rong cuốn “100 Năm Cải Lương Việt Nam” có bài nói về cuộc gặp gỡ giữa Cựu Hoàng Bảo Đại và ông Ba Bản, bầu gánh hát Thủ Đô, cũng đồng thời là chủ nhân hăng dĩa Hoành Sơn.
Và tôi xin trích đăng lại một đoạn như sau:
Soạn giả Thu An người cùng quê với ông Ba Bản ở Bến Tre. Thu An đi kháng chiến, nhưng đến 1950 th́ bỏ về thành, lên Sài G̣n làm cho hăng dĩa Hoành Sơn.
Bức h́nh Cựu Hoàng Bảo Đại in trong quyển “100 Năm Cải Lương Việt Nam.” Quốc Trưởng Bảo Đại mặc áo thụng vàng, chít khăn vàng, đi hài đến lăng miếu của các bậc Tiên Liệt bái yết để rời Việt Nam qua Pháp vào đầu năm 1954. (H́nh: Bộ sưu tập của Ngành Mai) |
Ngày nọ Thu An về Bến Tre chơi, bị lính của Đại Tá Le Roy, tỉnh trưởng Bến Tre bắt giam vô Khám Lá. Do bị ai đó điềm chỉ là từng ở trong chiến khu, nên bị kết án tử h́nh. Bà mẹ của Thu An cấp tốc lên báo với ông Ba Bản, nên ông này vội vă chạy xe về Bến Tre ngay trong đêm. Thấy ông Ba Bản, lính liền mở cửa dinh và ông gặp Le Roy tại dinh.
Ông Ba Bản nói rơ Thu An là người của ông, th́ Le Roy liền cho tập họp tất cả tù nhân cho ông Ba Bản xem mặt th́ thấy Thu An đă bị cạo trọc đầu. Vấn đề “cạo đầu” nầy tôi có hỏi ông Ba Bản, th́ ông trả lời: “Để đừng lộn với thằng khác,” bởi người nào bị cạo đầu th́ chỉ 1-2 hôm là đem xử bắn. Nếu như ông Ba Bản không về Bến Tre ngay trong đêm, th́ có thể hừng sáng là Thu An đă không c̣n trên thế gian.
Thế là ông Ba Bản lănh ngay Thu An lên Sài G̣n. Với cái ơn cứu tử kia, th́ dù Thu An có làm thân trâu ngựa cũng chưa đền đáp được. Vậy mà mấy năm sau được ông Ba Bản cho làm soạn giả kiêm giám đốc kỹ thuật đoàn Thủ Đô. Nhờ có uy như vậy nên Thu An “cua” được cô đào trẻ Ngọc Hương.
Thế nhưng, chưa đầy hai năm th́ Thu An và Ngọc Hương sang đoàn Kim Chưởng. Đào chánh Ngọc Hương và Thu An bỏ đi, gánh Thủ Đô từ đó cũng đi xuống, được vài năm th́ ră gánh. Từ đó mỗi lần có ai hỏi về gánh hát, th́ ông Ba Bản thường hay thốt lên rằng: “Không ngờ thằng Thu An nó phản tôi”! Và ông c̣n nói thêm phải chi ai đó phản th́ không nói làm ǵ, c̣n Thu An tôi từng cứu mạng sống, lại giúp cho làm giàu. Thế mà lại phản!
Sau 1975, ông Ba Bản ra hải ngoại định cư ở Hoa Kỳ, có lần ông đi Pháp gặp Cựu Hoàng Bảo Đại tại cái quán của người tài xế cũ, người này mở quán bán cho xe cộ qua lại. Cựu Hoàng thường hay ngồi tại đây mà buồn rười rượi.
Do biết ông Ba Bản có làm bầu gánh cải lương, Cựu Hoàng hỏi thăm về t́nh trạng gánh hát, th́ ông Ba Bản nói hết vấn đề Thu An ra, và cũng nói việc Thu An phản như đă từng nói với nhiều người.
Nghe xong, Cựu Hoàng nói: “Thôi bỏ đi ông ơi! Thằng Thu An phản, ông chỉ bị tiêu mất có một gánh hát. C̣n Ngô Đ́nh Diệm phản tôi, tiêu tan cả một cơ đồ nhà Nguyễn, mà giờ này tôi c̣n ngồi đây. Ông nhớ măi chuyện thằng Thu An phản mà làm chi cho tổn thọ.”
nv