Kể từ năm 2014, CIA đă đầu tư hàng triệu USD để nâng cấp các cơ quan t́nh báo Ukraine. Tuy nhiên, xu hướng tiến hành các hoạt động gây chết người nhắm vào Nga của Ukraine được cho là đă làm căng thẳng và phức tạp thêm mối quan hệ giữa họ với CIA.
.
Con dấu của Cơ quan T́nh báo Trung ương (CIA) được nh́n thấy tại Trụ sở CIA ở Langley, Virginia ngày 13 tháng 4 năm 2016. (Ảnh của SAUL LOEB/AFP)
Một báo cáo gần đây của báo Mỹ Washington Post (WP) đă đề cập đến việc Cơ quan An ninh Ukraine (SBU) bị cáo buộc dàn dựng vụ đánh bom ở Moscow vô t́nh giết chết Daria Dugina, con gái của Alexander Dugin - người theo đường lối cứng rắn ủng hộ chiến dịch quân sự tại Ukraine của Điện Kremlin. Đây chỉ là một trong số nhiều hoạt động ám sát phức tạp được t́nh báo Ukraine tiến hành mà theo Washington Post là đang làm căng thẳng quan hệ với Cơ quan T́nh báo Trung ương Mỹ (CIA).
Sau khi phỏng vấn ẩn danh hơn 20 sĩ quan t́nh báo trước đây và hiện tại từ Ukraine, Mỹ và các quốc gia phương Tây, WP đưa ra kết luận rằng, kể từ năm 2014, CIA đă cải tổ và huấn luyện SBU cũng như Tổng cục T́nh báo thuộc Bộ Quốc pḥng Ukraine (HUR) để tiến hành các nhiệm vụ phức tạp.
Nằm trong kế hoạch cải tổ trên, CIA đă đầu tư hàng chục triệu USD để nâng cấp các cơ quan t́nh báo lỗi thời của Ukraine bao gồm việc giới thiệu các hệ thống giám sát mới, đào tạo lại các đặc vụ Ukraine và tài trợ cho việc xây dựng trụ sở mới khi cơ sở cũ bị cho là đă bị xâm phạm về vấn đề an ninh. CIA cũng duy tŕ sự hiện diện đáng kể ở Kiev.
Để ngăn chặn sự xâm nhập của Nga vào lực lượng t́nh báo Ukraine, CIA đă thành lập một ban giám đốc mới thứ 5 trong SBU - và sau đó là ban giám đốc thứ 6 để hợp tác với cơ quan t́nh báo Anh MI6.
SBU sau đó bắt đầu tiến hành các hoạt động loại bỏ các thủ lĩnh ly khai thân Nga. SBU được cho là cơ quan chịu trách nhiệm về cái chết của Yevgeny Zhilin - thủ lĩnh một nhóm chiến binh thân Nga ở miền Đông Ukraine ở Moscow năm 2016 và Mikhail Tolstykh (Givi) - vị thủ lĩnh huyền thoại chỉ huy lữ đoàn Somali của Cộng ḥa nhân dân Donetsk (DPR) tự xưng.
Trong khi đó, việc cải cách HUR của CIA tương đối dễ dàng do quy mô tương đối nhỏ và lực lượng lao động trẻ hơn, chưa có kinh nghiệm phục vụ Liên Xô;
CIA đă cung cấp hệ thống theo dơi và phần mềm hack cho HUR để sử dụng ở miền đông Ukraine, cùng với việc tạo ra một mạng lưới nguồn tin mật trong các cơ quan đặc biệt của Nga.
Tuy nhiên theo báo cáo, các quan chức t́nh báo Mỹ công khai nhấn mạnh vai tṛ chính của CIA là thu thập thông tin t́nh báo và phủ nhận liên quan đến các vụ ám sát.
“Việc Ukraine yêu thích các hoạt động gây chết người (nhắm vào Nga) đă làm phức tạp thêm sự hợp tác của nước này với CIA, làm dấy lên lo ngại về sự đồng lơa của CIA và tạo ra sự khó chịu trong một số quan chức ở Kiev và Washington”, WP b́nh luận.
Cả hai bên (Kiev và Washington) đều khẳng định rằng CIA không trực tiếp tham gia vào các hoạt động ám sát bí mật của Ukraine, thiết bị cũng như nguồn tài chính của Mỹ tài trợ cho Ukraine cũng được tách biệt.
Dẫn lời một quan chức an ninh cấp cao của Ukraine, WP cho biết: “Chúng ta có quá nhiều kẻ thù quan trọng hơn cần phải vô hiệu hóa. Ám sát con gái của một người ủng hộ chiến tranh là rất không đáng”.
Một cựu quan chức cấp cao của CIA đă so sánh cơ quan t́nh báo Ukraine với những ngày đầu thành lập Mossad (Cơ quan t́nh báo của Israel) vào những năm 1970.
WP dẫn lời một cựu quan chức cấp cao của CIA cho biết: “Chúng ta đang chứng kiến sự ra đời của một loạt cơ quan t́nh báo giống như Mossad vào những năm 1970. Sự thành thạo của Ukraine trong các hoạt động (ám sát) như vậy mang lại rủi ro cho Nga nhưng nó cũng mang đến những rủi ro lớn hơn”.
Người phát ngôn của HUR, Andriy Yusov trong một b́nh luận độc quyền cho Kyiv Post đă xác nhận rằng t́nh báo Ukraine có quan hệ với nhiều cơ quan t́nh báo nước ngoài, nhưng một số chi tiết cụ thể về hợp tác không thể được tiết lộ v́ những lư do an ninh rơ ràng.
“Trong giai đoạn tích cực của cuộc chiến, việc thảo luận những vấn đề như vậy có nghĩa là gây nguy hiểm cho cả thực tế hợp tác và việc tiến hành một số hoạt động tác chiến”.
VietBF@ Sưu tập