Nhạc sĩ Anh Bằng được rất nhiều người biết v́ ông có những tác phẩm để đời. Ông từng nổi lên tại Sài G̣n cũ và nay ông được biết đến là nhạc sĩ hải ngoại. Cùng vietbf.com khám phá thêm.
Nhạc sĩ Anh Bằng kể rằng trong một đêm hè ở Sài G̣n thập niên 60, trời nóng, ông phải ngồi trong mùng v́ tránh muỗi đốt, ngồi ôm cây ghi ta mà sáng tác bản Chuyện T́nh Lan Và Điệp 1.
Nhạc sĩ Anh Bằng (trái) và nhạc sĩ Trần Chí Phúc. Photo: Trần Củng Sơn
Cali Today News - Thời c̣n trẻ ở Sài G̣n, tôi thất t́nh khi người yêu lấy chồng, lang thang trên con đường vắng, miệng ngêu ngao hát mấy câu “ Có người hỏi tôi tại sao ưa ca bài ca sầu nhớ, ưa ngắm trăng mờ hoàng hôn. Ưa đi lặng lẽ trong những đêm gió mưa u buồn, mà nghe cô đơn”. Lời ca đồng điệu với nỗi sầu, câu nhạc dài hơi làm tôi thích và nhớ nó cùng kỷ niệm năm xưa, sau này mới biết đó là bài Lẻ Bóng của nhạc sĩ Anh Bằng.
Đi ngược thời gian một chút, lúc c̣n học lớp tiếp liên- lớp luyện thi vào đệ thất trường công lập; tôi là trưởng ban văn nghệ, sang lớp con gái dự tiệc liên hoan cuối năm, hát bản Chuyện T́nh Lan Và Điệp 1 sai mấy chữ bị chọc quê, nhớ măi.
Lúc đó khoảng thập niên 60, ba bản Chuyện T́nh Lan Và Điệp 1, 2, 3 của Mạc Phong Linh Mai Thiết Lĩnh rất ăn khách, tên tác giả nghe ngồ ngộ giống như trong truyện kiếm hiệp Tầu.
Măi sau năm 1975, khi sang Hoa Kỳ t́m hiểu mới biết đó là nghệ danh của nhóm Lê Minh Bằng gồm nhạc sĩ Lê Dinh, Minh Kỳ và Anh Bằng. Thời Việt Nam Cộng Ḥa, bài hát muốn phổ biến rộng răi chỉ bằng cách hát trên đài phát thanh Sài G̣n cho cả nước nghe và có lệ rằng không phát bài hát của một nhạc sĩ nhiều lần mà phải chia đều cho các tác giả khác. Do đó nhóm Lê Minh Bằng đă dùng nhiều bút hiệu khác nhau như Mạnh Quỳnh (bản Gơ Cửa), Mai Bích Dung (Linh Hồn Tượng Đá), Dạ Cầm (Kiếp Cầm Ca), Vũ Chương (Ngày Tṛn Tuổi Lính)…
Nhạc sĩ Minh Kỳ là quân nhân cấp bậc đại úy, Lê Dinh là công chức đài phát thanh Sài G̣n và Anh Bằng làm nghề tự do. Trong một lần kể chuyện xưa, nhạc sĩ Anh Bằng nói là trong nhóm chung 3 người th́ ông sáng tác nhiều nhất, nhưng tác phẩm tung ra th́ phải ghi tên tác giả do nhóm đặt.
Nếu kể những nhạc phẩm nổi tiếng của nhóm Lê Minh Bằng th́ có bản Đêm Nguyện Cầu “Hăy lắng tiếng nói vang trong tâm hồn ḿnh người ơi. Con tim chân chính không bao giờ biết nói dối..”
Và liên khúc Chuyện T́nh Lan Và Điệp 1, 2, 3 rất ăn khách. Nhạc sĩ Anh Bằng kể rằng trong một đêm hè ở Sài G̣n thập niên 60, trời nóng, ông phải ngồi trong mùng v́ tránh muỗi đốt, ngồi ôm cây ghi ta mà sáng tác bản Chuyện T́nh Lan Và Điệp 1. Có cô gái hàng xóm ái mộ ông, sang xin phép vợ ông để ngồi quạt cho nhạc sĩ Anh Bằng viết nhạc. Ông thức tới gần sáng và hoàn tất ca khúc nổi tiếng này. Mệt quá ông ngủ thiếp đi và khi tỉnh dậy th́ cô gái đă đi về.
Chuyện T́nh Lan Và Điệp 1 “Tôi kể người nghe chuyện Lan và Điệp một chuyện t́nh cay đắng. Lúc tuổi c̣n thơ tôi vẫn thường mộng mơ đem viết thành bài ca...” ra đời và rất thành công, phổ biến khắp nơi, ngay cả tuồng cải lương cũng hát bài này.
Bản Chuyện T́nh Lan Và Điệp 2 th́ Anh Bằng viết chung với Lê Dinh. Nhưng bản số 1 vẫn là hay nhất và được ưa chuộng nhất, theo một qui luật là cái ǵ tiếp theo th́ mờ nhạt và cái đầu tiên vẫn là ấn tượng nhất.
