Các nhà lănh đạo Trung Quốc ngày nay có rất nhiều tham vọng hơn so với trước đây và mục tiêu của Bắc Kinh không chỉ là trở thành một cường quốc khu vực, mà c̣n trở thành một cường quốc toàn cầu, bởi tham vọng này chưa bao giờ quên mục tiêu cơ bản biến Trung Quốc thành một siêu cường hiện đại mà các nước khác không dám qua mặt.
Mỹ và châu Âu được cho đang đứng trước thách thức khó lường từ Trung Quốc. Ảnh: India TV
Trung Quốc "thâu tóm" châu Âu
Trong thập kỷ qua, Trung Quốc đă trở thành trung tâm của nền kinh tế thế giới. Trên nền tảng kinh tế phát triển thành công, nước này đă dần đứng ở vị trí trung tâm của vũ đài chính trị thế giới.
Trung Quốc ngày nay có nhiều tham vọng hơn so với trước đây và mục tiêu của Bắc Kinh không chỉ là trở thành một cường quốc khu vực, mà c̣n trở thành một cường quốc toàn cầu, ông Anu Anwar, chuyên gia nghiên cứu Trung Quốc người Thụy Sĩ, thành viên Trung tâm nghiên cứu chiến lược và quốc tế CSIS nhận định.
Thực tế, vào tháng 10/2017, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận B́nh đă chỉ ra trong báo cáo của Đại hội toàn quốc lần thứ 19 rằng, Trung Quốc sẽ "trở thành một quốc gia dẫn đầu có sức mạnh toàn diện và sức ảnh hưởng quốc tế" vào năm 2050.
Để hiện thực hóa chiến lược đầy tham vọng này, Trung Quốc đă mở rộng ảnh hưởng ở nhiều nơi trên thế giới thông qua lĩnh vực kinh tế và chính trị, tuy nhiên, đối với nhiều nhà phân tích phương Tây, Trung Quốc chỉ là một cường quốc xét lại.
Theo ông Anwar, Trung Quốc hiện đă gia tăng ảnh hưởng không chỉ ở châu Phi mà thậm chí ở cả châu Âu như Sip, Cộng ḥa Séc, Bồ Đào Nha v.v...
"Sau hậu quả của cuộc khủng hoảng tài chính năm 2008, một số quốc gia này đă trở thành "thành tŕ" của Trung Quốc ở châu Âu, trong khi các nước khác trở thành một phần trong kế hoạch chiến lược của Trung Quốc.
Để cân bằng sự phức tạp trong mối quan hệ Trung-Mỹ, Bắc Kinh đă thi hành các chính sách, bao gồm sáng kiến Vành đai và con đường, nhằm thúc đẩy toàn diện sự hiện diện của Trung Quốc trên toàn châu Âu", chuyên gia Thụy Sĩ nhận định.
Trung Quốc đă thành công trong việc định h́nh một xu thế mới - ở các quốc gia như Cộng ḥa Séc và Hy Lạp, cách truyền thông và giới tinh hoa chính trị nói về Trung Quốc đă hoàn toàn khác so với 20 năm qua.
Các nước này đă thiết lập một liên kết mới với Trung Quốc, cộng đồng doanh nghiệp địa phương liên kết chặt chẽ với các công ty Trung Quốc, người dân bản địa đă bắt đầu học tiếng Trung tại các trường đại học lớn, Học viện Khổng Tử hoặc Trung tâm Văn hóa Trung Quốc.
Chuyên gia Thụy Sĩ nói, Trung Quốc không c̣n coi trọng châu Âu như trước đây. Ảnh: AP
Trong hai năm qua, giới học thuật và chính sách châu Âu đă bắt đầu chú ư đến nền kinh tế địa chính trị ngày càng phát triển của Trung Quốc.
Trước sự tập trung của Trung Quốc đối với lĩnh vực năng lượng, giao thông, bến cảng, thiết bị sân bay, đặc biệt là ngành công nghệ thông tin và kỹ thuật số, nội bộ châu Âu đă dấy lên một cuộc tranh luận với nhiều ư kiến trái chiều, bởi Trung Quốc có thể có ảnh hưởng mạnh mẽ đến xă hội châu Âu thông qua các lĩnh vực này.
