Lý giải mối quan hệ “thân thiết” giữa tổng thống Pháp – Mỹ

[therealrtz]

Ngày 23/04/2018 tổng thống Pháp, Emmanuel Macron và phu nhân lên đường công du Hoa Kỳ trong ba ngày. Đến lượt tổng thống Donald Trump trải thảm đỏ tiếp nguyên thủ Pháp đáp lễ chân tình chủ nhân điện Elysée đã dành cho lãnh đạo Nhà Trắng và phu nhân hồi tháng 7/2017.



Nếu tổng thống Macron đã chọn tháp Eiffel là nơi để mời đồng nhiệm Donald Trump và phu nhân dùng cơm tối, thì nguyên thủ Hoa Kỳ chọn Mount Vernon, dinh thự đồ sộ của vị tổng thống đầu tiên George Washington, là nơi để mời lãnh đạo Pháp và phu nhân dùng bữa tiệc đầu tiên khi họ đặt chân đến Mỹ.

Mount Vernon cách Nhà Trắng khoảng 20 cây số về phía Nam. Ngôi nhà của vị tổng thống Mỹ đầu tiên, George Washington, còn là biểu tượng của "mối quan hệ đặc biệt" giữa Pháp và Mỹ. Xưa kia đã có rất nhiều những thượng khách được gia đình Washington mời tới đây. Trong số này có vị tướng La Fayette, người có công giúp nước Mỹ giành được độc lập. Tướng La Fayette cũng là người bạn tâm giao của George Washington. Vị tướng Pháp này đặt tên con trai mình là George Washington La Fayette. Khi ông bị giam trong ngục Bastille dưới thời Cách mạng Pháp, ông đã gửi cậu con trai này sang Mỹ tị nạn. Và đương nhiên là George Washington La Fayette đã trú ngụ ở Mount Vernon.

Trước Emmanuel Macron nhiều đời tổng thống Pháp cũng từng theo chân tướng La Fayette bước vào ngôi nhà của vị tổng thống Mỹ đầu tiên này. Trong số ấy phải kể đến cựu tổng thống Valéry Giscard d'Estaing và Nicolas Sarkozy, hay xa xưa hơn nữa là tướng Charles de Gaulle.

Tính cách trái ngược, nhưng “thấu hiểu” nhau?

Một tờ báo nước ngoài phân tích, thoạt nhìn thì cả hai rất khác xa nhau. Emmanuel Macron, 40 tuổi, thuộc giới tinh hoa Pháp, lấy cô giáo cũ lớn hơn mình đến 24 tuổi, theo chủ trương đa phương. Còn ông Donald Trump, 71 tuổi, tỉ phú địa ốc, chủ casino và là người dẫn chương trình truyền hình đã có ba đời vợ, mà người vợ hiện nay là cựu người mẫu trẻ hơn ông 24 tuổi; chủ trương “Nước Mỹ trước hết”.

Mối quan hệ đặc biệt giữa hai nhà lãnh đạo được cho là bắt đầu từ cái bắt tay mang tính “nắn gân” nhau, tối thứ Năm 27/05/2017 tại Bruxelles, bên lề cuộc họp thượng đỉnh NATO. Gần hai tháng sau, lời mời ông Donald Trump sang Paris dự cuộc diễu binh nhân Quốc khánh Pháp dường như đã siết chặt mối quan hệ này.

Khác với nhận định trên, một tờ báo lại cho rằng mối quan hệ thân thiết giữa Macron và Trump thật ra khởi đầu từ ngày 8/05/2017, ngay sau hôm ứng cử viên trẻ tuổi đắc cử tổng thống Pháp. Emmanuel Macron nhận được cú điện thoại của tổng thống Mỹ: “Emmanuel, chiến thắng này và những gì anh đã thể hiện tại bảo tàng Louvre thật là tuyệt vời! Cả đêm qua tôi ngồi trước vô tuyến. Những hình ảnh tuyệt lắm, bravo!”. Tờ báo này cho rằng “theo bản năng, hai con người cá tính này đã nhanh chóng đánh giá được nhau và thấu hiểu”.

Một ý kiến nhận định được tổng thống Hoa Kỳ khoản đãi tại Mount Vernon - dinh thự của George Washington, vị tổng thống đầu tiên của nước Mỹ và là nơi tướng Pháp La Fayette từng trú ngụ - mang ý nghĩa đặc biệt đối với Emmanuel Macron, vốn yêu thích lịch sử và các biểu tượng.

Đây cũng là sự biệt đãi của Hoa Kỳ đối với đồng minh Pháp. Duyệt hàng quân danh dự trên sân cỏ Nhà Trắng, dạ tiệc cấp Nhà nước, diễn văn trước Quốc hội. Trong ba ngày thăm viếng, tổng thống Pháp được dành cho các vinh dự mà chưa nguyên thủ nào có được từ khi ông Trump nhậm chức.

