Những năm gần đây, lượng người sử dụng phương tiện hàng không di chuyển ngày càng cao, nhưng ư thức chấp hành văn hoá, an toàn hàng không của một bộ phận hành khách chưa tốt gây ảnh hưởng đến an toàn bay.
Nổi nóng “không đúng chỗ”
Theo đại diện của Vietnam Airlines, việc hành khách gây mất an ninh trật tự tại sân bay như: Say rượu quậy phá hoặc không chấp hành quy định của các hăng hàng không, chửi bới, đánh nhân viên… không phải là chuyện lạ. Để xảy chuyện này, trước hết là ư thức của một bộ phận hành khách và cả công tác phục vụ của các nhân viên hàng không.
Thời gian gần đây số vụ hành khách gây rối và nhân viên hàng không chưa thực hiện đúng vai tṛ của ḿnh đang gia tăng. Cụ thể, sáng 11.6.2014, tại quầy làm thủ tục chuyến bay VJ811 từ TPHCM đi Singapore, hành khách Ngô Thị Thu Đ (trú tại Thừa Thiên - Huế) đă mang theo 2 kiện hành lư nặng 23kg và một xe nôi trẻ em.
V́ bà Đ không có trẻ em đi cùng nên nhân viên làm thủ tục yêu cầu mua cước gửi hành lư theo quy định, nhưng nữ hành khách này đă to tiếng quát nạt nhân viên làm thủ tục. Trước quy định của hăng hàng không, vị hành khách này đă mua cước cho 2 kiện hành lư, nhưng không kư gửi chiếc xe nôi. Khi ra cửa lên máy bay, nhân viên hàng không phát hiện và yêu cầu hành khách không được mang xe nôi lên máy bay. Lúc này bà Đ nổi giận, la hét chửi bới, đấm đá nam nhân viên và chạy cả vào xe buưt đang đậu để chở khách ra máy bay.
Ngày 29.9.2014, trong khi chuẩn bị thực hiện chuyến bay VJ8687 chặng Hà Nội - TPHCM, nữ hành khách Trương Thị Thiên Tr (sinh năm 1980), khi làm thủ tục do mang quá nhiều hành lư cồng kềnh vượt quá số lượng quy định đă được nhân viên của VietJet nhắc nhở, nhưng không chấp hành và đă bị từ chối vận chuyển. Vị khách này đă đuổi đánh và xé rách áo của nam nhân viên hăng này...
Gần đây nhất ngày 17.6.2015, hành khách Nguyễn Thị Vân A khi làm thủ tục trên chuyến bay VJ 193 Hà Nội đi TPHCM, tại quầy làm thủ tục check in nhân viên thuộc Cty phục vụ mặt đất Hà Nội (HGS) đă phát hiện hành lư xách tay của hành khách vượt quá trọng lượng quy định (7kg/kiện/khách).
Nhân viên hướng dẫn và yêu cầu hành khách tách các túi hành lư đúng trọng lượng của hành lư xách tay, nhưng hành khách không đồng ư. Do thiếu kiềm chế, nhân viên làm thủ tục đă ném trả lại giấy tờ của khách, Lập tức, vị hành khách đă phản ứng, đứng lên băng chuyền vung tay tát nhân viên làm thủ tục nhưng không trúng... và tiếp tục chửi bới, la hét…
Chế tài xử lư chưa đủ sức răn đe
Theo ông Nguyễn Phước Thắng - Chánh văn pḥng Cục Hàng không VN, việc hành khách gây rối lăng mạ, thậm chí hành hung nhân viên hàng không tại các sân bay là có, nhưng chỉ xử lư hành chính, chưa thể xử lư h́nh sự được. Do vậy, cần phải có những biện pháp mạnh để mang tính răn đe.
Cũng theo ông Thắng, quan trọng nhất là ư thức của con người, nhiều hành khách không chịu xếp hàng khi làm thủ tục, kể cả khi lên xuống máy bay cũng chen lấn cho dù thời gian c̣n rất nhiều. Theo quy định, mỗi người được mang 7kg hành lư với kích thước quy định rơ ràng, nhưng nhiều người đă mang cả chiếc valy to lên máy bay, khi bị nhân viên giữ lại yêu cầu gửi hành lư th́ năn nỉ, không được th́ làm những điều gây khó cho nhân viên.
Hiện ngành hàng không đă xây dựng văn hoá an toàn hàng không trong tập thể cán bộ công nhân viên toàn ngành, trên cơ sở đó lan tỏa văn hóa an toàn hàng không cho cộng đồng xă hội với 9 nội dung, trong đó đẩy mạnh tiêu chí “4 xin - 4 luôn”.
Cùng đó tại buổi toạ đàm về văn hoá an toàn hàng không mới đây, Phó Chủ tịch Uỷ ban ATGT Quốc gia - Khuất Việt Hùng cho rằng, trong số những nguyên nhân dẫn đến mất an toàn hàng không th́ nguyên nhân con người là quan trọng nhất. Để có thể giảm thiểu, dẫn đến loại trừ những sự cố, chúng ta phải xây dựng văn hóa an toàn trong tất cả mọi khâu. Từ người làm công tác quản lư đến những cán bộ, nhân viên, người lao động hoạt động trong các quy tŕnh cung ứng hoạt động hàng không đến người dân tham gia.