Con trai nguyên cựu chủ tịch nước Lê Đức Anh mới đây đă có cuộc nói chuyện về "con ông cháu cha". Đây có lẽ là cuộc nói chuyện thẳng thắn nhất từ một quan chức của ĐCS với giới báo chí. Mọi người đều tin những ǵ mà ông đă nói.
Tôi có lúc “đơn độc” trong đấu tranh...
Tôi đă đọc thêm về tiểu sử của anh trên Wikipedia trong lúc ngồi chờ anh đến. Wikipedia viết thế này: Đến năm 1997, khi anh 40 tuổi, anh mới chỉ là chuyên viên trong Bộ Kế hoạch và Đầu tư. Mà năm 1997, ba anh - Chủ tịch nước Lê Đức Anh mới nghỉ hưu. Thật bất ngờ và thật thú vị...
- Thật ra Wikipedia có tí nhầm lẫn. Năm 1992, tôi đă là thiếu tá quân đội và ra quân, về giảng dạy ở Trường Hàng không Việt Nam. Năm 1996, tôi sang làm chuyên viên ở Bộ Kế hoạch và Đầu tư. Năm 2001 tôi về TP.HCM làm Phó Giám đốc Sở Kế hoạch và Đầu tư, từ đó mới chính thức “làm quan”.
Tôi nghe nhiều lời đồn, là lúc c̣n nắm quyền Chủ tịch nước Lê Đức Anh đă giúp đỡ, cất nhắc cho rất nhiều người lên những vị trí cao trong bộ máy. Nếu lời đồn đó đúng, tại sao con trai của ông đến lúc ngoài 40 tuổi, có bằng tiến sĩ viễn thông, vẫn chỉ là một chuyên viên b́nh thường cấp Bộ?
- Tôi không dám tham dự vào công việc của ba ḿnh và cũng không có thông tin chính thức nên không nhận xét về công tác cán bộ mà ông tham gia. Với cá nhân tôi, tôi tin chắc chẳng có sự nâng đỡ nào dành cho tôi từ phía ông. Như việc tôi được đi học, ví dụ như đi đào tạo tiến sĩ ở nước ngoài cũng có thể là chính sách ưu tiên cho con cán bộ lănh đạo cao cấp. Cũng trong hoàn cảnh đó có thể người khác không được chọn, nhưng chúng tôi, những “con ông cháu cha”, th́ được, đó cũng có thể tính là ưu ái.
Ba anh có bao giờ đề nghị nâng đỡ anh trong sự nghiệp, và ngược lại, anh có bao giờ mở lời nhờ ông nâng đỡ ḿnh?
- Chưa từng có!
V́ sao?
- Không cầu danh, không cầu lợi. Đó là điểm tôi cho rằng ba con tôi rất giống nhau. Quan trọng là phải làm thật tốt, làm tốt nhất trên từng vị trí công tác. Khi làm tốt sẽ được nh́n nhận, được đặt ở vị trí cao hơn một cách thuyết phục và công bằng. Đối với mọi người trong gia đ́nh tôi, chuyện lên đến chức này, chức kia không quan trọng.
Thực ḷng là không quan trọng sao? Tôi không tin một người đàn ông mà lại không có tham vọng quyền lực.
- Cô có thích đàn ông có quyền lực không?
Dĩ nhiên là có!
- Dĩ nhiên tôi cũng thích quyền lực. Đó là lẽ đương nhiên, đó là bản năng tự nhiên của con người. Đến một con vật cũng luôn mong muốn trở thành con đầu đàn nữa là...
Thế th́ thật mâu thuẫn khi anh không tận dụng lợi thế từ gia đ́nh và người cha quyền lực của ḿnh…?
- Mâu thuẫn ǵ đâu? Tôi chỉ đơn giản là muốn thành công bằng chính năng lực của ḿnh. Trong tự nhiên, con sư tử luôn phải giành lấy vị trí đầu đàn bằng chính sức mạnh của ḿnh. Thêm nữa, tôi không thể dùng thủ đoạn, thứ mà người ta dùng ngày càng nhiều hơn để đạt được vị trí nào đó. Hơn nữa, tôi cũng có định nghĩa khác về quyền lực. Ḿnh thực sự có quyền lực khi là người làm tốt nhất, người giỏi nhất trong lĩnh vực của ḿnh.
