Ở VN đúng kiểu một người làm quan cả họ được nhờ. Sự tồn tại của những công ty gia đ́nh giờ đă lan tỏa thành chính quyền “gia đ́nh”. Lo lắng trăm bề khi ṇng cốt nhà nước một rổ "con ông cháu cha".
Tin ông Justin Trudeau, 43 tuổi, con trai của cựu thủ tướng Canada Pierre Trudeau, đắc cử chức vụ thủ tướng hôm 20/10 nhận được nhiều phản hồi tích cực từ công luận thế giới. Báo chí Việt Nam đă dành từ ‘con nhà ṇi’ để nói về ông Trudeau. Trong khi đó, những gương mặt trẻ con cái của các lănh đạo hàng đầu Việt Nam vừa được bổ nhiệm vào những vị trí chủ chốt ở các tỉnh, thành sau Đại hội Đảng bộ ở các tỉnh thành tuần qua, lại khiến không ít người lo lắng.
Trong cuộc phỏng vấn với Khánh An của Ban Việt Ngữ đài VOA, Tiến sĩ Nguyễn Quang A, thành viên của Diễn đàn Xă hội Dân sự, nguyên Viện trưởng Viện nghiên cứu phát triển IDS, phân tích sự khác biệt trong hệ thống và kết quả của quá tŕnh chọn lănh đạo giữa Việt Nam và các nước dân chủ và nguyên nhân tại sao một thế hệ trẻ lănh đạo mới lại không hẳn là một dấu hiệu tốt cho Việt Nam.
Trước tiên, Tiến sĩ Nguyễn Quang A nhận xét chung về những lănh đạo trẻ mới lên của Việt Nam.
TS. Nguyễn Quang A: Những gương mặt trẻ đó thực sự họ lên được những chức to như thế, không ai biết có phải là bằng tài năng của họ hay không hay chỉ bằng mối quan hệ ‘con ông cháu cha’. Trong một hệ thống không minh bạch, không được bầu cử một cách tự do để lựa chọn những vị lănh đạo, th́ khả năng sau – khả năng ‘con ông cháu cha’ – là nhiều.
VOA: Nếu vậy, ông nhận xét thế nào về những công cụ đánh giá, chẳng hạn như các cuộc thi chuyên viên để được bầu cử vào các chức vụ này nọ?
TS. Nguyễn Quang A: Tôi nghĩ đấy là công cụ của riêng đảng Cộng sản th́ khó mà đánh giá là công cụ đó khách quan đến thế nào, chính xác bao nhiêu. Rất đáng tiếc là phải nói như vậy.
VOA: Khi những gương mặt trẻ vừa được nắm giữ các chức vụ, có nhiều luồng dư luận tỏ ra lo ngại, nghi ngờ. Thứ trưởng Bộ Nội vụ Việt Nam vừa lên tiếng nói ‘không nên cứ thấy bổ nhiệm người trẻ là nghi ngờ’. Đúng là ở các nước khác th́ đây là dấu hiệu đáng mừng, tại sao ở Việt Nam lại có sự lo lắng như thế? Ông đánh giá thế nào về thực tế ở Việt Nam, theo tiểu sử th́ họ cũng là những người được gửi đi đào tạo ở các nước và cũng có một năng lực nhất định?
TS. Nguyễn Quang A: Tiêu chuẩn trẻ là một tiêu chuẩn tốt. Nhưng bên cạnh tiêu chuẩn trẻ, c̣n rất nhiều tiêu chuẩn khác có thể c̣n quan trọng hơn tiêu chuẩn trẻ. Ở những nước có sự cạnh tranh lành mạnh và minh bạch trong việc bổ nhiệm, bầu cử, nếu được người trẻ th́ đúng là rất tốt. Nhưng ở những nước độc tài, tiêu chuẩn trẻ chưa nói lên được điều ǵ. Hăy nh́n vào Bắc Triều Tiên với một lănh đạo trẻ là ông Kim Jong Un, tôi nghĩ người ta lo ngại là phải.
