Vietbf.com Có thành công dàn xếp tranh chấp thương mại với Mỹ, Trung Quốc cũng sẽ bị suy thoái vài chục năm. Lúc này dường như người ta chỉ nói về cuộc chiến tranh thương mại Trung - Mỹ. Nhưng một giáo sư Mỹ cho rằng vấn đề nguy hiểm nhất với Trung Quốc không phải là chiến tranh thương mại.
Giáo sư Panos Mourdoukoutas, thuộc Đại học LIU Post (New York, Mỹ), nhận định trên tạp chí Forbes rằng vấn đề dài hạn của Trung Quốc không phải là cuộc thương chiến ồn ào với Mỹ thời gian gần đây.
Theo ông, bóng ma nguy hiểm chính là "bong bóng" giá nhà ở - tức t́nh trạng giá nhà tăng ngất ngưởng, làm giàu cho tầng lớp thượng lưu nhưng lại phá nát giấc mơ an cư lạc nghiệp của số đông thế hệ trẻ.
Giá trung b́nh một căn hộ mới xây ở 70 thành phố Trung Quốc tăng khoảng 9,7% trong tháng 12-2018 so với cùng kỳ năm trước, theo số liệu của trang Tradingeconomics.com. Đó là tháng thứ 44 tăng liên tiếp của giá nhà, và là mức tăng cao nhất kể từ tháng 7-2017.
Giá nhà ở tăng phi lư biến ước mơ sở hữu một căn nhà của đại đa số người dân vượt quá tầm tay. Điều này làm tổn thương triển vọng tăng trưởng dài hạn hơn bất cứ cuộc chiến tranh thương mại nào.
Thực tế, thương chiến chỉ là vấn đề tạm thời. Nó sẽ trôi qua một khi Washington và Bắc Kinh t́m ra giải pháp xoa dịu được tâm lư dân tộc ở cả hai nước.
Nhưng thực trạng giá nhà bóp nghẹt giấc mơ xây dựng gia đ́nh của người trẻ sẽ không biến đi, nó cứ c̣n đây và có thể phức tạp thêm bởi các yếu tố khác cộng dồn, chẳng hạn bẫy thu nhập trung b́nh và điểm ngoặt Lewis (t́nh trạng thiếu hụt lao động khiến giá thành sản xuất nông - công nghiệp tăng, khiến nền kinh tế bị khủng hoảng và suy thoái - PV).
Tệ hơn nữa, hiện tượng giá nhà tăng nhanh ở các thành phố lớn Trung Quốc không phải là vô t́nh. Đó là sản phẩm trực tiếp tạo ra bởi chính sách đất đai của chính quyền địa phương, vốn ưu ái người giàu hơn tầng lớp lao động.
Như thế nào? Bằng cách tạo ra hàng loạt "thành phố ma" - cụm từ mô tả khu dân cư với các ṭa nhà, căn hộ và trung tâm thương mại trống rỗng. Trống v́ dân lao động có nhu cầu nhưng làm ǵ có tiền mà mua. Chúng thuộc về những người giàu, họ mua rồi để đó, chờ khi giá tăng rồi bán lại kiếm lời.
"Sự khác biệt giữa giá nhà xây mới và ví tiền của một người Trung Quốc trung b́nh rơ như đen và trắng" - tác giả Ruchir Sharma viết trong quyển sách "Các quốc gia vượt lên: Hành tŕnh đi t́m phép màu kinh tế tiếp theo".
Theo cách đó, hoạt động đầu cơ gây ra t́nh trạng thiếu nhà ở nghiêm trọng, đẩy giá nhà sang tay lên cao chưa từng thấy. Chỉ số Giá nhà sang tay Thượng Hải - một ví dụ - đă tăng từ dưới 1.000 điểm năm 2003 lên khoảng 4.000 điểm năm 2017.
Đó là tin xấu cho những người trẻ muốn mua nhà để xây dựng một mái ấm. Điều này giải thích phần nào sự sụt giảm gần 30% của tỉ lệ kết hôn ở Trung Quốc trong 5 năm trở lại đây.
Nó như một hiệu ứng domino rất xấu. Tỉ lệ kết hôn thấp, theo tác động dây chuyền, lại là tin xấu cho tăng trưởng kinh tế dài hạn. Nó dẫn đến tỉ lệ sinh thấp, rồi lực lượng lao động thu nhỏ lại - sẽ có quá ít người trong độ tuổi lao động, và họ phải "cày" để nuôi nhiều người về hưu như ông bà, cha mẹ...
Cấu trúc dân số mất cân bằng lại tiếp tục tác động đến tiêu dùng, có thể phá vỡ kế hoạch chuyển đổi từ mô h́nh tăng trưởng nhờ đầu tư sang nền kinh tế hướng tiêu dùng của Bắc Kinh...
Trên thế giới, Nhật Bản là nước từng đối mặt với các vấn đề trên, và họ đă trải qua "3 thập niên lạc lối" (giai đoạn kinh tế suy thoái).
Thậm chí sau khi dàn xếp xong tranh chấp thương mại với Mỹ, Trung Quốc có thể phải đếm nhiều thập niên suy thoái hơn cả nước Nhật.
Phúc Long
19-2-2019