Theo thống kê của tập đoàn Rhodium của Mỹ, đầu tư của Trung Quốc vào EU đă tăng vọt từ mức 20 tỷ euro (năm 2015) lên 36 tỷ euro (năm 2016). Hầu như các nước châu Âu đều hoan nghênh các khoản đầu tư trên bởi hai bên đều được hưởng lợi từ mối quan hệ thương mại này.
Xu thế khu vực
Đầu tư của Trung Quốc vào châu Âu cho thấy một xu hướng khu vực mạnh mẽ. Ở Đông Âu, trọng tâm của đầu tư Trung Quốc là củng cố các liên kết cơ sở hạ tầng giữa lục địa châu Âu và các quốc gia dọc theo sáng kiến Vành đai và con đường ở phía đông.
Tại Nam Âu, các công ty Trung Quốc đă tham gia vào làn sóng tư nhân hóa kể từ cuộc khủng hoảng khu vực đồng euro. Ví dụ, ở Bồ Đào Nha, doanh nhân Trung Quốc thường mua lại cổ phần tại các cảng, hăng hàng không, khách sạn và các công ty điện lực lớn. Ngoài ra, Trung Quốc đă viện trợ vốn cho Hy Lạp trong cuộc khủng hoảng.
Ở Đức, Trung Quốc chủ yếu đầu tư vào các doanh nghiệp công nghệ cao. Chuyên môn của một số công ty Đức sẽ giúp Trung Quốc đạt được mục tiêu chiến lược "Made in China 2025" và giúp Trung Quốc tiếp tục tự chủ về công nghệ công nghiệp.
Vào tháng 2 năm 2018, một doanh nghiệp Trung Quốc đă mua gần 10% cổ phần của Daimler, công ty mẹ của Mercedes-Benz, khiến chính quyền Đức giật ḿnh.
Ngoài ra, Trung Quốc cũng đang sử dụng sức mạnh tài chính để đổi lấy ảnh hưởng chính trị. Tổng thống Milos Zeman hy vọng rằng, Séc sẽ trở thành "tàu sân bay không bao giờ ch́m" của Trung Quốc tại châu Âu.
Vào thời điểm "Vụ kiện trọng tài Biển Đông" đang diễn ra căng thẳng, Hungary và Hy Lạp đă ngăn EU bày tỏ sự ủng hộ đối với kết quả vụ kiện. Trước t́nh h́nh này, những người châu Âu thận trọng sẽ tự nhiên cảm thấy lo lắng.
Theo chuyên gia Thụy Sĩ, các nhà lănh đạo Trung Quốc chưa bao giờ quên mục tiêu cơ bản, đó là biến Trung Quốc thành một siêu cường hiện đại mà các nước khác không dám qua mặt.
"Đối với Trung Quốc, châu Âu là khu vực giàu có và tiềm năng, có thể giúp nước này đạt được mục tiêu. Trung Quốc cũng quan tâm nhiều hơn đến Mỹ và tin rằng Mỹ, với tư cách là một quốc gia đứng đầu lăo làng có thể cản trở con đường của Trung Quốc.
Ở mức độ nhất định, Trung Quốc coi EU là đối tác tiềm năng hoặc thậm chí là h́nh mẫu nhưng hiện nay Trung Quốc không c̣n coi trọng châu Âu như trước đây, mà coi lục địa này như một siêu thị và có thể trích xuất lợi ích từ bất cứ lúc nào để giúp Trung Quốc phát triển. Điều này sẽ ngăn phương Tây đoàn kết kiềm chế Trung Quốc và vô hiệu hóa áp lực đối với chính sách đối ngoại của Bắc Kinh, ông Anwar b́nh luận.
Theo chuyên gia Thụy Sĩ, châu Âu, thậm chí Mỹ đều cần đánh giá lại xu thế mới này, dù tác động từ cuộc chiến tranh thương mại Trung-Mỹ sẽ khiến Trung-EU xích lại gần nhau nhưng từ góc độ cạnh tranh, Bắc Kinh vẫn rất xem trọng quan hệ Trung-Mỹ.
T́nh h́nh hiện tại đặt ra một thách thức đối với châu Âu, ông này nói.