VOA: Như thế có phải mức độ tin cậy của công chúng đối với chính quyền là chưa cao?
TS. Nguyễn Quang A: Không phải là chưa ở mức cao mà là rất thấp.
VOA: Với tin tân thủ tướng Canada vừa đắc cử, báo chí Việt Nam dành cho ông những lời lẽ rất tích cực, gọi ông là ‘con nhà ṇi’, trong khi báo chí lề trái gọi những người trẻ mới lên là ‘thái tử đảng’. Theo ông, cách nói như thế có chủ quan, thiên vị hay không?
TS. Nguyễn Quang A: Tôi nghĩ họ không thiên vị chút nào cả, bởi v́ không thể so sánh Canada và Việt Nam được. Việt Nam có nền chính trị độc tài, Canada là một nước dân chủ. Ở những nước dân chủ, có thể ‘con nhà ṇi’ hay con những nhà quen hoạt động chính trị, người ta có thể có khả năng đó. Nhưng cuối cùng cũng phải là cái đảng đó được nhân dân tín nhiệm hoặc bản thân người đó phải được nhân dân tín nhiệm th́ mới được bầu. C̣n ở Việt Nam, thử hỏi có nhân dân nào tín nhiệm những người ‘con ông cháu cha’ hay không? Tôi không phản đối ǵ việc họ là những người trẻ, nhưng hăy để cho người dân chọn những người trẻ đấy th́ tốt hơn.
VOA: Đứng ở vị trí của những người trẻ vừa đảm nhận những chức vụ trên, nếu họ thực sự có khả năng và muốn tham gia vào các hoạt động của chính phủ, làm sao họ có thể chứng tỏ thực lực khi họ ở dưới cái bóng quá lớn của cha mẹ và với sự chỉ trích rất nhiều từ công luận?
TS. Nguyễn Quang A: Nếu họ thực sự muốn chứng tỏ khả năng của họ th́ họ hăy khuyên bố mẹ họ xóa bỏ chế độ độc tài này đi. Tôi vẫn đồng ư cho họ tự do chọn đảng Cộng sản này nhưng đảng Cộng sản hăy bỏ độc quyền đi, để cho có thêm một vài đảng nữa. Trong một vài đảng khác nữa đó, những người trẻ có thể tự do cạnh tranh được với mấy ông ‘con ông cháu cha’ này. Trong trường hợp đó mà họ thắng cử th́ tôi mừng cho họ.
VOA: Ông dự đoán thế nào về tương lai của ban lănh đạo đảng Cộng sản Việt Nam với sự xuất hiện của những gương mặt mới trẻ như thế?
TS. Nguyễn Quang A: Tôi chưa dám đánh giá ǵ nhưng tôi nh́n sang Bắc Triều Tiên th́ tôi thấy rất lo ngại.
VOA: So sánh Việt Nam với Bắc Triều Tiên như thế liệu có chủ quan hay không?
TS. Nguyễn Quang A: Có thể sự so sánh nào cũng đều khập khiễng. Nhưng ông Kim Jong Un cũng được học ở phương Tây từ nhỏ, ở Thụy Sĩ, là một đất nước rất tiên tiến. Thế nhưng khi vào guồng máy như ở Bắc Triều Tiên th́ những người đi học ở phương Tây ấy cũng tỏ ra vô ích. Vậy th́ những ông ‘con ông cháu cha’ trẻ ở Việt Nam này có đi học ở đâu đâu chăng nữa, nhưng cái guồng máy này nó làm các ông đấy bị hư đi.
VOA: Như thế là ông muốn nói đến cái lỗi hệ thống chứ không phải con người?
TS. Nguyễn Quang A: Đúng như thế. Tôi hoan nghênh những ông trẻ ‘con ông cháu cha’ này nếu các ông ấy cạnh tranh lành mạnh trong một hệ thống đa đảng. C̣n ở trong hệ thống một ḿnh đảng Cộng sản Việt Nam độc quyền lănh đạo th́ tôi không thể không lo được.
vietbf @ sưu tầm