Có nhiều người bất ngờ không khi biết anh không có nhiều quyền chức so với vị trí mà đáng lẽ anh có được khi là con trai Chủ tịch nước?
- Rất nhiều người ngạc nhiên. Cũng có rất nhiều nhà báo đă hỏi tôi như chị khi mà họ so sánh tôi với một số con cháu lănh đạo.
Dân gian ḿnh có cụm từ 4C (con cháu các cụ), và càng ngày tôi càng nhận ra rằng người ta nói về cụm từ đó với nhiều định kiến và ác cảm hơn trước. Anh có bao giờ phải chịu những ánh nh́n ác cảm đó?
- Tôi đă quen với việc đó từ bé đến giờ. Không đâu xa, mới đây tôi nghe một đồng nghiệp của chị nói: “Tại ông Hà là con của ông Lê Đức Anh nên mới dám phát ngôn như thế”.
Và…?
- Tôi rất giận và nói: “Tôi là tôi, là Lê Mạnh Hà, tôi nói và làm với tư cách của riêng ḿnh. Tôi không sợ không phải v́ là con ông nào”.
Một người rất rơ về anh đă nhận xét về anh như thế này: “Lê Mạnh Hà là người không bao giờ biết sợ ai”...
- Nhiều người luôn nghĩ rằng, tôi không sợ ai, v́ tôi cậy ḿnh là con ông Lê Đức Anh. Chứ nếu không có ông Lê Đức Anh ở sau lưng, họ nghĩ tôi đă không dám thế. Nhưng tôi nghĩ, ḿnh làm sai th́ ḿnh mới phải sợ. Chứ ḿnh đúng th́ ḿnh cứ ngẩng cao đầu thôi, sao phải sợ hăi ai? Tôi tin tự thân ḿnh, tôi đủ bản lĩnh để không phải sợ ai.
Đó là lư do anh nổi tiếng với những phát ngôn và hành động thẳng thắn, kiên quyết, nổi tiếng với việc chống lại một số quyết định của cấp trên?
... Khi tôi c̣n là Phó chủ tịch TP.HCM, vào năm 2013, tôi phát hiện ra chuyện lănh đạo ở 4 doanh nghiệp công ích của thành phố nhận lương rất cao, có giám đốc nhận mức lương 2,6 tỷ đồng một năm - một mức lương vô cùng phi lư, báo chí gọi là vụ lương khủng. Những doanh nghiệp này c̣n tạo ra chênh lệch bất b́nh đẳng trong thu nhập của doanh nghiệp và c̣n kư hợp đồng lao động sai quy định. Khi tôi phát hiện ra, tôi đă đề nghị ngay lập tức xử lư sai phạm này.
Với sai phạm rơ ràng và dưới áp lực của dư luận, 8 lănh đạo của 4 doanh nghiệp công ích này đă bị xử lư kỷ luật một cách nghiêm khắc nhất. Tuy nhiên, trong quá tŕnh này đă có những cuộc họp rất căng thẳng của lănh đạo thành phố. Tôi đă phải tự ḿnh soạn thảo các báo cáo phục vụ cho các cuộc họp này. Lần này, tuy rằng không hẳn là đơn độc nhưng tôi ở trong hoàn cảnh rất khó khăn. Có người nói, nếu là người khác th́ “xong” rồi.
Vụ việc rất lớn, được dư luận quan tâm và hoan nghênh nhưng không có ai được khen thưởng. Và một thời gian sau, v́ lư do này lư do khác, những người cùng tôi trực tiếp làm vụ này đều chuyển công tác.
C̣n có trường hợp, tất cả lănh đạo ủy ban nhân dân thành phố đứng một bên, tôi đứng một bên. Đó là việc xử lư rác thải ở thành phố Hồ Chí Minh. Tôi không đồng ư đóng cửa khu xử lư rác do doanh nghiệp nhà nước đầu tư để dồn rác về cho băi rác Đa Phước. Làm như vậy là tạo độc quyền trong xử lư rác, gây lăng phí khi đóng cửa khu xử lư rác mới đầu tư gần 1.000 tỷ đồng và phải trả tiền xử lư rác cao hơn. Giờ th́ chị thấy đó, băi rác Đa Phước đang trở thành nỗi đau đầu vô cùng lớn của thành phố.
Thế đấy có phải lư do anh rời TP.HCM ra Hà Nội nhận công tác mới ở Văn pḥng Chính phủ?
