Bà chủ đế chế Vạn Thịnh Phát Trương Mỹ Lan bị cáo buộc rút hơn 1 triệu tỷ đồng từ ngân hàng TMCP Sài Gòn SCB, chiếm đoạt và gây thiệt hại hơn 498.000 tỷ đồng.
Bà Trương Mỹ Lan cùng nhiều đồng phạm bị cáo buộc tham ô tài sản, đưa hối lộ với số tiền đặc biệt lớn, đối mặt với khung hình phạt cao nhất là tử hình quy định tại khoản 4, Điều 353 Bộ luật Hình sự năm 2015.
Dư luận cũng quan tâm, trong đại án này, liệu nhà chức trách có thu hồi được số tiền thiệt hại khổng lồ chưa từng có từ trước đến nay hay không?
Trương Mỹ Lan rút hơn 1 triệu tỷ đồng khỏi SCB?
Viện Kiểm sát nhân dân tối cao đã công bố cáo trạng truy tố 86 bị can trong vụ án xảy ra tại Công ty Cổ phần Tập đoàn Vạn Thịnh Phát, Công ty Cổ phần Tập đoàn Đầu tư An Đông, Ngân hàng thương mại cổ phần Sài Gòn (SCB) và các đơn vị có liên quan.
Theo đó, như Sputnik đã thông tin, Chủ tịch Tập đoàn Vạn Thịnh Phát Trương Mỹ Lan bị cáo buộc 3 tội danhgồm tham ô tài sản, đưa hối lộ và vi phạm quy định về cho vay trong hoạt động của các tổ chức tín dụng.
Kết quả điều tra cho thấy, trong giai đoạn 10 năm từ 2012 đến tháng 10/2022, bà Trương Mỹ Lan đã chỉ đạo lập khống hồ sơ và SCB đã giải ngân hơn 2.500 khoản cho nhóm của mình (1.000 khoản cho cá nhân, 1.500 khoản cho tổ chức) với tổng số tiền hơn 1.066.600 tỷ đồng.
Tiền được giải ngân để phục vụ cho hoạt động của toàn bộ hệ sinh thái Vạn Thịnh Phát và mục đích cá nhân của bà Lan.
Tính đến thời điểm bắt bà Lan và khởi tố vụ án (tức tháng 10 năm ngoái), nhà chức trách xác định, tổng dư nợ (cả gốc và lãi) mà SCB không có khả năng thu hồi đối với nhóm bà Trương Mỹ Lan là hơn 677.000 tỷ đồng.
Sau khi trừ đi các các tài sản đủ điều kiện trích lập dự phòng rủi ro và tiến hành xử lý tài sản bảo đảm, bà Trương Mỹ Lan cùng đồng phạm bị cáo buộc chiếm đoạt và gây thiệt hại hơn 498.000 tỷđồng của ngân hàng SCB.
Cùng với đó, bà Trương Mỹ Lan cũng bị truy tố về 2 tội danh, tương ứng với hai thời kỳ thực hiện hành vi phạm tội khác nhau. Thứ nhất, từ 1/1/2012 – 31/12/2017, bà Trương Mỹ Lan bị cáo buộc phạm tội vi phạm quy định về cho vay trong hoạt động của các tổ chức tín dụng, với số tiền thiệt hại hơn 64.000 tỷ đồng.
Thứ hai, từ ngày 9/2/2018 – 7/10/2022 (sau khi bộ luật Hình sự năm 2015 có hiệu lực), bà Lan bị cáo buộc phạm tội tham ô tài sản, với số tiền chiếm đoạt hơn 304.000 tỷ đồng, đồng thời gây thiệt hại hơn 129.000 tỷ đồng tiền lãi và chi phí phát sinh. Tất cả đã được cơ quan tố tụng áp dụng nguyên tắc có lợi cho bị can.
Đối mặt khung hình phạt tử hình?
Trong vụ án này, bà Trương Mỹ Lan và 11 đồng phạm bị truy tố về tội Tham ô tài sản quy định tại khoản 4, Điều 353 Bộ luật Hình sự năm 2015.
