Từ sau cuộc chiến tranh 41 năm về trước,hàng chục ngàn quân nhân Hoa Kỳ đă bỏ mạng trên chiến trường Việt nam.Cũng chính từ đó hàng chục ngàn trẻ lai cũng được ra đời.Những người con lai Mỹ cuộc sống đă khổ cực từ tuổi thơ và bị mắc kẹt ở Việt nam.
Khổ cả tinh thần lẫn vật chất
Khi cuộc chiến chấm dứt, khi bom đạn thôi cày nát quê hương và tước đi sinh mạng bao dân lành, th́ cũng là lúc bắt đầu cuộc sống hẩm hiu bầm dập, rẻ rúng, lẻ loi đối với những tuổi thơ trót mang tronng người hai gịng máu, những đứa con lai cha Mỹ mẹ Việt.
Năm 1982, quốc hội Mỹ thông qua đạo luật Amerasian Immigration Act. Năm 1987, đạo luật Amerasian Home Coming Act, tạm dịch Con Lai Về Nhà, mở đường cho những cuộc hành tŕnh rời quê mẹ về quê cha của gần 30.000 con lai Mỹ.
C̣n những người, v́ lư do này lư do khác mà bị đánh rớt, nghĩa là không được chấp thuận cho đi Mỹ, đành tiếp tục cuộc sống hầm hiu và cuộc mưu sinh nghèo khó ở nơi mẹ sinh ra ḿnh.
Quả thật từ sau 1975, qua bao thăng trầm th́ cuộc sống những người con lai kẹt lại Việt Nam, hầu hết ở vùng sâu vùng xa, cũng thay đổi theo nhưng cái nghiệp con lai và và cái nghèo túng chừng như vẫn đeo đẳng họ.
Ngọc Thuyền là một trong những người con lai kém may mắn đó:
Em ở thôn Hộ Diêm 1, xă Hộ Hải, huyện Ninh Hải, tỉnh Ninh Thuận, chỗ nhà quê cách Nha Trang 100 cây số. Em lai trắng, khổ từ nhỏ tới lớn. Hồi đó đi học ngồi đằng trước th́ ở đằng sau nó nắm đầu tóc ḿnh nó giựt, nó nói đồ Mỹ lai sao mày ở đây. Khổ quá mẹ không cho đi học, không có tiền phải ra đồng mót.
Năm 12 tuổi Ngọc Thuyền phải đi chăn ḅ. Khi có chương tŕnh cho con lai làm thủ tục đi Mỹ th́ Ngọc Thuyền, v́ ở măi trong quê, nên không hay biết:
Sau này biết nhưng không có tiền làm giấy tờ để đi th́ có người ta bỏ tiền làm giấy đi với người ta. Vô phỏng vấn thấy gia đ́nh đông quá nên người Mỹ đánh rớt th́ em bị kẹt lại.
Em đi buôn phế liệu, đi mua ve chai đó, bữa nào có làm th́ ăn c̣n không có th́ thiếu thốn. Bữa giờ trời mưa đâu có đi mua bán ǵ được, ở không mà cái nhà nó dột nữa khổ lắm.
V́ sao họ c̣n kẹt lại?
Lê Văn Phương, lai trắng, cho biết cuộc sống của anh cũng không khá hơn Ngọc Thuyền mấy:
Em ở thôn Bảo Vinh, xă Phước Vinh, huyện Nam Phước, tỉnh Ninh Thuận, vùng sâu vùng xa ở trên núi. Từ chỗ em xuống chỗ chị Thuyền là 50 cây số.
Đây là vùng kinh tế mới mà Lê Văn Phương được đưa về từ lúc c̣n nhỏ. V́ mẹ đau yếu không thể ra đi, để d́ ruột dẫn Phương đi làm giấy tờ sang Mỹ th́ bị đánh rớt với lư do khai báo không thành thật:
Bà d́ khai là mẹ em chết mà bà không nói cho em biết, tới chừng phỏng vấn người ta hỏi th́ em nói em c̣n mẹ. Rồi mấy người nói em là xạo, nói không đúng, coi như là cho em về luôn, không mời tới mời lui ǵ nữa hết.