Ông bảo muốn làm nhạc t́nh hay th́ phải có chút t́nh cảm chứ không nó khô khan lắm. Khi hỏi về bản Anh C̣n Nợ Em phổ thơ Phan Thành Tài th́ ông cười nhẹ, ḿnh c̣n nợ các cô nhiều lắm. Thời Sài G̣n, ông kể rằng, có những cô gái ái mộ tới nhà xin phép vợ nhạc sĩ Anh Bằng để đưa ông đi chơi vài tiếng và được chấp thuận. Có lẽ muốn cho người nhạc sĩ có chút cảm hứng để viết t́nh ca.
Được hỏi có bao nhiêu ca khúc đă sáng tác th́ ông bảo nhiều lắm, trên trang mạng viết về Anh Bằng ghi c̣n thiếu sót. Ông c̣n nhiều ca khúc chưa phổ biến, cho dù sau này ông mất đi th́ số bài nhạc mới c̣n dùng cho nhiều năm sau.
Thính giác của Anh Bằng kém phải dùng máy trợ thính nên phải nói lớn ông mới nghe được, nhưng không v́ thế mà sức sáng tác nhạc của ông giảm, trái lại c̣n hăng say hơn b́nh thường.
Nếu nhạc sĩ Phạm Duy thời trước năm 1975 chuyên t́m những bài thơ mới phổ nhạc và phổ biến rất thành công th́ sang Hoa Kỳ sau năm 1975 nhạc sĩ Anh Bằng là người tiếp tục làm công việc chắp cánh cho thơ cũng rất thành công.
Ông bảo ḿnh già rồi, viết lời ca t́nh yêu trai gái kỳ lắm, cho nên phải mượn thơ đặt lời cho ca khúc. Những nhạc phẩm của Anh Bằng phổ thơ, hoặc lấy ư thơ rất thành công như Chuyện Hoa Sim (thơ Hữu Loan) Như Quỳnh ca, Chuyện Giàn Thiên Lư (thơ Yên Thao) Mạnh Quỳnh ca, Khúc Thụy Du (thơ Du Tử Lê ), Anh C̣n Nợ Em (Phan Thành Tài)…
Khi sang Hoa Kỳ năm 1975, lúc đầu nhạc sĩ Anh Bằng phổ biến những ca khúc cũ của nhóm Lê Minh Bằng, nhưng Minh Kỳ đă mất trong trại tù Cộng Sản, Lê Dinh th́ ở Canada cho nên ông thành lập trung tâm Dạ Lan rồi chuyển sang trung tâm Asia cho đến hôm nay.
Lúc c̣n ở Sài G̣n, ông ở trong nhóm Lê Minh Bằng, có điều kiện thuận tiện để phổ biến các sáng tác của ḿnh. Khi sang Hoa Kỳ nhạc sĩ Anh Bằng cũng có điều kiện thuận tiện tương tự v́ ông có trung tâm Asia trong tay. Đây là một yếu tố khích lệ mạnh mẽ để ông hăng say sáng tác và trở thành một trong số ít nhạc sĩ Việt Nam có số lượng ca khúc lên tới mấy trăm bài.
Dĩ nhiên là ông có tài viết nhạc dễ nghe dễ hát, hợp với đa số thính giả và có cơ hội để phổ biến. Hai yếu tố này tạo nên một sự nghiệp âm nhạc đồ sộ của nhạc sĩ Anh Bằng.
Hôm nay t́m lại được một email duy nhất của nhạc sĩ Anh Bằng gởi cho sau khi ông đọc bài viết Anh Bằng Nghệ Thuật Đưa Thơ Vào Ca Khúc với những ḍng chữ dí dỏm:
“Anh Phúc thân mến,
Hôm nay ngồi đọc lại lần nữa bài viết của anh: ANH BẰNG NGHỆ THUẬT ĐƯA THƠ VÀO CA KHÚC. Bài viết rất hay, nhưng Phúc Trần đă tiết lộ hết những mánh lới của bác Anh Bằng (BAB) ra cho thiên hạ biết th́ BAB đâu c̣n bí quyết nào để mà làm ăn sinh sống hihihi. Nếu BAB mà đói v́ mánh lới phổ thơ không c̣n ai không biết th́ chắc chắn BAB sẽ phải xách khăn gói đi theo anh Phúc để kiếm ăn, khi đó anh Phúc đừng chạy trốn BAB đó nghen.
Cám ơn anh Phúc nhiều lắm, đă viết cho bác một bài rất giá trị. BAB cầu chúc anh Phúc nhiều sức khỏe để măi măi sử dụng cây viết phục vụ Cộng đồng và quê hương. Anh Phúc nhớ cầu nguyện cho BAB nhé.
BAB
Điện thư gởi ngày 01 tháng 9 năm 2014 từ email
Anhbangasia@yahoo.com. Từ nay email này sẽ theo người nhạc sĩ về cơi vĩnh hằng. Xin cầu nguyện cho Bác Anh Bằng thanh thản nơi nước Chúa.
Chọn chỉ một ca khúc duy nhất để làm biểu tượng cho ḍng nhạc Anh Bằng th́ đó là Chuyện T́nh Lan Và Điệp 1. Dựa vào câu chuyện t́nh trong tiểu thuyết Tắt Lửa Ḷng của nhà văn Nguyễn Công Hoan, nói lên tài năng kết hợp thơ vào nhạc trong nhiều tác phẩm sau này; bài hát rất nổi tiếng và lồng vào một giai thoại kỳ thú- người đẹp quạt cho nhạc sĩ sáng tác suốt đêm.
Quận Cam , 19/11/2015
Trần Chí Phúc