Giấc mơ Mỹ là điều mà ai cũng muốn, được đến Mỹ và ở lại Mỹ. Tất nhiên, tất cả phải trải qua kỳ thi sát hạch trước khi được cấp thẻ xanh. Và câu chuyện sau đây sẽ cho chúng ta thấy, người Việt ở Mỹ đang nỗ lực thế nào để có quốc tịch Mỹ.
Lớp quốc tịch tại trường Santa Ana College do thầy Timothy Vơ phụ trách.
Little Saigon, nơi cộng đồng người Việt phát triển một cách mạnh mẽ, đă có rất nhiều lớp dạy luyện thi được mở ra, miễn phí có, đóng góp một phần kinh phí nhỏ nhoi có, thậm chí lớp dạy kèm đặc biệt với giá tính bằng tiền ngàn trở lên cũng có, để giúp cho những ai có nhu cầu đạt được “giấc mơ Mỹ” của ḿnh.
Học thi quốc tịch ở đại học cộng đồng
Ḍ theo mục Sinh Hoạt Cộng Đồng trên nhật báo Người Việt, chúng tôi có mặt tại lớp học thi quốc tịch tại trường Santa Ana College do thầy Timothy Vơ phụ trách vào các buổi sáng Thứ Bảy từ 8 giờ sáng đến 10 giờ 30.
Lớp học có khoảng 15 học viên, ngồi thành từng nhóm nhỏ nơi những chiếc bàn tṛn, thuận tiện cho việc đàm thoại, tṛ chuyện lẫn nhau. Phần đông học viên là người Việt, bên cạnh đó cũng có người thuộc các sắc tộc khác như Trung Quốc, Mexico,…
Thầy giáo cầm giáo tŕnh mang tên “Future U.S Citizens” hướng dẫn học viên tập đọc theo từng câu hỏi, câu trả lời trong sách. Thầy giáo hoàn toàn nói tiếng Anh trước lớp.
Cứ sau vài ba câu, thầy dừng lại cho các nhóm thực tập với nhau. Một người trong nhóm sẽ đọc bất kỳ một câu hỏi nào đó trong số 100 câu bắt buộc phải thuộc, những người c̣n lại trả lời. Ai không nhớ th́ xem như đó là lúc để ḿnh ôn lại. Những chữ nào chưa biết sẽ được mang ra hỏi, người nào biết sẽ trả lời thay, không th́ tra tự điển hoặc mang hỏi thầy giáo. Cũng là một cách học tiếng Anh như ở các lớp ESL.
“Lớp ở đây có hai mùa như tất cả những lớp của trường đại học, là Mùa Thu và Mùa Xuân. Nhưng do đây là nhánh gọi là ‘continued education’ thành ra học viên vào lúc nào cũng được, nghỉ lúc nào cũng được, không nhất thiết phải học như những lớp có tín chỉ ở trường,” thầy Timothy cho biết.
Để ghi danh học ở đây, học viên có thể đến văn pḥng trường vào các ngày trong tuần, tuy nhiên, theo thầy phụ trách lớp th́ “học viên thường ghi danh trực tiếp với tôi, tôi đưa đơn cho họ ghi rồi tôi nộp lại văn pḥng. Đây là lớp học hoàn toàn miễn phí, tất cả giáo tŕnh, sách giáo khoa, tài liệu học đều được phát không cho học viên.”
Nói về chương tŕnh học của lớp luyện thi quốc tịch, thầy Timothy, người đă làm việc ở Khu học chánh Santa Ana từ năm 1989, cho biết, “Trong này có nhiều lănh vực ḿnh sẽ tập với nhau. Trước hết họ tập một số câu hỏi nằm trong số 100 câu qui định. Phần chính tiếp theo là tập những câu hỏi về đời sống, về nghề nghiệp, hôn nhân, những chuyến thăm viếng thân nhân ở ngoài nước. Tất cả những điều đó đều cần phải tập để biết cách trả lời. Sau đó tập viết chính tả, tập nghe, cũng học ‘reading comprehension,’ tức đọc những bài tiếng Anh để làm quen với tiếng Anh.”
Little Saigon: Học để thi quốc tịch Mỹ, 'nỗi khát khao của bao người'
Học viên lớp quốc tịch tại trường Santa Ana College
“Thực ra đây là lớp học mang tên ‘ESL Civics,’ nghĩa là một phần học luyện thi quốc tịch, nhưng phần chính là học để cho có kiến thức du nhập vào đời sống tại Mỹ cho dễ dàng hơn, cho nên học đủ thứ hết,” thầy giáo giải thích thêm.
Cô Nguyệt Lưu, một học viên theo học tại đây đă được bốn tháng, cho biết, “Phương pháp dạy của thầy rất hay v́ đi sát chương tŕnh thi nên hiện tại tôi cảm thấy rất tự tin để bước vào kỳ ‘sát hạch’ ở Tháng Ba này.”
