“Nếu các con tôi giỏi hơn tôi th́ chẳng cần phải để nhiều tiền cho chúng. Nếu chúng kém cỏi th́ có nhiều tiền cũng chỉ có hại cho chúng mà thôi” - đó là lư luận mà tỷ phú Hong Kong Yu Pang-Lin đưa ra khi ông viết di chúc không cho con đồng nào. Ông Yu Pang-Lin vừa qua đời ở tuổi 93, để lại di chúc hiến toàn bộ tài sản trị giá khoảng 2 tỉ USD cho hoạt động từ thiện.
Tỉ phú Warren Buffett (trái) và tỉ phú Bill Gates - Ảnh: Reuters
Yu Pang-Lin không phải là người đầu tiên trên thế giới “keo kiệt” với con nhưng lại hào phóng với xă hội. Người giàu nhất thế giới - Bill Gates - từng tuyên bố sẽ chỉ để lại cho con 0,05% tổng tài sản kếch xù của ḿnh. Báo chí hỏi tại sao lại như vậy, ông trả lời đại ư: Con tôi là con người, mà đă là con người th́ phải tự kiếm sống, không chỉ kiếm sống để phục vụ chính bản thân ḿnh mà c̣n phải góp phần thúc đẩy xă hội. Đă là con người th́ phải lao động. Tại sao tôi phải cho con tiền?
Nhưng cũng có những người con sẵn sàng từ chối thứ mà “đời bố hi sinh” để “củng cố” cho ḿnh. Stephen Covey - người từng được tạp chí Time bầu chọn là 1 trong 25 nhân vật ảnh hưởng nhất thế giới, tác giả cuốn sách nổi tiếng 7 thói quen để thành đạt - viết di chúc để lại tiền cho con và ra đi năm 2012.
Cả chín người con không ai nhận tiền. Họ lư giải rất giản dị rằng họ là những người b́nh thường và hoàn toàn có thể tự lao động, tự kiếm sống được.
Tương tự, tỉ phú Warren Buffett viết di chúc chỉ để lại 10% tài sản của ḿnh cho con, c̣n lại là làm từ thiện. Tuy nhiên, ba người con, dù không phải quá giàu có, cũng từ chối và dành luôn số tiền đó cho từ thiện.
Những người cha kiên quyết không để lại tiền cho con hoặc những người con quyết liệt không nhận tài sản thừa kế chắc chắn không phải là những người không coi trọng đồng tiền, v́ hơn ai hết họ đă phải đổ mồ hôi, công sức và trí tuệ cả đời để tạo dựng nên sản nghiệp.
Tuy nhiên, họ cũng hiểu có một thứ c̣n quư giá hơn tiền, quan trọng hơn tiền, đó chính là trách nhiệm, mà trước hết là trách nhiệm với chính ḿnh (tự ḿnh phải chịu trách nhiệm về ḿnh), rồi trách nhiệm với gia đ́nh, cộng đồng, xă hội... Họ cũng ư thức được một cách sâu sắc ẩn họa của việc xài những đồng tiền không do chính ḿnh làm ra.
Có người nói rằng có hai thứ mà cha mẹ cần trang bị cho con cái và chỉ hai thứ đó là đủ, c̣n không, nếu có để lại cho con thứ ǵ đi nữa mà thiếu hai thứ đó th́ coi như chưa cho con ǵ cả.
Hai thứ đó là: ư thức tự chịu trách nhiệm về bản thân ḿnh và năng lực để tự chịu trách nhiệm.
Một con người biết trách nhiệm và có năng lực để thực hiện điều đó khi đi học sẽ học thực, học v́ ḿnh (và do đó sẽ khó có kiểu học đối phó; mua điểm, mua bằng; học v́ cha, v́ mẹ); khi đi làm sẽ làm hết ḿnh, tự giác và luôn hướng tới hiệu quả cao nhất (và do đó sẽ không có kiểu làm “giả cầy”, thụ động; làm gian, làm dối như một vài trường hợp mà không khó cũng có thể nhận diện được ở nhiều cơ quan, công sở)...
Không để lại tiền cho con nhưng để lại cho con ư thức trách nhiệm và trang bị cho con năng lực để tự chịu trách nhiệm thông qua giáo dục làm người, giáo dục làm việc, ấy là đă để lại một sản nghiệp đồ sộ cho con rồi.
VietSN ©sưu tập