Theo thông tin mới nhất th́ khoảng một ngàn người dân Quỳnh Lưu đă không ngại khoảng cách tới ṭa án Kỳ Anh để khởi kiện vụ Formosa. Người dân Quỳnh Lưu quyết theo tới cùng vụ kiện này bất chấp hồ sơ kiện của họ bị trả lại. Câu hỏi đặt ra là tiền Formosa thỏa thuận bồi thường đă bị nhà cầm quyền Hà Nội xử lư như thế nào?
Cả ngàn người dân huyện Quỳnh Lưu sẽ lại kéo tới ṭa án tại thị xă Kỳ Anh để tiếp tục kiện và khiếu nại việc hồ sơ kiện bị trả lại, theo thư thông báo của Linh Mục Đặng Hữu Nam.
Dân huyện Quỳnh Lưu và các nơi khác kéo đến Vũng Áng, Hà Tĩnh, đ̣i đuổi Formosa. (H́nh- nguoikyanh.blogspot)
“Ngày Thứ Ba, 18 tháng 10, 2016, khoảng 1,000 người dân ở huyện Quỳnh Lưu sẽ vượt hơn 200 km để vào ṭa án nhân dân thị xă Kỳ Anh để tiếp tục nạp đơn khởi kiện Formosa và khiếu nại việc ṭa án Kỳ Anh bác đơn kiện của họ.”
Linh Mục Đặng Hữu Nam, quản xứ Phú Yên thuộc huyện Quỳnh Lưu phổ biến một bản thông cáo báo chí cho hay như vậy. LM Nam từng được họ ủy quyền đại diện mang đơn kiện tới ṭa án thị xă Kỳ Anh, tỉnh Hà Tĩnh, kiện công ty gang thép Hưng Nghiệp Formosa v́ đă xả hóa chất độc hại ra biển, giết hết mọi loài sinh vật biển suốt một dọc dài của nhiều tỉnh tại miền Trung Việt Nam.
Sáng sớm ngày 18 tháng 10, 2016 cả ngàn người đă chuẩn bị sẵn sàng để lên đường. Theo bản tin của Tin Mừng Cho Người Nghèo (GNsP), LM Đặng Hữu Nam và bà con ngư dân đă dùng bữa ăn sáng chung với nhau gồm bánh ḿ và sữa.
“Trong bữa ăn sáng, cha chia sẻ những khó khăn mà đoàn sẽ phải đối mặt và cha mong muốn bà con luôn giữ tinh thần ôn ḥa khi dối chất hoặc hành xử với các cán bộ công an hoặc an ninh mặc thường phục. Cha Nam c̣n bày tỏ những trở ngại khó khăn mà các chủ nhà xe đang gặp phải và bị gây áp lực bởi nhà cầm quyền địa phương,” GnsP viết.
Nhà cầm quyền Hà Nội chỉ quyết định bồi thường, từ số tiền Formosa thỏa thuận, cho một số dân dọc theo 4 tỉnh từ Hà Tĩnh đến Thừa Thiên-Huế trong khi người dân ở Nghệ An, tỉnh bên cạnh Hà Tĩnh, cũng bị thiệt hại lây, nhưng lại bị lờ đi.
Bởi vậy, ngày 26 và 27 tháng 9, 2016, hơn một ngàn người từ huyện Quỳnh Lưu và các nơi khác đă đi hơn 200km tới thị xă Kỳ Anh để nộp đơn kiện bất chấp sự ngăn cản của công an. Cuối cùng th́ ṭa án này chỉ nhận 506 đơn kiện rồi đến ngày 5 tháng 10, 2016 trả lại đơn kiện.
Các ngư dân chuẩn bị lên đường từ giáo xứ Phú Yên, huyện Quỳnh Lưu, đi tới thị xă Kỳ Anh khiếu nại. (H́nh: GNsP)
Ṭa án Kỳ Anh lấy cớ “1) căn cứ vào khoản 5 điều 189 Bộ Luật Tố Tụng Dân Sự (BLTTDS) “kèm theo đơn khởi kiện phải có các tài liệu, chứng cứ chứng minh lợi ích quyền lợi hợp pháp bị xâm phạm; và 2) căn cứ vào Điểm C khoản 1 điều 192 BLTTDS “sự việc đă được giải quyết bằng quyết định đă có hiệu lực của cơ quan nhà nước có thẩm quyền” – tức là đă có Quyết Định 1880 của thủ tướng chính phủ vào hôm 29 tháng 9 về giải quyết bồi thường thiệt hại.”
Nhưng trong đơn khiếu nại sẽ được các người bị bác đơn đưa tới ṭa án Kỳ Anh ngày 18 tháng 10, 2016, các lư do trả lại đơn kiện đă bị người dân cho hay là “trái Luật Tố Tụng H́nh Sự.”
Theo điều 192 của Bộ Luật Tố Tụng H́nh Sự CSVN th́ các lá đơn kiện Formosa không nằm trong số những lư do để bị trả lại đơn kiện. C̣n về chứng minh thiệt hại, ṭa chỉ có thể yêu cầu người đi kiện bổ túc chứ không dùng làm lư cớ trả lại đơn kiện (Khoản 5, điều 189 Luật TTHS).
C̣n chuyện ông thủ tướng “đă ra quyết định về định mức bồi thường là “trái thẩm quyền và người bị thiệt hại ở tỉnh Nghệ An không phải là đối tượng bị điều chỉnh bởi quyết định này.”
Theo đơn khiếu nại của ngư dân Nghệ An, “thẩm quyền giải quyết ‘thuộc về ṭa án’ chứ không thể giải quyết bằng một quyết định của thủ tướng chính phủ. Thủ tướng không có thẩm quyền giải quyết tranh chấp bồi thường.”
Ngày 7 tháng 10, 2016, nhà cầm quyền tỉnh Nghệ An đă gửi một văn thư đến Giám Mục Nguyễn Thái Hợp, giám mục giáo phận Vinh yêu cầu đuổi LM Đặng Hữu Nam ra khỏi giáo phận v́ ông đă sốt sắng giúp đỡ người dân bị thiệt hại v́ Formosa xả chất thải độc hại ra môi trường.