảy ra xung đột giữa máy bay và hệ thống pḥng không của Nga với máy bay của Mỹ và NATO trên bầu trời Syria th́ chắc chắn là phần thắng sẽ thuộc về phía Nga. Nhưng sự đụng độ đó sẽ dẫn tới chiến tranh lớn nên tốt nhất là xung đột đó sẽ không xảy ra bởi không ai cần tới Thế chiến III-một cuộc chiến mà trong đó không có kẻ chiến thắng mà chỉ dẫn tới sự hủy diệt đối với cả hai bên.
Do đó, phía Nga một mặt kiềm chế hành động đáp trả trước các vụ gây hấn của Mỹ, mặt khác thể hiện cho đối phương biết rằng giành ưu thế tuyệt đối về quân sự so với Nga để “nói chuyện” với Matxcơva trên thế mạnh, hoặc thậm chí phát động chiến tranh là ảo tưởng phiêu lưu đẩy hiểm họa.
Phản ứng cứng rắn của Nga sau vụ Su-22 của Syria bị Mỹ bắn rơi đă thể hiện tác dụng: Ngày 19/6/2017, Chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng liên quân Mỹ, tướng Josept Dunford, cho biết Washington đang t́m cách nối lại đường dây nóng quân sự với Nga, vốn đóng vai tṛ quan trọng trong việc bảo vệ các lực lượng của cả hai bên đang hoạt động tại Syria. Theo ông, Mỹ sẽ triển khai các biện pháp thông qua kênh ngoại giao và quân sự để nối lại đường dây nóng trong những giờ tới. Đồng thời, lực lượng quân sự của liên quân do Mỹ chỉ huy đang điều chỉnh vị trí đóng quân trên lănh thổ Syria, c̣n không quân Australia thuộc liên quân này tuyên bố sẽ không cất cánh trong thời gian tới./.
News
Library
Technology
Giải Trí
Portals
Tin Sốt
Home
