Do chưa thể chứng minh là không liên quan tới cái chết của nhà báo đối lập mới đây nên Thái tử Ả Rập Xê Út đang phải đối mặt với nhiều nguy cơ bị phế truất. Hiện điều này đă được các thành viên trong hoàng gia xem xét. Reuters ngày 20.11 dẫn các nguồn tin cấp cao Ả Rập Xê Út tiết lộ nhiều thành viên hoàng tộc đang lên kế hoạch phế truất thái tử Mohammed bin Salman. Nguyên nhân sâu xa là do ông Mohammed bị cáo buộc ráo riết củng cố quyền lực và làm suy yếu các cột trụ trong vương triều kể từ khi được tấn phong thái tử vào tháng 6.2017.
Trên thực tế, vị thái tử này trong thời gian qua đă tiến hành chiến dịch cải cách sâu rộng, tấn công vào vị thế của những hoàng thân “thủ cựu và giàu quyền lực”, khiến nhiều người phải chạy ra nước ngoài. Bên cạnh đó, nghi vấn chỉ đạo sát hại vụ nhà báo đối lập Jamal Khashoggi tại Thổ Nhĩ Kỳ đang khiến ông Mohammed cũng như chính quyền Riyadh chịu áp lực lớn từ nhiều phía, bao gồm cả đồng minh Mỹ.
Theo nguồn tin, hàng chục hoàng thân từ các chi tộc nhiều quyền lực trong hoàng gia al Saud muốn thay người nối ngôi, nhưng sẽ không hành động một khi Quốc vương Salman (82 tuổi) c̣n sống v́ biết rơ ông rất yêu mến thái tử. Thay vào đó, họ đang thảo luận khả năng đưa hoàng thân Ahmed bin Abdulaziz (76 tuổi), em ruột duy nhất c̣n sống của Quốc vương Salman, lên ngôi một khi ông Salman băng hà.
Hồi cuối tháng 10, hoàng thân Ahmed đă trở về nước sau một thời gian dài sống ở Anh và được đích thân cháu trai Mohammed đón tiếp tại sân bay. Trước đây, ông thường xuyên chỉ trích các chính sách của anh và cháu, đồng thời được cho là từng quyết liệt phản đối chọn ông Mohammed làm thái tử. Theo Reuters, chính Quốc vương Salman đă gọi em trai trở về cùng lời cam kết đảm bảo an toàn. Động thái này nhằm giúp hoàng tộc tạo nên mặt trận đoàn kết ứng phó khủng hoảng từ vụ Khashoggi đồng thời chứng tỏ với bên ngoài rằng Ả Rập Xê Út vẫn là môi trường ổn định để hợp tác an ninh, kinh tế. Tuy nhiên, theo các nguồn tin, bước đi này có vẻ như đă phản tác dụng khi các thế lực đối thủ của thái tử Mohammed quyết định ủng hộ hoàng thân Ahmed trong cuộc tranh đấu cung đ́nh. Đến hôm qua, chính phủ Ả Rập Xê Út chưa đưa ra b́nh luận ǵ về những thông tin này.
Mặt khác, áp lực từ phía Mỹ cũng có thể khiến khả năng nối ngôi của thái tử giảm sút. Các nguồn tin cho hay một số quan chức cấp cao Mỹ gần đây tỏ thái độ ủng hộ hoàng thân Ahmed v́ ông được cho là sẽ duy tŕ các hợp đồng mua thiết bị quốc pḥng của Mỹ cũng như tăng cường thống nhất trong hoàng tộc. Bên cạnh đó, sự ủng hộ của Washington dành cho thái tử Mohammed đang giảm mạnh không chỉ v́ nghi vấn đứng sau vụ sát hại nhà báo Khashoggi, mà c̣n do ông gần đây tỏ ư mua vũ khí của Nga. Theo Reuters, vị thái tử này hồi tháng 5 đă yêu cầu Bộ Quốc pḥng “tập trung mua sắm vũ khí và thiết bị cho những lĩnh vực cấp thiết nhất”, bao gồm hệ thống pḥng thủ tên lửa S-400 của Nga. Hiện Moscow và Riyadh đều chưa đưa ra b́nh luận ǵ về thông tin này.
Ả Rập Xê Út phủ nhận cáo buộc của CIA
Ngoại trưởng Ả Rập Xê Út Adel al-Jubeir vừa có cuộc trả lời phỏng vấn với báo chí về thông tin Cục T́nh báo trung ương Mỹ (CIA) kết luận thái tử Mohammed bin Salman ra lệnh sát hại nhà báo Jamal Khashoggi. Reuters dẫn lời ông Adel khẳng định cáo buộc này “không có cơ sở của sự thật và chúng tôi bác bỏ hoàn toàn”. Theo ông, những thông tin bị ṛ rỉ “không được công bố chính thức và dựa vào đánh giá vơ đoán nên không phải là bằng chứng mang tính quyết định”. Ngoại trưởng Adel cũng nhắc lại việc Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan từng tuyên bố vụ sát hại nhà báo Khashoggi “do cấp cao nhất của chính quyền Ả Rập Xê Út ra lệnh” nhưng không hề nhắc tới thái tử Mohammed. Theo dự kiến, CIA sẽ tŕnh báo cáo về vụ việc cho Tổng thống Mỹ Donald Trump trong ngày 20.11 (giờ địa phương) hoặc 21.11.
|