Vietbf.com - Một sự kiện đáng chú ư hiếm hoi khi một lănh đạo chế độ quân sự lại được tổng thống Mỹ Donald Trump đă trải thảm đỏ long trọng đón tiếp thủ tướng Thái Lan Prayut Chan O Cha như thế tại Washington, trong khi toàn bộ các chính đảng đều bị hạn chế hoạt động, cho nên Thái Lan chưa biết khi nào mới trở lại chính quyền dân sự.
Tổng thống Donald Trump (P) và thủ tướng Prayut Chan O Cha tại Nhà Trắng ngày 02/10/2017. REUTERS/Kevin Lamarque
Chuyến viếng thăm của thủ tướng Prayut Chan O Cha diễn ra 3 năm sau khi viên tướng này tiến hành đảo chính lật đổ chính phủ của thủ tướng Yingluck Shinawatra. Thủ tướng Thái đến Washington chỉ vài ngày sau khi người mà ông lật đổ vừa bị tuyên án khiếm diện 5 năm tù.
Kể từ sau cuộc đảo chính quân sự năm 2014, Washington đă đ́nh chỉ trợ giúp quân sự cho Thái Lan, đồng minh lâu đời nhất của Mỹ tại châu Á. Cũng từ thời điểm đó, Bangkok đă dần dần rơi vào quỹ đạo của Trung Quốc.
Thật ra th́ việc các tổng thống Mỹ tiếp lănh đạo các chế độ độc tài tại Nhà Trắng không phải là chuyện ǵ mới lạ, nhưng hiếm khi nào họ tiếp một lănh đạo đă lên cầm quyền bằng đảo chính quân sự. Phải trở ngược đến năm 2002, mới thấy có một trường hợp tương tự, khi tổng thống George W. Bush tiếp đón tướng Pervez Musharraf, 3 năm sau khi viên tướng này lật đổ một lănh đạo dân cử.
Nhưng khác với thái độ dè dặt của những người tiền nhiệm, tổng thống Donald Trump chẳng kiêng nể ǵ cả. Trong một cuộc điện đàm vào tháng 4/2017, ông Trump đă không ngớt lời khen ngợi tổng thống Philippines Rodrigo Duterte về cuộc chiến chống ma túy khiến hàng ngàn người chết.
Trong cùng tháng đó, ông Trump đă tiếp đón long trọng tổng thống Ai Cập Abdel-Fattah el-Sissi tại Nhà Trắng, điều mà tổng thống Obama đă tránh làm. Tướng el-Sissi cũng lên cầm quyền sau cuộc đảo chính năm 2013 và sau đó mới được bầu làm tổng thống.
Cũng giống như el-Sissi, tướng Prayut đă cởi bỏ bộ quân phục, nhưng ông vẫn đứng đầu một chế độ quân sự. Chế độ này vẫn bị các tổ chức nhân quyền tố cáo là hạn chế các quyền tự do ngôn luận và tập hợp ôn ḥa, bắt bớ và truy bức những người hành xử các quyền cơ bản của con người. Một bản Hiến Pháp mới, bị xem là được soạn thảo nhằm hợp thức hóa quyền kiểm soát của phe quân sự, đă được thông qua trong một cuộc trưng cầu dân ư không có tự do tranh luận. Toàn bộ các chính đảng đều bị hạn chế hoạt động. Bầu cử dân chủ th́ cứ bị dời đi dời lại và chắc là không thể diễn ra trước năm 2018.
Chính v́ vậy mà chính quyền Obama đă từ chối mời thủ tướng Prayut đến Nhà Trắng. Cũng giống như chính quyền Obama, chính quyền Trump chủ trương là sẽ chỉ phục hồi toàn bộ quan hệ với Thái Lan khi nào nền dân chủ được tái lập ở nước này. Nhưng việc trải thảm đỏ đón tiếp đón thủ tướng Prayut hôm qua phản ánh một sự chuyển hướng trong chính sách đối ngoại của Hoa Kỳ.
Tổng thống Donald Trump đă lên cầm quyền với phương châm “Nước Mỹ trước hết”, dành ưu tiên cho các lợi ích chiến lược và mậu dịch của Hoa Kỳ. Với chủ trương đó, ông sẵn sàng bắt tay với lănh đạo của những chế độ phi dân chủ và không quan tâm nhiều đến t́nh h́nh nhân quyền ở những nước đó.