Một số người dù đă được tiêm chủng đầy đủ nhưng vẫn mắc COVID-19 và tử vong. Vậy, nguy cơ nào dẫn đến trường hợp này và có phải do vaccine kém hiệu quả không?
Hôm 18/10, Cựu Ngoại trưởng Mỹ Colin Powell đă qua đời ở tuổi 84 v́ biến chứng COVID-19 dù ông đă được tiêm pḥng đầy đủ. Được biết, ông mắc căn bệnh đa u tủy, một loại ung thư máu.
Các quan chức y tế lo ngại các nhà hoạt động chống vaccine sẽ viện cớ cái chết của ông Powell để đưa ra tuyên bố vaccine không hiệu quả. Nếu bạn vẫn có thể tử vong sau khi được tiêm vaccine COVID-19, th́ việc tiêm pḥng này có ích lợi ǵ?
Để giải đáp rơ thắc mắc này, phóng viên CNN đă trao đổi với Tiến sĩ Leana Wen - chuyên gia phân tích Y tế tại CNN, bác sĩ khoa cấp cứu và giáo sư thỉnh giảng tại Trường Y tế Công cộng thuộc Đại học George Washington.
CNN: Thưa bà, chúng tôi nhận thấy có những người đă được tiêm chủng tử vong v́ COVID-19, vậy liệu vaccine có c̣n giá trị sử dụng?
Tiến sĩ Leana Wen: Khoa học và các nghiên cứu đă chứng minh vaccine COVID-19 có hiệu quả vượt trội trong việc ngăn ngừa bệnh tật và đặc biệt là bệnh nặng. Dữ liệu gần đây nhất từ Trung tâm Kiểm soát và Pḥng ngừa Dịch bệnh (CDC) Mỹ cho thấy nếu bạn đă chủng ngừa, bạn có nguy cơ bị nhiễm COVID-19 thấp hơn 6 lần, nguy cơ tử vong thấp hơn 11 lần so với người không được chủng ngừa. Điều đó thực sự tuyệt vời. Tuy nhiên, vaccine COVID-19 không bảo vệ bạn 100% và không có loại vaccine nào có hiệu quả 100%. Điều đó không có nghĩa là vaccine không hoạt động hoặc bạn không nên sử dụng nó.
CNN: Vậy, những ai có nhiều khả năng mắc COVID-19 nặng mặc dù đă tiêm pḥng?
Tiến sĩ Wen: Những người cao tuổi và mắc các bệnh lư nền, đặc biệt là những người bị suy giảm miễn dịch có nhiều khả năng bị bệnh nặng và tử vong sau khi “nhiễm trùng đột phá” (nhiễm virus SARS-CoV-2 sau khi tiêm chủng). Việc mắc bệnh đa u tủy và tuổi cao sẽ khiến ông Powell bị xếp vào nhóm dễ bị tổn thương này, và làm tăng thêm mức độ rủi ro.
Lưu ư, đây là một trong những lư do tại sao các mũi tiêm tăng cường đang được khuyến khích. Vào tháng 8, các quan chức y tế đă khuyến cáo những người bị suy giảm miễn dịch trung b́nh hoặc nghiêm trọng (đă tiêm vaccine Pfizer hoặc Moderna) nên tiêm liều thứ ba đồng thời kết hợp thực hiện các biện pháp pḥng ngừa bổ sung.
CNN: Trước đây, bà đă từng nhận định rằng vaccine hoạt động tốt nhất khi mọi người dùng chúng phải không?
Tiến sĩ Wen: Chính xác là như vậy. Hăy coi vaccine COVID-19 như một “chiếc áo mưa” hoạt động rất tốt để bảo vệ bạn trong mưa phùn. Nhưng nếu bạn đang ở trong một cơn băo, và sau đó một cơn cuồng phong ập đến, th́ khả năng cao là bạn sẽ bị ướt. Điều đó không có nghĩa là áo mưa của bạn bị lỗi. Đó là v́ bạn đang gặp thời tiết xấu và không phải lúc nào áo mưa cũng có thể bảo vệ bạn. Nếu xung quanh bạn có nhiều virus, điều đó sẽ làm tăng khả năng bị nhiễm bệnh. Vấn đề không phải là vaccine mà có quá nhiều virus xung quanh bạn. Đây là lư do tại sao cần phải đẩy mạnh tiêm pḥng trên diện rộng, càng nhiều người tiêm chủng càng tốt. Điều đó làm giảm tỷ lệ lây nhiễm nói chung và bảo vệ tất cả mọi người, đặc biệt là những người dễ bị tổn thương nhất. Ngoài ra, đeo khẩu trang ở những không gian đông đúc sẽ tăng thêm mức độ bảo vệ.
Theo nghiên cứu của CDC, những người chưa được tiêm chủng có nguy cơ nhập viện v́ virus SARS-CoV-2 cao gấp 17 lần so với người đă được tiêm chủng đầy đủ. Như đă đề cập ở trên, những ca nhiễm đột phá dẫn đến nhập viện có nhiều khả năng là người cao tuổi và mắc nhiều bệnh lư nền.
CNN: Liệu vaccine có thể ngăn chặn sự bùng phát trở lại của virus trong mùa đông này?
Tiến sĩ Wen: Vâng. Thật đáng khích lệ khi số lượng ca nhiễm COVID-19 đang giảm xuống. Tuy nhiên, một làn sóng nhiễm trùng khác có thể xảy ra, đặc biệt là khi chỉ có 57% dân số Mỹ được tiêm chủng đầy đủ. Mức độ lây nhiễm giảm sẽ phụ thuộc vào việc nhiều người được tiêm chủng hơn. Cuối cùng, ch́a khóa để giảm nguy cơ mắc bệnh COVID-19 của mọi người và để chấm dứt đại dịch là tất cả chúng ta đều phải tiêm pḥng. Tiêm vaccine để bảo vệ bản thân và xă hội.