- Hoàn toàn không. Tôi ra Hà Nội là do được phân công và cũng là nguyện vọng cá nhân…
Dù có lúc không đồng thuận với những lănh đạo cấp trên, anh có nghĩ việc ḿnh là con trai của Đại tướng Lê Đức Anh đă giúp anh được yên vị?
- Chắc là chuyện tôi là con ai cũng là một yếu tố mà không thể không tính đến. Việc đó rất b́nh thường và cũng là lẽ tự nhiên. Nhưng quan trọng nhất là tôi không làm sai th́ không có lư do ǵ để “luân chuyển”. Thực sự tôi cho rằng chưa hề có ư định nào như vậy.
Có tŕnh độ, có bằng cấp và một gia thế đáng nể. H́nh như tính cách là lư do duy nhất khiến đường quan lộ của anh vô cùng chậm chạp?
- Tôi không cho là chậm. Nhưng nhiều người nghĩ như chị là rất chậm. Nếu có như vậy th́ tính cách của tôi là một phần của lư do. Và tôi nghĩ, “con ông cháu cha” là lợi thế nhưng đôi khi chính yếu tố này cũng là cản trở với tôi. Nếu có nhóm lợi ích th́ với tính cách đó, tôi sẽ là chướng ngại vật đối với họ. Mà xử lư tôi th́ rất khó. Nên tốt nhất là không cất nhắc.
Với tính cách như thế, anh có trở nên giàu có nhờ làm quan chức?
- Tôi nghĩ ḿnh không nghèo!
“Không nghèo” theo định nghĩa của anh là...
- Một phần là do gia đ́nh tôi tạo lập, tích lũy, và một phần khác là từ… phong b́, phong b́ một cách “chính đáng” nhé! Tôi chưa thấy ai nói về thu nhập của ḿnh từ phong b́, thế nhưng đó là thực tế. Ở thành phố Hồ Chí Minh th́ ít phong b́ lắm. Nhưng ra ngoài này th́ khác, tôi đi họp ở nơi này nơi kia, người ta đưa phong b́, tôi vừa buồn cười, vừa xấu hổ. Xấu hổ nhưng rất khó từ chối, v́ ở Việt Nam, đó là một thứ “văn hoá”, đă là thứ không thể thiếu trong hoạt động thường ngày.
Khi bộ trưởng và bí thư là “vua” một cơi...
Năm 2016 là một năm mà báo chí ngập tràn thông tin về câu chuyện “gia đ́nh trị” trong hệ thống chính quyền. Từ trường hợp Vũ Quang Hải - con trai cựu Bộ trưởng Vũ Huy Hoàng được bổ nhiệm “bất thường”, đến chuyện cả nhà Bí thư Hà Giang Triệu Tài Vinh làm quan. Chưa bao giờ, cụm từ “con cháu các cụ” được dư luận nhắc đến với nhiều phẫn nộ như thế, chưa bao giờ người ta nh́n những quan chức xuất thân từ những gia đ́nh danh giá với nhiều ác cảm như thế…
- Tôi hiểu lư do v́ sao họ phẫn nộ. Và thực ra, chính bản thân tôi, dù ở vai tṛ là cán bộ nhà nước hay người dân, mỗi ngày khi đọc những thông tin do báo chí cung cấp về một trường hợp nào đó được cất nhắc bất thường, tôi cũng thấy băn khoăn, bức xúc. Tôi nghĩ những bức xúc, phẫn nộ đó là điều chúng ta có thể hiểu được.
Dĩ nhiên, chẳng phải đến năm 2016, th́ chuyện gia đ́nh trị, chuyện con ông cháu cha mới trở nên nhức nhối. Khi tôi làm việc ở TP HCM, tôi cũng đă chứng kiến có trường hợp mà con của vị lănh đạo này, vị lănh đạo kia được bổ nhiệm rất nhanh, nếu không muốn nói là bất thường. Không chỉ ở Hà Giang, không chỉ ở TP HCM, mà ở tỉnh nào, địa phương nào cũng xảy ra chuyện đó. Và ai cũng nh́n thấy, ai cũng biết, ai cũng hiểu, chỉ không dám nói ra.