Bây giờ nghề chính của Lê Văn Phương là đi bán than:
Em đốn củi đốt than, đốt năm bảy ngày ra than, vào bao rồi đem tới vựa bán, gánh xuống núi đó chị à. Nói chung sống ở vùng sâu mà, khó khăn lắm. Con đưa học được Lớp Ba, Lớp Bốn rồi nghĩ, tiền đâu lo cho nổi mà đi, khó khăn lắm.
Chị con lai thứ ba, Đỗ Thị Hường, không biết đọc biết viết, ở thôn Ninh Chữ 1, xă Ninh Hải, tỉnh Ninh Thuận:
Em lai trắng, đi đâu người ta cũng nói em là lai hết, mắt em màu vàng. Hồi nhỏ em đi ra đường là trẻ nhỏ nó đi theo nó kêu nó chọc, nó nói em lai Mỹ sao không về nước mà lại ở đây. Năm 92 em làm giấy đi, vô phỏng vấn th́ họ đánh rớt em không biết sao nữa. Nói chung em cũng dốt em có biết ǵ đâu. Họ gạch giấy th́ vợ chồng em buồn quá rồi dắt con đi về quê luôn.
Từ năm 1992 đến giờ cuộc sống của chị con lai Đỗ Thị Hường như thế nào:
Em hả, em đi lượm ve chai, ngày nào em cũng đi lượm, có ít chục ngàn mua gạo. Em đi lượm ở chỗ công ty , dọc theo băi biển rồi em vô trong làng em lượm hết. Khổ quá phải đi lượm chớ không lấy ǵ ăn, người ta bỏ trong bị rồi ḿnh bươi ra đổ ra ḿnh lượm.
Em 5 đứa, khổ quá đứa nào cũng dốt hết, em mà c̣n dốt th́ khả năng đâu cho con đi học, em không biết đọc biết viết đâu. Ví dụ đi làm giấy tờ em chỉ biết cái chữ kư em ghi thôi chứ không biết chữ ǵ hết.
Chị Hà Thị Hoa, khu phố 1, phường Mỹ Đông, Long Hải, có 5 con đă lớn, hiện là phu quét chợ:
Em lai trắng, không biết đọc biết chữ ǵ hết, mù chữ hồi nhỏ tới giờ lận. Ở chỗ đó toàn đi bắt ốc hái rau rồi cũng không đi học luôn. Hồi đó th́ hai vợ chồng đi bắt ốc bán, giờ ốc cũng ít có th́ người ta thuê ḿnh quét chợ hàng ngày kiếm vài chục ngàn ăn qua ngày.
Hồi đó, năm 91, th́ cũng làm giấy làm tờ đi mà vô th́ bị đánh rớt, bà già ở nhà cũng không biết chữ biết nghĩa ǵ hết, vô cũng không biết đường nào khai, mẹ ruột mà không biết đường khai họ khả nghi rồi họ đánh rớt. Nộp đơn lại họ lại trả về miết thôi, không biết đường nào mà chạy đâu, đâu có tiền mà chạy đâu. Cuộc sống bây giờ vẫn đi quét rác, lượm rác bán kiếm thêm hai ba chục ǵ nữa mới đủ chi tiêu hàng ngày.
Sau cùng, chị Nguyễn Thị Phi, chỉ biết ḿnh lai nhưng không rơ cha mẹ là ai. Những lời chọc ghẹo, chê bai, nhạo báng của người chung quanh là vết sẹo đau đớn của tuổi thơ in hằn trong ḷng chị tới giờ phút này:
Em đang ở thôn An Ḥa, xă Xuân Hải, huyện Ninh Hải, tỉnh Ninh Thuận. Em lai đen mà nói thiệt hồi nhỏ th́ em đen hung, ai cũng cười em hết, cái đầu th́ quăn chùng bùng ra, người đen thui mà ốm, ai nh́n cũng nói trời ơi con Mỹ đen này nó xấu ghê luôn. Cho nên hồi nhỏ gặp người ta là em cứ trốn chứ không dám nh́n người ta.
