Các bà, các mẹ ngày xưa cũng không phải vừa khi chọn áo yếm. Thứ áo giúp phái đẹp khoe ra tấm lưng trần nơn nà cùng ṿng eo thon thả. Yếm đào đă góp phần tạo nên cốt cách trang nhă, tinh tế của các thiếu nữ.
H́nh ảnh đời thường gợi cảm của phụ nữ Việt xưa kia
Phải nói rằng, áo yếm (một loại nội y) là loại trang phục dân tộc gợi cảm nhất từ trước đến nay của phụ nữ Việt. Từ xa xưa, yếm mộc mạc đă đi vào thơ ca: "Ước ǵ sông hẹp tày gang. Bắc cầu dải yếm cho chàng sang chơi”, "Trời mưa trời gió ḱn ḱn. Đắp đôi dải yếm hơn ngh́n chăn bông". Yếm đào giúp các thi nhân đặc tả trọn vẹn những cung bậc phức tạp của t́nh yêu đôi lứa.
Mặc yếm vừa thoáng mát lại gợi t́nh, giúp thiếu nữ khoe khéo ṿng eo "con kiến" cùng tấm lưng nuột nà. Độ gợi cảm của thiếu nữ mặc yếm thắm đă được Hồ Xuân Hương mô tả như sau:
"Thiếu nữ nằm chơi quá giấc nồng
Lược trúc biếng cài trên mái tóc
Yếm đào trễ xuống dưới nương long
Đôi g̣ bồng đảo sương c̣n ngậm
Một lạch đào nguyên suối chửa thông"
(Ở đây, từ nương long ư chỉ phần ngực của người con gái. C̣n "đôi g̣ bồng" và "lạch đào nguyên" là h́nh ảnh ẩn dụ về khuôn ngực thanh tân của gái son, ca ngợi vẻ đẹp trinh nguyên của thiếu nữ ngủ ngày.)
Áo yếm giúp tôn lên vẻ đẹp gợi cảm của người con gái
T́m về cội nguồn, loại áo này đă xuất hiện từ lâu nhưng măi đến thời nhà Lư mới được gọi là yếm. Áo yếm có h́nh vuông vắt chéo ôm lấy ngực, góc trên khoét lỗ làm cổ, có thêm hai đầu dây để thắt sau gáy. Cổ khoét tṛn gọi là yếm cổ xây c̣n khoét h́nh chữ V gọi là yếm cổ xẻ, cổ nhạn.
Hễ cứ đến dịp hội hè, chị em lại nô nức đi chọn lụa tơ tằm, gấm vóc để may yếm đào, áo tứ thân. Yếm thắm vốn là món chẳng thể thiếu của phụ nữ Bắc Bộ xưa, giản dị với gam màu đơn sắc (trắng, nâu) nhưng lại rất đỗi hút hồn. Phụ nữ thường khoác thêm áo ngắn đến bụng hoặc áo tứ thân bên ngoài yếm mỗi khi ra khỏi nhà.
Áo yếm giúp tôn lên vẻ đẹp gợi cảm của người con gái
Từ thời Hậu Lê, áo yếm được thiết kế phong phú hơn nhờ việc giao thương tăng cao nên vải vóc nhiều chủng loại. Yếm được phân loại theo tầng lớp nhờ sự khác biệt của chất liệu, màu sắc, họa tiết. Màu vàng bị cấm v́ chỉ dành riêng cho nhà vua. Con gái quan lại mới được mặc yếm đỏ gọi là yếm đại hồng. Ca kĩ thường mặc yếm hoa đào và hễ ai diện màu sắc này, sẽ lập tức bị coi là lẳng lơ.
Cuộc cách mạng áo yếm xảy ra vào thế kỉ 20 khi Việt Nam du nhập nhiều kiểu cách thời trang phương Tây. Nhiều kiểu yếm lạ cũng ra đời từ đây. Con gái nông thôn mặc yếm màu nâu bằng vải thô, tiểu thư khuê các mặc yếm lụa màu trang nhă, hội hè mặc yếm sặc sỡ, yếm hoa. Người lớn tuổi th́ chọn yếm màu thẫm. Ít người dùng kiểu yếm khoét cổ sâu, chỉ những cô nàng đỏng đảnh, lả lướt như "Thị Màu" mới dám diện.
Loạt ảnh áo yếm của các bà, các mẹ khiến người thời nay có cái nh́n phóng khoáng hơn về cách ăn mặc thời xưa:
Mặc yếm vừa thoáng mát vừa gợi t́nh
Phụ nữ Việt thường mặc yếm có màu sắc giản dị, không ḷe loẹt
Áo yếm được phân loại theo tầng lớp
Yếm thắm, lụa đào nhiều lần đi vào cao dao, thơ ca
Phụ nữ Việt Nam thời kỳ 1919 - 1926
Các cô gái khoác thêm áo dài tay bên ngoài áo yếm