Trong cuộc đấu đă của Đại Hội đảng CSVN lần thứ 12 vừa qua có hai nhân vật được nhiều người quan tâm nhất đó là ông Nguyễn Phú Trọng và Nguyễn Tấn Dũng. Hai lănh đạo cấp cao này nằm ở hai phe đối lập khi ông Dũng thân Mỹ c̣n ông Trọng lại thân Trung Quốc. Và cũng chính v́ thế mà khi ông Nguyễn Tấn Dũng thoái vị th́ nhiều người thấy lo lắng về mối quan hệ Việt Nam với Hoa Kỳ.
Đại Hội đảng Cộng sản Việt Nam lần thứ 12 đă kết thúc hôm 28/01/2016. Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng được bầu lại ở chức vụ cũ, trong một giàn lănh đạo mới bao gồm 19 người là ủy viên Bộ Chính Trị. Một trong những điểm được các nhà quan sát rất chú ư là sự kiện thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng sẽ không c̣n ở trong ê kíp cầm quyền tại Hà Nội. Quan hệ giữa Việt Nam với Hoa Kỳ- và Trung Quốc- sẽ chuyển biến ra sao?
Sở dĩ câu hỏi này được đặt ra là v́ theo nhân định của nhiều nhà phân tích, thủ tướng Việt Nam được đánh giá là một người năng nổ trong chủ trương xích lại gần Mỹ, sẵn sàng lên tiếng chỉ trích Trung Quốc trong vấn đề Biển Đông, trong lúc tổng bí thư Đảng Nguyễn Phú Trọng thường bị xem là bảo thủ, thậm chí thân Trung Quốc.
Trong bối cảnh chung như kể trên, giáo sư Nguyễn Mạnh Hùng, thuộc trường Đại Học George Mason, tiểu bang Virginia-Hoa Kỳ, một nhà quan sát kỳ cựu về bang giao Mỹ- Việt, cho rằng với giàn lănh đạo mới tại Việt Nam, quan hệ song phương Mỹ-Việt vẫn sẽ tiếp tục đà phát triển như đă thấy trong những năm qua.
Sự tăng tiến này sẽ được thấy cả trong lănh vực kinh tế, với Hiệp Định Đối Tác Xuyên Thái B́nh Dương TPP được kư kết chính thức và phê chuẩn, ít ra là từ phía Việt Nam, lẫn trong lănh vực quốc pḥng, chiến lược với các hành vi lấn lướt của Trung Quốc tại Biển Đông trong tầm nhắm chung.
Trong một bài viết về chính trị Việt Nam ngày 29/01/2016, tạp chí Nhật Bản Nikkei Asian Review đă ghi nhận thay đổi trong thái độ của ông Nguyễn Phú Trọng đối với Trung Quốc và Hoa Kỳ, đặc biệt từ sau vụ giàn khoan HD-981 : “Vào năm 2014, ông Dũng đă lên tiếng mạnh mẽ chống hành vi xâm lấn của Trung Quốc tại Biển Đông… Vào lúc ấy, ông Trọng có vẻ như ngần ngại trong việc chỉ trích Bắc Kinh, làm dấy lên quan ngại rằng ông không tin tưởng lắm vào việc xây dựng liên minh với Mỹ (để chống Trung Quốc ở Biển Đông) như một số lănh đạo khác mong muốn”.
Tuy nhiên sau đó, theo tác giả bài báo, ông Trọng như đă thấy là cần phải xóa bỏ định kiến của ngày càng nhiều người cho rằng ông thân Trung Quốc và ông đă sử dụng chuyến công du Hoa Kỳ để làm điều đó, và đă tuyên bố ngay tại Mỹ rằng Việt Nam rất mong muốn gia nhập khối Đối Tác Xuyên Thái B́nh Dương TPP gồm 12 nước do Mỹ dẫn đầu.
Một số nhà phân tích khác cũng ghi nhận một dấu hiệu cho thấy là về phương diện ngoại giao, chính sách của Việt Nam sẽ không thay đổi. Đó là sự kiện ngoại trưởng Phạm B́nh Minh đă được bầu vào Bộ Chính Trị. Sự hiện diện của người đứng đầu ngành ngoại giao trong cơ chế trên nguyên tắc là bộ phận lănh đạo cao nhất của Việt Nam có thể là một bảo đảm cho thấy là đường lối đối ngoại của Việt Nam trước mắt sẽ không thay đổi, kể cả trong quan hệ với Mỹ.
hoalyly@vietbf sưu tầm