Cũng có mặt trong lớp học ESL Civies, ông Hậu Vơ, người bắt đầu ghi danh học từ Tháng Chín năm ngoái, dù “tới năm 2018 mới tới thời gian thi” nhận xét, “Theo học lớp này rất thú vị, có nhiều điều học hỏi thêm rất tốt. Đặc biệt, tiếng Anh của tôi tiến bộ được 70-80% khi theo học lớp quốc tịch này.”
Với kinh nghiệm của người có hơn 20 năm dạy ESL ở hệ thống trường Santa Ana College, thầy Timothy chia sẻ kinh nghiệm dạy học cho những người lớn tuổi, gặp nhiều khó khăn về trí nhớ, ngôn ngữ, “Thật sự với người lớn tuổi, rất khó khăn cho họ trong vấn đề nghe, đọc, nói. Tôi cố gắng bằng cách đọc đi đọc lại nhiều chữ cho họ, hoặc nói chậm răi, hoặc trong lúc nghỉ giải lao th́ ḿnh giải thích thêm bằng tiếng Việt nếu họ có câu hỏi thắc mắc.”
Những ai muốn theo học lớp học này có thể liên lạc với thầy Timothy Vơ qua số điện thoại (714) 603-9975.
Lớp học thi quốc tịch của Hội Cộng Đồng Người Việt
Một lớp dạy thi quốc tịch miễn phí khác cũng được mở vào sáng Thứ Bảy, từ 9 giờ sáng đến 12 giờ trưa tại Hội Cộng Đồng Người Việt, mà nhiều người quen gọi là “Hội Người Già,” do ông Trịnh Ngọc Luyến phụ trách.
Lớp học nơi đây mang phong cách “đặc biệt Việt Nam,” từ việc học viên ngồi thành từng hàng hướng thẳng lên phía bảng đen, thầy giáo sử dụng toàn bộ tiếng Việt để giảng dạy (dĩ nhiên trừ những câu chữ tiếng Anh phải học), đến cả việc những người vừa thi đậu mang thức ăn vào lớp chiêu đăi thầy, đăi “đồng môn” và kể chuyện đi thi vừa để truyền kinh nghiệm vừa để thỏa măn sự ṭ ṃ, háo hức của những người đang chờ đến lượt ḿnh bước qua ải này.
Dĩ nhiên, phong cách đó mang đến một không khí sôi động cho lớp học chỉ toàn người Việt Nam không thôi.
Ông Luyến, người có quá tŕnh 20 năm hướng dẫn đồng hương thi quốc tịch, dường như luôn có khát khao được truyền lại những ǵ ḿnh hiểu biết cho học viên càng nhiều càng tốt. Từ việc giảng giải sự khác nhau giữa “nation” với “country” là như thế nào, đến việc giới thiệu về thân thế Tổng Thống Thomas Jefferson khi trả lời cho câu hỏi qui định “Ai là người viết Tuyên Ngôn Độc Lập?” (Who wrote the Declaration of Independence?) ra sao, và phân tích cả ư nghĩa của chữ “independent” là ǵ… dù rằng những điều này không nằm trong nội dung kiểm tra.
Lớp quốc tịch tại Hội Cộng Đồng Người Việt (Hội Người Già) do ông Trịnh Ngọc Luyến phụ trách
Và, có lẽ cũng chính từ việc giảng giải rất nhiều điều không có trong sách vở như thế nên đă có người như chị Hoa Phạm, đang sống ở Santa Ana, dù đă có quốc tịch từ… bốn năm trước, mà đến nay cứ mỗi Thứ Bảy chị vẫn có mặt tại lớp v́ “thầy dạy vui, thích đi học ở đây như đi học ESL vậy, hơn nữa tôi cũng chỉ rảnh ngày Thứ Bảy để đi học biết thêm tiếng Anh.”
Không chỉ vậy, giờ học do ông Luyến phụ trách nhiều phần nói về kinh nghiệm, cách ứng phó trong pḥng thi, “làm sao để người giám khảo thấy được sự nỗ lực của quư vị trong việc muốn trở thành công dân Hoa Kỳ, không ai muốn đánh rớt quư vị hết nếu họ nh́n thấy ở quư vị sự nỗ lực đó.”
Đây cũng là lư do để anh Nguyễn Văn Toàn, 25 tuổi, cư dân Westminster, có mặt ở lớp luyện thi này.
“Em đă nộp đơn và đang chờ ngày thi. Em nghe trên đài giới thiệu nên em đến đây để học kinh nghiệm ứng xử trong pḥng thi thôi, c̣n 100 câu hỏi th́ em tự học ở nhà được hết,” Toàn nói và nhận xét, “Đến đây học thấy cũng vui.”
Tại lớp học, sau mỗi câu hỏi qui định được nêu ra, sau phần giảng giải, ông Luyến cũng hướng dẫn học viên cách đọc, cách phát âm sao cho đúng, để rồi cả lớp ê a đọc theo.
Mời độc giả xem phóng sự: Dạy thi quốc tịch Mỹ ở Little Saigon
‘Thầy’ và ‘tṛ’ ai cũng phải kiên tŕ
Nói về kinh nghiệm dạy thi quốc tịch cho đa phần người lớn tuổi, ông Luyến cho rằng, “Điều quan trọng nhất là người hướng dẫn phải rất kiên tŕ. Thứ hai là người học cũng phải rất kiên tŕ.”
