Ngành y học ở Việt nam đă bắt đầu phát triển khi mới đây một bệnh viện Việt nam thông báo đă lên kế hoạch để ghép được cho các bộ phận khác nữa như phổi, ruột, tử cung và tứ chi. Ngoài có thể ghép được giác mạc, thận, tim, gan…...
GS.TS Trịnh Hồng Sơn, Phó Giám đốc Bệnh viện Việt Đức, Giám đốc Trung tâm điều phối tạng quốc gia cho biết sắp tới BV sẽ thực hiện ca ghép phổi ở người lớn vào tháng 9/2017. Trước đó, tháng 2/2017 Việt Nam đă thành công với ca ghép phổi đầu tiên ở trẻ em, với sự hỗ trợ của chuyên gia Nhật Bản. GS Sơn đánh giá đây là một thành công rất lớn, ngay ở ca đầu tiên.
Theo GS Sơn, ca ghép phổi đầu tiên này chắc chắn có nhiều khó khăn do Việt Nam chưa có kinh nghiệm. Tuy nhiên BV đă chuẩn bị kỹ càng mọi vấn đề cho ca ghép đặc biệt này.
Bên cạnh đó, GS Sơn cũng chia sẻ về kế hoạch ghép tử cung tự thân cho chính những phụ nữ phải cắt tử cung trong sinh nở. Lĩnh vực ghép ruột, ghép tứ chi cũng được nghiên cứu đến và được cho là nằm trong khả năng.
Tuy nhiên, khó khăn nhất vẫn là nguồn hiến. Đa phần người Việt vẫn quan niệm “chết phải toàn thây” tỉ lệ số người chấp nhận hiến tạng c̣n rất thấp.
Cho đến nay y học hiện đại cho rằng ghép / thay tạng hoặc các bộ phận của cơ thể người là giải pháp cuối cùng cho bệnh nhân cứu văn sự sống (hoặc chức năng). Ngoài khó khăn nguồn tạng, đào thải sau ghép cũng là một rào cản khác chưa giải quyết được rốt ráo. Một số bệnh nhân cũng cho biết các “tác dụng phụ đặc biệt” xảy ra sau khi ghép tạng, điều này ít được giới chuyên môn ghép tạng đề cập đến.
Điều bác sĩ ít tiết lộ: Ghép tạng, ghép cả linh hồn! Số phận đổi thay
Nói về ghép tạng, các vấn đề được ưu tiên bàn luận thường sẽ là thời gian chờ tạng, chi phí, tỉ lệ đào thải và số năm kéo dài cuộc sống cho bệnh nhân… Nhưng có một hiện tượng hay xảy ra sau khi ghép mà ít được nhắc tới, đó chính là “sự thay đổi nội tâm” của người nhận tạng.
Năm 2008 ở Georgia, Hoa Kỳ đă xảy ra một câu chuyện kỳ lạ sau ca ghép tim của bệnh nhân. Sonny Graham, 69 tuổi, là một người được ghép tim từ 12 năm trước. Người hiến tim là Terry Cottle, 33 tuổi.
Ngay sau ca mổ, Graham đă đến gặp người vợ góa của người hiến tim cho ḿnh, ông đă yêu cô và họ kết hôn vài năm sau đó. Nhưng không may, cuộc đời của Graham đă có kết cục giống như người đă hiến tim cho ḿnh. Ông đă chết theo đúng cách của Cottle, bằng cách tự bắn vào đầu.
Một trường hợp khác, Sheridan, 63 tuổi, đă được phẫu thuật thay tim tại bệnh viện Mount Sinai ở New York. Điều làm các nhân viên của bệnh viện ngạc nhiên là trước phẫu thuật, Sheridan vẽ rất dở. Sau phẫu thuật, kỹ thuật vẽ tranh của Sheridan đă tiến bộ diệu kỳ, ông đă tạo ra nhiều tác phẩm tuyệt vời. Và sau đó, người ta khám phá ra rằng trái tim mới của Sheridan đến từ một họa sĩ nghiệp dư, người vừa qua đời trong một tai nạn xe hơi.
Trong một số trường hợp hiện tượng này xuất hiện rơ ràng, bệnh nhân cảm thấy “giống như người lạ trong cơ thể ḿnh“. Một bệnh nhân ghép gan thay đổi một cách đáng kinh ngạc sau phẫu thuật, cô mong được uống một cốc bia lớn dù trước đây chưa từng sử dụng đồ uống có cồn. Trước khi phẫu thuật, cô là một tín đồ âm nhạc cổ điển nhưng sau đó cô lại thích nhạc rap, điều mà cô không thể tưởng tượng được trước đây. Bây giờ cô có cảm giác như có người lạ bên trong cơ thể ḿnh.
Một bệnh nhân nam giấu tên đă nói: “Tôi cảm thấy như ca phẫu thuật cấy ghép đă bàn giao cơ thể tôi cho một linh hồn khác – những cảm xúc của tôi, cách tôi hành động, cách tôi cảm nhận cuộc sống, suy nghĩ của tôi, mong muốn của tôi, tất cả đều thay đổi, cứ như có hai linh hồn sống trong tôi“. Người thân của ông thấy rằng ông không c̣n nhân cách, tính cách, thói quen và sở thích của chính ḿnh. Vậy là các bệnh nhân cấy ghép có thể tiếp tục sống sau phẫu thuật nhưng người nhà hay thậm chí chính họ có thể không nhận ra nổi tính cách của ḿnh.
Đi t́m lời giải thích
Nhiều lư thuyết được đưa ra để giải thích những hiện tượng này nhưng đa số đều chưa thỏa đáng.
Theo tiến sĩ Jack Copeland, bác sĩ phẫu thuật tim hàng đầu ở Mỹ, sau phẫu thuật, một số người ốm đau sẽ trở nên khỏe mạnh nên không có ǵ ngạc nhiên khi họ sẽ bắt đầu những hoạt động mà trước đây điều kiện sức khỏe không cho phép. Một số người thậm chí c̣n thay đổi hoàn toàn, sống tích cực để bù lại quăng thời gian bỏ phí v́ bệnh tật.
Gây tranh căi nhất là cách giải thích dựa trên lư thuyết về “kư ức tế bào”. Một số chuyên gia tâm lư Đại học Arizona cho rằng, mọi tế bào đều mang một phần năng lượng và kư ức của cơ thể mà từ đó nó sinh ra. Một khi tế bào c̣n sống th́ kư ức c̣n tồn tại và nó sẽ tiếp tục hoạt động khi tế bào mang nó được cấy ghép vào cơ thể mới.
Như vậy, kư ức của một con người có thể nằm ở bất cứ đâu trong cơ thể: tim, phổi, thận, gan… Rất có thể chính những bộ phận được ghép này sẽ đem kư ức về người hiến tặng sang người nhận và làm thay đổi thói quen của họ.