VBF-Thật không chỉ giúp cho các nhạc sĩ, ca sĩ thỏa thích phát triển theo ḍng nhạc xưa, nay CSVN c̣n gây khó dễ. Như vậy chắc chắn các ca khúc đă được phát hành c̣n khả năng phải xin phép lại. Cứ như vậy làm sao ca nhạc tiến bộ hơn được?
Nếu theo lư lẽ của Cục Nghệ thuật Biểu diễn, hàng ngàn ca khúc đă được tŕnh diễn, sản xuất băng đĩa thuộc nhạc xưa trước năm 1975 sẽ phải xin cấp phép lại
Không chỉ có “Nối ṿng tay lớn” của cố nhạc sĩ Trịnh Công Sơn được tŕnh diễn trong rất nhiều chương tŕnh lớn nhỏ bao lâu nay vẫn chưa hề có tên trong danh sách những bài hát trước năm 1954 và 1975 (ở miền Nam) được cấp phép phổ biến của Cục Nghệ thuật Biểu diễn (NTBD) mà là hàng ngàn ca khúc thuộc dạng này đang có số phận phải làm hồ sơ xin Cục NTBD cấp phép lại.
Chẳng ai tin ḿnh làm “lậu”
Ông Huỳnh Tiết, nguyên Giám đốc Bến Thành Audio- Video, nói rằng ông quá bất ngờ khi báo chí đưa tin ca khúc “Nối ṿng tay lớn” mà đơn vị ông đă sản xuất trong nhiều chương tŕnh lại là ca khúc chưa được xem có giấy phép phổ biến. Vậy lâu nay các đơn vị sản xuất băng đĩa, chương tŕnh biểu diễn đă làm lậu sao?
Liệu những bài hát đă được cấp phép phát hành trên các sản phẩm băng đĩa này có bị xin phép lại? Ảnh: HUY NGUYÊN
Thực tế, có hàng ngàn ca khúc nhạc xưa đă được các sở cấp giấy phép công diễn và giấy phép sản xuất, phát hành băng đĩa cho các hăng sản xuất, các công ty tổ chức biểu diễn trước khi có quy định Cục NTBD là cơ quan duy nhất cấp phép phổ biến cho các ca khúc ra đời tại các tỉnh phía Nam trước năm 1975 hoặc tác phẩm của người Việt Nam đang sinh sống và định cư ở nước ngoài.
Một đơn vị sản xuất karaoke ước tính có khoảng 3.000 bài hát phổ biến ở miền Nam trước năm 1975 đă được cấp sở cấp phép phổ biến không có trong danh mục ca khúc được phép phổ biến của Cục NTBD hiện nay. Như vậy, theo quy định hiện hành mà Cục NTBD đang áp dụng, số ca khúc này phải làm hồ sơ xin phép lại.
Không phải đến bây giờ mới phát lộ sự bất cập trong quản lư, cấp phép biểu diễn, sản xuất băng đĩa có các bài hát ra đời trước năm 1975 của các cơ quan quản lư. Dù không có trong danh mục của Cục NTBD nhưng hàng ngàn ca khúc đă được Sở Văn hóa - Thông tin (nay là Sở Văn hóa - Thể thao) TP HCM cấp phép biểu diễn và sản xuất trước đây vẫn được lưu hành hợp pháp. Tuy nhiên, v́ không có trong danh mục bài hát cho phép của Cục NTBD nên các địa phương khác khi xét duyệt nội dung chương tŕnh vẫn xem đó là bài hát chưa được phép phổ biến, như các chương tŕnh biểu diễn nhạc Trịnh Công Sơn diễn ra ở nhiều địa phương trong thời gian qua. Điều này gây không ít khó khăn, nhiêu khê cho ca sĩ và đơn vị tổ chức chương tŕnh.
Trung tâm Bảo vệ quyền tác giả âm nhạc Việt Nam cho biết họ căn cứ cả danh mục ca khúc được phép phổ biến của Cục NTBD và cả của các sở để kư kết hợp đồng khai thác sử dụng và thu phí tác quyền cho các tác giả.
Theo một cán bộ của Sở Văn hóa - Thể thao Hà Nội, sở này từng bị nhắc nhở khi cấp phép biểu diễn cho chương tŕnh của Chế Linh với lư do trong chương tŕnh có những bài hát chưa được cấp phép phổ biến. “Kỳ thực là những bài hát đó đă được cấp phép rồi. Khi chúng tôi gửi quyết định cấp phép lên th́ vấn đề được giải quyết. Có một thực tế là nhiều ca khúc đă được cấp phép nhưng Cục NTBD không cập nhật thông tin” - cán bộ này cho hay.
