Trên đời này loại người nguy hiểm là tiểu nhân và ác nhân. Thế nhưng có loại c̣n nguy hiểm hơn nữa, bạn cần cảnh giác với loại người này kẻo chết lúc nào không hay. Đó là loại "vô minh".
Trong Phật giáo, vô minh mang ư nghĩa của sự lầm lẫn, thiếu sáng suốt, tức là không nh́n thấy bản chất của mọi vật thể, tức phương thức hiện hữu đích thật của con người và mọi hiện tượng.
“Vô minh” chính là điều rất khủng khiếp hơn cả ác nhân và tiểu nhân. Nó khiến người ta không nhận ra được sai lầm, thậm chí tin rằng ḿnh là đúng, không nghe khuyên nhủ của người khác, mà làm theo vọng tưởng của ḿnh.
Hăy đọc qua câu chuyện này:
"Có một anh thương gia cưới một người vợ xinh đẹp. Họ sống với nhau và sinh ra một bé trai kháu khỉnh. Nhưng người vợ lại ngă bịnh và mất sau đó, người chồng bất hạnh dồn tất cả t́nh thương vào đứa con. Đứa bé trở thành nguồn vui và hạnh phúc duy nhất của anh. Một hôm, v́ việc buôn bán anh phải rời khỏi nhà, có một bọn cướp kéo đến đốt phá và cướp sạch cả làng, bắt cả đứa con của anh mang đi, lúc ấy đứa bé mới lên năm tuổi. Khi trở về, trước cảnh tang thương và điêu tàn, anh thương gia đau khổ vô ngần. Lúc bới những đống vật liệu cháy dở c̣n ngổn ngang ở nền nhà, anh t́m thấy xác một đứa bé cháy đen. Ngỡ là xác của con ḿnh, anh bứt tóc, đấm ngược than khóc thật thảm thương và không sao nguôi ngoa được. Sau đó anh đem xác đứa bé đi hỏa táng rồi lấy một ít tro gói vào một mảnh lụa quư. Anh đeo gói tro ấy vào người, dù đang làm việc, đang ăn hay đang ngủ anh cũng không rời gói lụa. Thỉnh thoảng anh vẫn ngồi yên một ḿnh để nhớ và thương con, và mỗi lần như thế anh lại khóc thật lâu.
Một thời gian sau, một hôm đứa bé trốn thoát được bọn cướp, t́m đường lần ṃ về làng. Đứa bé t́m được căn nhà mới của cha ḿnh th́ lúc ấy đă nữa đêm, nó đập cửa liên hồi. Trong nhà, người cha đang nằm khóc trên giường, gói tro đặt bên cạnh, liền cất tiếng hỏi:
Ai đấy ?
Đứa bé đáp lại : Con đây, cha ơi, con của cha đây, mở cửa cho con với !
Trong lúc đang lo buồn và hoang mang, người cha lại ngỡ rằng có kẻ nào muốn trêu chọc, chế nhạo cảnh khổ đau của ḿnh, liền giận dữ và hét to lên :
Hăy cút đi, cứ để yên cho ta !
Và rồi anh ta lại tiếp tục khóc, đứa con vẫn tiếp tục đập cửa. Nhưng người cha nhất định cho rằng đấy không phải là con ḿnh, v́ bên cạnh con ḿnh đang nằm yên trong cái bọc lụa quư. Đứa bé thất vọng, đau khổ và bỏ đi. Từ đó hai cha con không c̣n gặp lại nhau nữa".
Như vậy, vô minh không phải là một sự kiện thiếu hiểu biết, mà là một sự hiểu biết sai lạc và lầm lẫn, như trường hợp người cha đoan chắc tro của con ḿnh đang được gói trong cái bọc lụa quư. Sự hiểu biết sai lạc hay vô minh chính là nguồn gốc của khổ đau. Ta hăy lấy một thí dụ trong cuộc sống thường nhật, chẳng hạn một số người có trí thông minh khác thường, chẳng những trí thông minh ấy không giúp ǵ được cho họ, lại c̣n làm cho họ điêu đứng hơn. Không hẳn sự thiếu hiểu biết gây ra khổ đau, nhưng chính trí thông minh sai lạc đă giữ vai tṛ trực tiếp. Kinh sách gọi trí thông minh sai lạc là tà kiến.
Therealtz © VietBF