Thật ra, chuyện một gia đ́nh có ông, có cha, con cháu đều có quyền lực chính trị không phải chỉ là câu chuyện của riêng Việt Nam. Ở Mỹ, gia đ́nh hai cha con nhà Bush đều làm Tổng thống. Ở Ấn Độ có ḍng họ Nerhu - Gandhi, ở Hàn Quốc có cha con Tổng thống Park Chung Hee - Park Guen Hee… Nhưng không phải ở đất nước nào trong những quốc gia đó, chuyện một người có xuất thân 4C cũng gây ra sự phẫn nộ như ở đất nước ta. Anh có hiểu tại sao?
- Khi mà hệ thống chính trị và hệ thống bầu cử của một quốc gia đảm bảo cho việc lựa chọn những vị trí quan trọng trong chính quyền được thực hiện trên nguyên tắc dân chủ, đề cao năng lực và đạo đức, th́ việc một người có xuất thân trong gia đ́nh có truyền thống làm chính trị trở thành tổng thống hay thủ tướng là rất b́nh thường. Chuyện của họ sẽ được lịch sử ghi nhận, báo chí khai thác với góc độ truyền thống gia đ́nh chứ không thể biến thành nỗi nghi ngờ hay cơn phẫn nộ của nhân dân.
Vừa rồi, khi theo dơi báo chí, tôi biết, ở bên kia bán cầu, Tổng thống Mỹ mới đắc cử Donald Trump đă bị cản trở trong việc bổ nhiệm con ḿnh vào bộ máy của ông ta, v́ một điều luật Liên bang được quy định rất chặt chẽ, nhằm tránh nạn “gia đ́nh trị”. Anh có nghĩ Việt Nam ḿnh có thể học theo cách làm đó, ra một điều luật, để ngăn cản các quan chức đương quyền bổ nhiệm người thân như t́nh trạng diễn ra từ Trung ương đến địa phương hiện nay?
- Thật ra chúng ta có cấm đấy nhưng chưa chi tiết, chưa cụ thể và thiếu ǵ cách để lách. Bí thư của một tỉnh là người cao nhất của tỉnh đó nhưng có phải là người trực tiếp bổ nhiệm con ḿnh đâu nếu như người con đó làm lănh đạo một sở thuộc ủy ban nhân dân tỉnh.
Như anh, khi anh nh́n con của ông bộ trưởng này, con của ông bí thư kia, trẻ như thế, tài cán cũng chưa phải là đặc biệt, nhưng đă được cất nhắc ở vị trí này, vị trí kia. Anh cũng là con ông cháu cha, anh cũng có tŕnh độ, có bằng cấp, nhưng 40 tuổi vẫn là chuyên viên, gần 50 tuổi mới là giám đốc sở, vậy anh có thấy bất công cho bản thân ḿnh?
- Thực ḷng, tôi không ganh tị cho bản thân ḿnh. V́ tôi biết có nhiều người c̣n hơn tôi, nhưng họ vẫn chỉ là kỹ sư, là giáo viên b́nh thường. Thế nhưng người dân rất cần biết những cán bộ trẻ đó có thực sự xứng đáng không, có đúng là hạt giống đỏ không...
Có rất nhiều cán bộ lănh đạo của Việt Nam có xuất thân từ những gia đ́nh có truyền thống chính trị mà tôi không thể kể hết ra đây. Và anh nghĩ ai trong số họ, đi lên bằng năng lực của ḿnh, ai trong số họ, đi lên bằng con đường không chính danh, bằng sự nâng đỡ của gia đ́nh?
- Tôi nghĩ chúng ta nên có và phải có một danh sách đầy đủ, từ trung ương đến cấp tỉnh, cấp huyện những cán bộ có xuất thân như thế, những cán bộ được gọi là con ông cháu cha. Và không ai khác, chính báo chí phải làm nhiệm vụ đó hiệu quả nhất. Khi có một danh sách đầy đủ, chi tiết, chúng ta mới có thể cùng nhau kiểm tra, cùng nhau công tâm đánh giá ai là người xứng đáng với vị trí họ đảm nhiệm, ai là người không.
Nếu ngày danh sách đó được báo chí công bố, liệu anh có thể cùng tôi một lần nữa tṛ chuyện kỹ hơn về câu chuyện này?
- Tôi cho rằng phải có danh sách đó, không có chữ “nếu” ở đây. Tôi rất vui ḷng được tiếp tục trao đổi về vấn đề ngày một cách thẳng thắn và sẽ không né tránh bất cứ câu hỏi nào của chị!
Cảm ơn anh về cuộc tṛ chuyện thẳng thắng này!
News
Library
Technology
Giải Trí
Portals
Tin Sốt
Home