Hoang mang
Các nhà sản xuất băng đĩa nhạc và tổ chức biểu diễn tại TP HCM cho rằng t́nh trạng cấp phép rồi thu hồi, hủy bỏ, sửa đổi diễn ra những ngày gần đây của Cục NTBD ảnh hưởng rất lớn đến các chương tŕnh đă thu âm, thu h́nh và phát hành của họ. Bà Trương Thị Thu Dung (Giám đốc Trung tâm băng nhạc Rạng Đông) nói: “Chúng tôi thật sự hoang mang. Làm sao có thể làm hồ sơ đi xin cấp phép lại cho hàng trăm ca khúc đă được phổ biến lâu nay của ḿnh nếu muốn tiếp tục kinh doanh?”.
Theo các đơn vị này, những ca khúc đă từng được cấp phép trước đây từ các sở cần được tôn trọng bởi việc chối bỏ của Cục NTBD sẽ tạo ra sự phi lư và bất b́nh.
Ca sĩ Vi Thảo - một trong những nạn nhân của việc bị thu hồi album nhạc xưa v́ có bài hát chưa được Cục NTBD cấp phép phổ biến- nói: “Một ca khúc mà cơ quan A cấp rồi cơ quan B cấm khiến cho người làm nghề thực sự hoang mang. Sự bất nhất trong cách làm việc của cơ quan quản lư như hiện nay chỉ khiến cho người trong giới nản chí mà thôi”.
Tại sao không chủ động cấp phép?
Nói về quy định cấp phép đối với các ca khúc trước 1975, một cán bộ của Sở Văn hóa - Thể thao Hà Nội cho rằng cơ quan quản lư là Cục NTBD cần chủ động cấp phép chứ không phải người ta xin th́ mới cho. Những bài hát đă quá quen thuộc suốt hàng mấy chục năm qua như “Nối ṿng tay lớn”, “Lên đàng”, “Tự nguyện”... đă trở thành những bài hát của nhân dân, Cục NTBD phải chủ động cấp phép chứ không phải làm máy móc, có xin th́ mới cho như vậy. “Nếu không ai xin th́ những bài hát này măi măi không được phép phổ biến sao? Tôi thấy Cục NTBD quá cứng nhắc và ôm đồm. Cứ bảo họ làm theo nghị định của Chính phủ nhưng nghị định này do Cục NTBD tham mưu soạn thảo chứ ai. Những ǵ bất cập với thực tế cuộc sống cần phải chỉnh sửa cho phù hợp” - chuyên viên này nêu ư kiến.
Một chuyên viên Pḥng Nghệ thuật Sở Văn hóa - Thể thao TP HCM thắc mắc rằng tại sao Cục NTBD không chịu thừa nhận các ca khúc thuộc diện các sở cấp phép trước đây để bổ sung vào danh mục bài hát trước năm 1975 đă được cấp phép mặc dù Nghị định 79/2012/NĐ-CP ngày 5-10-2012 “Quy định về biểu diễn nghệ thuật, tŕnh diễn thời trang; thi người đẹp và người mẫu; lưu hành, kinh doanh bản ghi âm, ghi h́nh ca múa nhạc, sân khấu” không có quy định nào phủ nhận tính pháp lư của những ca khúc này?
“Con đường xưa em đi” vẫn được hát?
Trên website chính thức của Cục NTBD, ở danh mục các bài hát sáng tác trước năm 1975 được cấp phép phổ biến, không xuất hiện bất cứ sáng tác nào đề tên nhạc sĩ Văn Cao. Tuy nhiên lại có tới 7 ca khúc là sáng tác của nhạc sĩ Văn Cao nhưng đề tác giả Văn Chung. Đó là các ca khúc: “Buồn tàn thu”, “Chiều buồn trên bến Bạch Đằng”, “Cung đàn xưa”, “Đàn chim Việt”, “Suối mơ”, “Thiên thai”, “Trương Chi”. Cả 7 ca khúc này được chú thích là “Quyết định cấp phép theo thông báo số 01, ngày 15-10-1989”. Nếu chiếu theo danh mục này th́ quả thật nhạc sĩ Văn Cao chưa có sáng tác nào được phép lưu hành và phổ biến rộng răi.
Một bất ngờ đáng nói là dù ca khúc “Con đường xưa em đi” và “Cánh thiệp đầu xuân” đă bị Cục NTBD quyết định cấm vĩnh viễn nhưng chiều 13-4, trên website của Bộ Văn hóa - Thể thao và Du lịch, 2 ca khúc này vẫn tồn tại trong danh mục các bài hát, bản nhạc sáng tác trước năm 1975 của tác giả phía Nam và của tác giả là người Việt Nam định cư ở nước ngoài sáng tác được phép phổ biến. Tại cuộc họp báo ngày 12-4, ông Lê Minh Tuấn, Phó Cục trưởng Cục NTBD, cho rằng danh sách ca khúc được lưu hành trên website của bộ là chính xác. Nếu đúng như vậy th́ “Con đường xưa em đi” và “Cánh thiệp đầu xuân” vẫn được phép hát b́nh thường?