Thói quen ăn mặn đă có từ lâu đối với người Việt và ai cũng biết rằng đây là 1 thói quen không tốt. Tuy nhiên t́nh trạng ăn mặn vẫn tiếp diễn và cho tới nay người Việt đă ăn mặn gấp đôi b́nh thường. Đây là 1 thực trạng hết sức đáng lo lắng. Thông tin tại hội nghị triển khai “Dự án tăng cường quản lư tăng huyết áp, đái tháo đường tại trạm y tế xă và truyền thông giảm ăn muối” do Cục Y tế dự pḥng (Bộ Y tế) tổ chức ngày 17/7 ở Hà Nội, TS Trương Đ́nh Bắc- Phó Cục trưởng Cục Y tế dự pḥng cho biết, các bệnh không lây nhiễm là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong tại Việt Nam. Cứ 10 người chết th́ có 7 người chết do các bệnh không lây nhiễm.
Dẫn chứng cho nhận định này, TS. Trương Đ́nh Bắc cho biết thêm năm 2012 Việt Nam có 520 ngh́n ca tử vong trong đó tử vong do các bệnh không lây nhiễm chiếm tới 73% (179 ngh́n ca); có 43% ca tử vong trước 70 tuổi; gánh nặng bệnh tật do bệnh không lây nhiễm chiếm 66% tổng gánh nặng. TS Trương Đ́nh Bắc cũng nêu rơ: Bệnh tim mạch là bệnh không lây nhiễm phổ biến nhất ở Việt Nam, là kẻ giết người số 1, chịu trách nhiệm cho trên 30% số ca tử vong trên toàn quốc. Tăng huyết áp và đái tháo đường là hai nguyên nhân quan trọng của bệnh tim mạch.
Các yếu tố và hành vi nguy cơ mắc bệnh không lây nhiễm gồm: hút thuốc, sử dụng rượu bia, dinh dưỡng không hợp lư, thiếu vận động thể lực, căng thẳng thường xuyên. Đặc biệt, tiêu thụ quá nhiều muối là yếu tố nguy cơ rất quan trọng đối với tăng huyết áp và đái tháo đường.
Theo báo cáo Điều tra quốc gia yếu tố nguy cơ bệnh không lây nhiễm năm 2015, mức tiêu thụ muối hàng ngày ở nam là 10,5g/ngày; ở nữ là 8,3g/ngày/người, trung b́nh của người Việt Nam là 9,4g, gần gấp đôi mức khuyến cáo của Tổ chức Y tế thế giới (WHO) là dưới 5g/người/ngày.
Liên quan đến bệnh tăng huyết áp và đái tháo đường, TS Trương Đ́nh Bắc dẫn báo cáo Điều tra quốc gia yếu tố nguy cơ bệnh không lây nhiễm năm 2015 cho thấy, cứ 5 người trưởng thành th́ có một người mắc tăng huyết áp và cứ trong 25 người th́ có 1 người bị bệnh đái tháo đường.
Trong khi đó tỷ lệ người mắc bệnh được phát hiện sớm và quản lư điều trị ở cộng đồng c̣n rất thấp. Có khoảng 60% người mắc tăng huyết áp và 70% người đái tháo đường chưa được phát hiện bệnh, chỉ có khoảng 14% bệnh nhân tăng huyết áp, 29% bệnh nhân đái tháo đường hiện đang được điều trị và gần 30% người có nguy cơ tim mạch được quản lư, điều trị dự pḥng. Chia sẻ thêm thông tin, TS Kidong Park – Trưởng Đại diện Tổ chức y tế thế giới tại Việt Nam nêu rơ, có một khoảng trống điều trị rất lớn với bệnh tăng huyết áp và đái tháo đường tại Việt Nam. Một trong hai bệnh nhân tăng huyết áp không biết t́nh trạng tăng huyết áp của họ. Hai trong ba bệnh nhân đái tháo đường không biết t́nh trạng đường huyết của họ.
Chỉ có 1/8 bệnh nhân tăng huyết áp và ít hơn 1/3 bệnh nhân đái tháo đường đang nhận được dịch vụ quản lư bệnh tại các cơ sở y tế. Một lư do quan trọng cho khoảng trống điều trị lớn của bệnh tăng huyết áp và đái tháo đường là dịch vụ hầu như không có sẵn tại các trạm y tế xă.
Trước t́nh h́nh trên, dự án “Tăng cường quản lư tăng huyết áp, đái tháo đường tại trạm y tế xă và truyền thông giảm ăn muối” được triển khai tập trung vào các hoạt động như: khám, chẩn đoán, quản lư điều trị ngoại trú bệnh tăng huyết áp đơn thuần và tăng huyết áp ổn định ở tuyến trên chuyển về; tư vấn, dự pḥng thừa cân, béo ph́, tiền đái tháo đường; phát hiện ca nghi ngờ đái tháo đường chuyển tuyến trên chẩn đoán xác định, đồng thời quản lư, cấp thuốc ngoại trú cho bệnh nhân ổn định theo đơn chỉ định do tuyến trên chuyển về; truyền thông nâng cao hiểu biết, thay đổi hành vi của người dân để giảm lượng muối trong khẩu phần ăn hàng ngày...
Để tăng cường cho điều trị, quản lư tăng huyết áp và đái tháo đường tại trạm y tế của Việt Nam, với sự hỗ trợ từ Quỹ Resolve, trong trong giai đoạn 2018-2019, Tổ chức y tế thế giới hỗ trợ cho 11 tỉnh trong việc nâng cao năng lực và tăng cường triển khai các hoạt động quản lư tăng huyết áp và đái tháo đường tại trạm y tế xă lồng ghép với can thiệp giảm muối tại cộng đồng. Thời gian tới sẽ mở rộng hỗ trợ thêm khoảng 10 tỉnh. “Đối với chương tŕnh giảm muối, Tổ chức y tế thế giới và Tổ chức Resolve sẽ hỗ trợ để xây dựng các khuyến nghị về lượng muối tối đa trong một số thực phẩm chế biến sẵn và tồ chức chiến dịch truyền thông nâng cao nhận thức của người dân về giảm ăn muối”, TS. Kidong Park nhấn mạnh.
Trong nhiều năm qua, WHO đă và đang hỗ trợ Việt Nam giảm gánh nặng bệnh tật và tử vong do các bệnh không lây nhiễm.
Đối với pḥng, chống các bệnh tim mạch, gần đây WHO đă hỗ trợ Bộ Y tế xây dựng Kế hoạch quốc gia về truyền thông vận động giảm tiêu thụ muối giai đoạn 2018-2020 và Kế hoạch tăng cường thực hiện điều trị, quản lư tăng huyết áp và đái tháo đường theo nguyên lư y học gia đ́nh tại các trạm y tế xă, phường, thị trấn giai đoạn 2018-2020.
|