Tổng thống Donald Trump đă quyết định cực nhanh tấn công Syria trước khi ngồi vào bàn đàm phán với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận B́nh. Cho đến bây giờ, các đồng minh và kẻ thù của Mỹ đều thắc mắc điều ǵ đứng đằng sau quyết định chớp nhoáng của ông. Có nhiều ư kiến cho rằng qua vụ Syria, ông Trump đă bộc lộ thuyết ‘linh hoạt’.
Có phải ông Trump là một nhà lănh đạo nghĩa hiệp, sẵn sàng sử dụng sức mạnh quân sự của Mỹ khi chính phủ nước ngoài đe công dân của họ?
Có phải ông là một tổng chỉ huy từng đưa ra cảnh báo chống lại sự can thiệp vào Syria nay sẵn sàng nhúng sâu vào cuộc xung đột?
Hay ông muốn thông qua hành động này để nắn gân Nga, một trong những người bảo trợ quan trọng nhất của Syria, sau nhiều tháng ve văn về một quan hệ mật thiết hơn với Moscow?
Trong khi đó, ông Trump có thể chỉ nói ông ta đơn giản là linh hoạt, một học thuyết đối ngoại đang nổi lên tạo ra không gian cho sự tiến hóa cũng như sự bấp bênh.
Sau vụ tấn công Syria, ông Trump hé lộ học thuyết ‘linh hoạt’ - Ảnh: Star Tribune
Hôm 5/4, một ngày sau vụ quân đội Syria sử dụng vũ khí hóa học buộc Tổng thống Trump đi đến quyết định tấn công, ông nói: "Tôi không cần phải có một cách thức cụ thể, và nếu thế giới thay đổi, tôi vẫn đi theo con đường của ḿnh, tôi không thay đổi”.
Sau đó, ông nói thêm: “Tôi thay đổi, nhưng tôi linh hoạt, và tôi tự hào v́ tính linh hoạt đó”.
Các đồng minh của Washington ở Trung Đông và Châu Âu, những người phản đối nỗ lực của ông Trump nhằm ngăn cản người tị nạn Syria vào Mỹ, nay hoan nghênh quyết định tấn công của ông, sau khi xem những h́nh ảnh trẻ em Syria trở thành nạn nhân của vũ khí hóa học.
Tuy nhiên, khi tán thưởng việc Mỹ bắn tên lửa, họ không có bất cứ ư niệm ǵ về các bước tiếp theo ở Syria.
Mới đây, qua tuyên bố của Đại sứ Mỹ tại Liên Hợp Quốc, bà Nikki Haley, họ mới được biết Hoa Kỳ sẵn sàng làm nhiều hơn để chống lại Tổng thống Syria Assad.
Trong khi đó, các quan chức Nhà Trắng xác nhận rằng những cuộc tấn công vừa qua không báo hiệu sự thay đổi lớn hơn trong chính sách của Mỹ.
Thượng nghị sĩ đảng Cộng ḥa tiểu bang Tennessee, ông Bob Corder, Chủ tịch Uỷ ban Đối ngoại Thượng viện, nói: "Tôi nghĩ rằng, theo thời gian, mỗi ngày trôi qua, ông (Trump) càng ngày càng hiểu được tầm quan trọng của việc lănh đạo nước Mỹ”.
Ông Trump vốn là người của đảng Cộng ḥa nhưng ông có ít quan hệ với triết lư truyền thống của đảng. Ông thường dựa vào tính linh hoạt của bản thân như một cách thức để trấn an người dân Mỹ rằng một số đề xuất khác thường và gây tranh căi của ông chỉ là gợi ư.
Tuy nhiên, một số vấn đề ông thể hiện nguyện vọng phải được tiến hành.
Ông Trump thường dựa vào tính linh hoạt của bản thân như một cách thức để trấn an người dân Mỹ rằng một số đề xuất khác thường và gây tranh căi của ông chỉ là gợi ư - Ảnh: Getty Images
Ví dụ, ông ra lệnh xây dựng bức tường dọc theo biên giới Hoa Kỳ - Mexico và kư sắc lệnh cấm nhập cảnh vào Hoa Kỳ công dân từ các quốc gia có người Hồi giáo chiếm đa số, trong đó có Syria. Những sắc lệnh này đến nay vẫn bị ṭa án đ́nh chỉ thi hành.
Là một ứng cử viên và là một công dân, ông Trump cho rằng cuộc nội chiến Syria là một băi lầy mà Hoa Kỳ cần tránh xa.
Cho đến khi xảy ra vụ tấn công vũ khí hóa học, Trump đă nh́n thấy Syria như một căn cứ cho những kẻ khủng bố muốn tấn công Hoa Kỳ.
Ông hiếm khi nói về hàng trăm ngh́n người thiệt mạng và hàng triệu người phải chạy trốn khỏi đất nước trong suốt sáu năm xung đột giữa chính phủ Assad được Nga và Iran hậu thuẫn, với các nhóm đối lập.
Peter Romero, một quan chức hàng đầu của Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ thời chính quyền Clinton, nói: "Ông Trump dường như ghi điểm cao về tính không thể đoán trước được, và đó không phải là một điều xấu trong quan hệ đối ngoại vốn có khuôn khổ bao quanh”.
Tuy nhiên, ông Romero cũng nói rằng "nếu Tổng thống Trump thất thường, th́ sẽ kém hiệu quả".
Ông Trump không phải là vị tổng thống đầu tiên thay đổi cách tiếp cận của ḿnh đối với vai tṛ của Mỹ trên thế giới.
Năm 2011, Tổng thống Barack Obama đă biện minh cho sự can thiệp của Mỹ vào Libya bằng cách đưa ra các tiêu chí cụ thể, bao gồm cả việc thường dân bị sát hại.
Khi các biện pháp tương tự được áp dụng ở Syria, đặc biệt là sau vụ tấn công vũ khí hoá học gây chết người năm 2013, ông Obama đă tránh không dùng đến biện pháp tấn công quân sự theo kế hoạch.
Theo một số nhà phân tích, tính linh hoạt của ông Trump không có nghĩa ông sẵn sàng từ bỏ những nỗ lực tạo lập quan hệ hợp tác với Nga về chống khủng bố, phổ biến vũ khí hạt nhân và các vấn đề khác.