“Đối với tôi, dạy học cho những người lớn tuổi là một thách thức và sự thách thức này là điều tôi phải cố gắng vượt qua trong quá tŕnh hơn 20 năm làm công việc này,” ông cho hay.
“Hướng dẫn người lớn tuổi học là ḿnh phải sát bên họ, học cùng họ, chứ hướng dẫn họ không th́ chưa đủ. Ví dụ họ học một chữ, ḿnh cũng học một chữ, họ học 10 chữ, ḿnh cũng học 10 chữ. Họ học một câu phải lặp đi lặp lại hằng chục lần, th́ ḿnh cũng lặp lại một chục lần như họ th́ mới hy vọng họ thấm vô được. Giúp họ không chỉ vượt qua phần lịch sử Hoa Kỳ mà cả bài kiểm tra Anh Ngữ, cách đối đáp với người giám khảo phỏng vấn nữa,” ông tâm sự.
Cũng theo ông Luyến, nếu người đi thi có “động lực tốt” th́ mới thúc đẩy được việc họ cố gắng học để thi đậu.
Ông cho rằng, “Nếu người đi thi có mong muốn đậu quốc tịch để mỗi tháng có được $800-$900 ‘tiền già’ phụ giúp con cháu, không làm phiền con cháu, hoặc mong muốn đậu quốc tịch để có thể bảo lănh những đứa con c̣n ở quê nhà qua đây th́ họ sẽ dễ có quyết tâm để học và thi đậu. C̣n nếu họ không có sự thôi thúc ǵ để đi thi th́ khó học thành công.”
“Chúng tôi ước mong là những người con đưa cha mẹ qua đây th́ cũng hy vọng họ giúp đỡ cha mẹ ḿnh trong vấn đề Anh ngữ bằng cách cố gắng dành thời giờ cho cha mẹ đi học tiếng Anh ở các trường ESL địa phương, để rồi sau đó mới đưa bố mẹ ḿnh đi thi, chứ không th́ không cách chi mà bố mẹ đậu được nếu không có sự chuẩn bị nhiều khi phải mất mấy năm trời,” ông nói một cách tha thiết.
Bà Xuân Lâm, người vừa đậu quốc tịch, chia sẻ kinh nghiệm thi với học viên lớp quốc tịch do Hội Cộng Đồng Người Việt tổ chức
Lớp dạy thi quốc tịch có lệ phí
Ngoài hai lớp dạy thi quốc tịch trên, Little Saigon c̣n có lớp của Hội Hy Vọng Phục Vụ Cộng Đồng mở tại Trung Tâm Công Giáo học mỗi ngày từ Thứ Hai đến Thứ Năm, từ 10 giờ sáng đến 12 giờ trưa, lớp của Hội BPSOS trên đường Bolsa học mỗi Thứ Hai và Thứ Tư hàng tuần, có lớp buổi sáng từ 8 giờ 30 đến 11 giờ 30 và lớp tối từ 6 giờ đến 8 giờ, lớp của Hội Cao Niên Á Mỹ học Thứ Hai và Thứ Tư, từ 9 giờ đến 11 giờ sáng, Cộng Đồng NVQG Nam Cali cũng có lớp vào mỗi Thứ Hai và Thứ Năm, từ 1 giờ 30 đến 3 giờ chiều.
Bên cạnh những lớp học hoàn toàn miễn phí, kể cả giáo tŕnh cũng được phát “free” cho học viên, th́ cũng có những lớp được mở ra với lệ phí “tượng trưng”, như lớp học thi quốc tịch Chân Trời Mới được quảng cáo trên báo do giáo sư Ami Lê phụ trách.
“Lớp này có sự bảo trợ của một bác sĩ nên học viên chỉ đóng phụ phí một năm $50, mỗi tuần học hai buổi, mỗi buổi một tiếng rưỡi,” cô Ami nói qua điện thoại.
Theo cô Ami, “Đây là lớp nhỏ, ai cần th́ ḿnh giúp thôi.”
Bên cạnh đó, cũng có những người muốn chắc ăn hơn, nên chọn học kèm đặc biệt với học phí ngót ngét $2,000. Tuy nhiên, đôi khi “lực bất ṭng tâm”, tiền bỏ ra nhiều không có nghĩa là họ sẽ đậu, như một người đàn ông không muốn nêu tên than thở cùng bạn bè trong quán cà phê, “Đóng $1,800 mà thi lần thứ hai rồi cũng… rớt!”
Quả thật, như hầu hết các học viên tại các lớp học thi quốc tịch khẳng định, “Đă chọn sống ở Mỹ th́ dứt khoát phải thi vào quốc tịch” mà muốn thi th́ phải học, mà học th́ không nơi nào sướng hơn ở Cali nói chung và Little Saigon nói riêng, bởi, họ có quá nhiều sự lựa chọn cho chính ḿnh.