Một cách lý giải khác. Để qua một bên những khác biệt về phong cách và quan điểm chính trị, hai nhà lãnh đạo rất thông cảm với nhau. Hai người xuất thân không phải là chính khách chuyên nghiệp nhưng đều giành chiến thắng, hai nhân vật đã làm đảo lộn hệ thống chính trị truyền thống.
Nhiều tờ báo Mỹ hay chỉ trích tổng thống Trump tỏ ra hoan nghênh tình bạn kỳ lạ này. New York Times viết: “Emmanuel Macron là hy vọng cuối cùng cho các đồng minh của Mỹ, để hạn chế bớt khía cạnh thảm họa trong tính cách của Donald Trump”. Tại thủ đô nước Mỹ, người Pháp cũng không còn bị coi là « cheese-eating surrender monkeys » (những chú khỉ đầu hàng ăn toàn phô-mai) như hồi Pháp từ chối tham gia đánh Irak. Cuộc can thiệp tại Mali năm 2013 đã thuyết phục được Lầu Năm Góc về quyết tâm của Pháp, và sự hiện diện của ngoại trưởng Jean-Yves Le Drian, vốn là cựu Bộ trưởng Quốc phòng, bên cạnh Emmanuel Macron cũng là một ưu thế.

Giải thích của Đại sứ Pháp tại Hoa Kỳ

Ở một góc nhìn khác, Đại sứ Pháp tại Hoa Kỳ, Gérard Araud giải thích, đó là vì lợi ích của cả đôi bên: “Đối với tổng thống Pháp, dù quan điểm chính trị thế nào, có quan hệ tốt với tổng thống Mỹ - người quyền lực nhất thế giới - là rất quan trọng”,

Ngay từ khi bước vào điện Elysée tháng 5/2017, ông Emmanuel Macron đã khẳng định: “Là thành viên Hội đồng Bảo an Liên Hiệp Quốc và là cường quốc nguyên tử, nước Pháp phải biết đóng vai trò đối trọng khi thấy xuất hiện tình trạng mất cân bằng”.

Để đóng được vai trò người đối thoại của châu u với tổng thống Mỹ, Emmanuel Macron đã tận dụng bối cảnh hai đồng minh lớn châu u của Hoa Kỳ gặp bất lợi.

Thủ tướng Anh Theresa May đang bối rối với Brexit, khó duy trì được truyền thống “quan hệ đặc biệt” giữa Luân Đôn và Washington. Và dưới mắt ông Trump, bà Thủ tướng Đức Angela Merkel, đang bị yếu thế sau sáu tháng thương lượng lập chính phủ, là đại diện cho Mercedes-Benz, BMW, các nhà sản xuất xe hơi “xấu xí” của Đức, cần phải đe dọa tăng thuế hải quan. Thâm hụt thương mại – nỗi ám ảnh của ông Trump – giữa Hoa Kỳ và Đức lên đến 70 tỉ USD, còn đối với Pháp chỉ 4 tỉ USD. Nữ thủ tướng Đức sẽ được tiếp đón tại Washington sắp tới, nhưng có thể không với vinh dự tương tự như tổng thống Pháp.

Vẫn chưa hết lý do dẫn tới mối quan hệ thân thiết giữa tổng thống Mỹ và Pháp. Đó là cuộc không kích Syria mới đây. Báo Le Monde tiết lộ, tối ngày 8/4/2018, tầng một của điện Elysée vẫn sáng đèn. Macron triệu tập các cố vấn thân cận cùng với đô đốc Bernard Rogel họp khẩn. Trước đó ông đã yêu cầu bộ phận đối ngoại tổ chức cuộc điện đàm với Donald Trump. Hai tổng thống Pháp - Mỹ trao đổi vào lúc nửa đêm, và trong tuần lễ tiếp theo, hàng đêm cả hai đều nói chuyện điện thoại, cho đến khi diễn ra cuộc không kích của ba đồng minh Mỹ-Pháp - Anh vào địa điểm vũ khí hóa học của Syria đêm 13 rạng 14/4.

Một nhà ngoại giao Pháp cho biết: “Vào đầu tuần, Donald Trump rất phấn khích. Ông viết nhiều tweet, cân nhắc các giải pháp khác nhau. Rồi đến khi quyết định tấn công được đưa ra, Trump hiểu rằng cần phải kín đáo hơn. Qua điện thoại, Donald Trump bỗng trở nên thận trọng hơn, nói theo cách ẩn dụ. Nơi ông ấy vẫn có điều gì mang tính kịch sĩ”. Trong suốt chiến dịch, Donald Trump tỏ ra là một đối tác khả tín.

Có ý kiến nhận định, nếu không có cuộc không kích chung này,
Emmanuel Macron chẳng có mấy thành tích để chứng tỏ với đồng minh Mỹ. Macron là lãnh đạo châu u có thể “thì thầm” vào tai ông Trump, dù vấn đề là có được lắng nghe hay không. Cho đến nay mối quan hệ ưu ái này vẫn chưa mang lại kết quả ngoạn mục nào, trừ loạt hỏa tiễn trên bầu trời Trung Đông. Syria, Nga… Các hồ sơ mà tổng thống Pháp phải bàn bạc đối tác Mỹ không hề thiếu. Emmanuel Macron còn phải cố thuyết phục Donald Trump quay lại với hiệp định khí hậu Paris, và đừng xé bỏ hiệp ước nguyên tử với Iran.

Cho đến nay, chính sách ngoại giao thực dụng của tổng thống Pháp đã mang lại cho ông hình ảnh tốt đẹp trên trường quốc tế, nhưng hiệu quả đến đâu? Một chuyên gia nhận định không phải là dễ dàng cho Macron, trong một thế giới cũng bất định như chính bản thân ông Trump.

Therealrtz © VietBF