Báo Dân Trí dẫn Khoản 4, Điều 253 Bộ luật Hình sự 2015 quy định người phạm tội chiếm đoạt số tiền từ 1 tỷ đồng trở lên hoặc gây thiệt hại về tài sản từ 5 tỷ đồng trở lên thì bị phạt từ 20 năm, chung thân hoặc tử hình.
Bị can Bị can Đỗ Thị Nhàn (57 tuổi, nguyên Cục trưởng Cục Thanh tra, giám sát ngân hàng, Ngân hàng Nhà nước) cũng bị truy tố về tội Nhận hối lộ quy định tại khoản 4, Điều 354 Bộ luật Hình sự năm 2015 (khung hình phạt 20 năm, chung thân hoặc tử hình).
Luật sư Nguyễn Ngọc Hùng (Trưởng Văn phòng Luật sư Kết nối) nhận định, vụ án này đặc biệt nghiêm trọng, có tổ chức, hành vi thủ đoạn xảo quyệt, xảy ra trong thời gian dài, số tiền thiệt hại, chiếm đoạt cực kỳ lớn thế nên có thể thấy tất cả các tội mà bà Trương Mỹ Lan đối diện đều ở khung hình phạt cao nhất của các tội.
Theo tạp chí Sở hữu trí tuệ dẫn quan điểm của luật sư, với quy định của pháp luật hình sự Việt Nam về tổng hợp hình phạt thì có 3 khả năng có thể xảy ra.
Thứ nhất: Nếu tội tham ô tài sản bị tuyên tử hình thì các hình phạt khác ở các tội khác cộng lại vẫn áp dụng là tử hình. “Đây có lẽ là trường hợp mà bà Trương Mỹ Lan có thể phải lưu tâm, suy nghĩ nhiều nhất''.
Thứ hai: Nếu bị tuyên chung thân ở nhóm tội Lừa đảo chiếm đoạt tài sản, Tham ô tài sản thì tổng hợp hình phạt cả các tội khác cộng lại vẫn là chung thân. Nếu thoát tử hình thì khả năng rất cao mức hình phạt có thể áp dụng là tù chung thân.
Thứ 3: Nếu mức hình phạt ở các tội không phải là chung thân, tử hình thì tổng hợp hình phạt sẽ không quá 30 năm tù.
Thu hồi được không?
Số tiền mà Chủ tịch Tập đoàn Vạn Thịnh Phát cùng đồng phạm bị cáo buộc chiếm đoạt và gây thiệt hại là lớn nhất từ trước đến nay trong một vụ án hình sự.
Trả lời liệu hậu quả thiệt hại vụ án lên tới hơn 498.000 tỷ đồng có thể khắc phục được không, luật sư Hà Công Tâm (Đoàn Luật sư TP. Hà Nội) nhận định, việc xác định hậu quả vụ án cũng như khắc phục hậu quả sẽ phụ thuộc vào bản án có hiệu lực pháp luật mà tòa tuyên.
''Trường hợp tòa án xác định bà Lan và đồng phạm có tội, gây thiệt hại cho SCB, thì những người này phải có trách nhiệm bồi thường cho ngân hàng”, - báo Thanh Niên dẫn lời luật sư Tâm nhấn mạnh.
Đối với số tiền thiệt hại khổng lồ như cáo buộc của viện kiểm sát, luật sư Hà Công Tâm cho hay điều này phụ thuộc vào nhiều yếu tố.
“Một trong những yếu tố quan trọng, đó là việc kê biên tài sản và tự nguyện khắc phục hậu quả trong quá trình giải quyết vụ án”.
VKSND Tối cao cho hay, trừ bà Lan và 5 bị can đang bỏ trốn, 80 người còn lại đều thành khẩn khai báo, ăn năn hối cải. Nhiều bị can còn tích cực phối hợp cùng cơ quan điều tra để làm rõ bản chất vụ án và nộp tiền, tài sản khắc phục.