Lần đầu tiên kể từ 2008, Mỹ bắn rơi máy bay có người lái của quân đội Syria. Vụ việc này làm căng thẳng thêm mâu thuẫn giữa Mỹ và Nga, Syria. Nga lên tiếng phản đối mạnh mẽ hành động này của Mỹ đồng thời cảnh cáo rằng kể từ ngày 19-6, mọi vật thể bay xâm phạm vùng hoạt động của không quân Nga trên vùng trời Syria đều sẽ bị coi là mục tiêu đánh chặn.
Rạng sáng 19-6, máy bay F-18 của Mỹ đă bắn hạ một chiếc Su-22 của không quân Syria trên vùng trời gần thị trấn Tabqa, thuộc tỉnh Raqqa. Máy bay Syria trước đó đă ném bom vào vị trí đóng quân của Các lực lượng Dân chủ Syria (SDF) được Mỹ chống lưng và phối hợp đánh khủng bố Nhà nước Hồi giáo tự xưng (IS).
Phớt lờ cảnh cáo
Lầu Năm Góc ra thông báo tường thuật diễn biến vụ việc cho biết quân thân chính phủ Syria trước đó đă tấn công lực lượng SDF ở phía Nam Tabqa, làm nhiều tay súng SDF bị thương. Không lực liên quân đă can thiệp, “phô diễn sức mạnh” tầm thấp và chặn đà tiến của lực lượng thân chính phủ. Bộ chỉ huy của liên quân do Mỹ dẫn đầu cũng đồng thời gọi điện thoại cho các đối tác phía Nga t́m cách thuyết phục “giảm xung đột và dừng bắn”.
Các nỗ lực này thất bại khi chỉ vài tiếng sau Syria điều Su-22 đến ném bom nhắm vào các đơn vị SDF. Ngay lập tức F-18 của Mỹ được lệnh bắn hạ máy bay đối phương. Quân đội Mỹ khẳng định quyết định giao chiến được đưa ra nhằm mục đích “tự vệ tập thể”, bảo vệ các lực lượng đối tác trong cuộc chiến chống nhóm Nhà nước Hồi giáo (IS), theo hăng tin AP.
“Nhiệm vụ của liên quân là tiêu diệt IS tại Iraq và Syria. Liên quân không muốn t́m kiếm giao tranh với quân Syria, Nga hay các lực lượng thân chính phủ nhưng sẽ không chần chừ trong việc bảo vệ liên quân hoặc các lực lượng đối tác” - Lầu Năm Góc cảnh cáo.
Lầu Năm Góc cho biết máy bay F-18 bắn hạ chiếc Su-22 của không quân Syria đă xuất phát từ tàu sân bay USS George H.W. Bush đang hoạt động ở Địa Trung Hải. Ảnh: HẢI QUÂN MỸ
Không quân Mỹ sẽ là mục tiêu
Trong khi đó, phía Damascus khẳng định Su-22 bị bắn hạ “khi đang thực hiện một nhiệm vụ tác chiến chống IS”. Hiện nay phi công của máy bay Syria vẫn đang mất tích. Chính phủ Damascus cũng cáo buộc vụ “tấn công thô bạo” của Mỹ nhằm làm “suy yếu lực lượng quân sự duy nhất phối hợp hiệu quả cùng các đồng minh trong cuộc chiến chống khủng bố” tại Syria, theo Reuters.
Vụ bắn hạ Su-22 giờ đây như giọt nước làm tràn ly đối với mối quan hệ Moscow - Washington đang nhiều sóng gió. Bộ Quốc pḥng Nga chiều 19-6 tuyên bố hoăn toàn bộ liên lạc với Mỹ trong khuôn khổ bản ghi nhớ pḥng tránh va chạm trên vùng trời Syria. Hệ thống pḥng vệ tên lửa Nga sẽ đánh chặn mọi máy bay xuất hiện trong khu vực hoạt động của không quân Nga tại Syria. Theo tuyên bố, “mọi vật thể bay” bị phát hiện ở bờ Tây sông Euphrates “đều sẽ bị lực lượng không quân và pḥng không Nga xem là mục tiêu”. Cơ quan này cũng khẳng định phía Mỹ không sử dụng kênh liên lạc giảm xung đột giữa căn cứ liên quân tại al-Udeid (Qatar) và không quân Nga tại Hmeymim (Syria) trong vụ giao chiến ngày 19-6.
Cùng ngày, Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov đă kêu gọi “Mỹ và tất cả các bên có lực lượng hoặc cố vấn tại Syria tôn trọng hợp tác” với chính phủ hợp pháp của Syria. Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Nga Sergey Ryabkov mạnh mẽ cáo buộc vụ bắn hạ là một hành động hung hăng, vi phạm luật pháp quốc tế và nhằm hỗ trợ các nhóm khủng bố, theo hăng tin RT. Một quan chức cấp cao Nga tiết lộ với trang Interfax rằng Moscow đă gửi thông điệp cảnh cáo Mỹ chấm dứt tấn công quân đội chính phủ Syria.