Hồi nhỏ th́ bà ngoại nuôi cũng cho đi học được Lớp Ba, em biết đọc biết viết. Đi ra đường th́ người ta nói Mỹ đen, nó cứ thấy đầu tóc chung bung ra th́ nó nắm nó giựt, c̣n người lớn thấy ḿnh th́ nói “trời ôi phải lai trắng c̣n dễ ḍm chứ lai đen th́ xấu dễ sợ nữa chớ”. Lúc nhỏ ai nói ǵ chỉ biết nh́n, c̣n lớn chút nữa người ta nói ǵ ḿnh chỉ cúi mặt, thấy người ta th́ phải tránh nữa.
Khổ lắm chị à, nói chung trong ánh mắt người ta nh́n ḿnh như ḿnh là tàn tệ vậy. Nhỏ tới lớn em buồn lắm, cuộc sống th́ rất là khổ.
Năm 1992, chị Nguyễn Thị Phi được bà ngoại nuôi giao cho một bà hàng xóm để người này làm giấy tờ ghép tên cùng chị sang Mỹ theo diện con lai:
Lúc đó em cũng được 22 hay 23 tuổi rồi chớ, đánh rớt th́ đưa ra tờ giấy nói là em không đủ tiêu chuẩn ǵ đó, mà người làm giấy tờ th́ nói là nhà chị dắt đi đông quá, làm giấy ghép mà không phù hợp.
Đến năm 1999, một người hàng xóm với chị Nguyễn Thị Phi, qua Mỹ rồi trở về thăm nhà, nghe t́nh cảnh chị Nguyễn Thị Phi th́ đă cho chị một ít tiền để chạy lại giấy tờ:
Em cũng đi nộp giấy tiếp, vô lần đó th́ ở trong người ta nói em về lấy giấy Chứng Minh Nhân Dân thiệt sự đem vô đây. Em chạy về lấy xong em vô lại lần nữa. Khoảng 20 ngày sau th́ có giấy kêu em vô, phái đoàn Mỹ nh́n em rồi nói đi về gắng kiếm cái chứng từ của cha đem vô để giải quyết cho em đi. Nhưng lúc đó em làm ǵ có chứng từ thành em về em ở nhà luôn.
Không chữ nghĩa, không nơi nương tụa, chị Nguyễn Thị Phi phải kiếm một nghề để mưu sinh:
Em đi lượm phân ḅ, hễ mà mưa như vầy th́ phân ḅ nhăo lượm không được th́ em lên núi đi chặt củi hầm than. Mỗi ngày của em là như vậy, chịu cảnh thiếu thốn đói nghèo vậy đó. Nhiều khi mưa như vậy là buổi trưa không có gạo nấu luôn, mượn người ta th́ người ta cũng cho mượn hai lon nấu đỡ. C̣n có khi bí quá th́ xuống quán mua chịu gói ḿ tôm chế ăn đỡ.
Đó là những mảnh đời cơ cực vất vả của thân phận con lai, không thể sang Mỹ v́ giấy tờ bị từ chối do ghép hộ với người không phải cha mẹ ruột hoặc là khai man mà không ư thức được là ḿnh đang phạm luật.
Cuộc sống của anh chị em lai ở Ninh Thuận cũng chính là hoàn cảnh sống của con lai những tỉnh khác ở miền Nam Việt Nam, hầu hết là nghèo khó với những nghề tận cùng xă hội, không thể vươn lên và không có thay đổi theo năm tháng.
T́nh Lai Không Biên Giới
Để giúp đỡ anh chị em con lai c̣n kẹt lại Việt Nam, từ tháng Bảy 2016 tổ chức có tên Amerasians without Borders T́nh Lai Không Biên Giới lần đầu tiên vận động quốc hội Hoa Kỳ cứu xét hồ sơ của hơn 400 con lai Mỹ .
Bà Thủy Lê, hội trưởng hội T́nh Lai Không Biên Giới, cho biết đây là tiến tŕnh xét nghiệm DNA để xác minh họ đích thực có cha là cựu chiến binh Hoa Kỳ từng tham chiến ở Việt Nam:
Điều chính gởi đến chính giới Hoa Kỳ là phải chấp nhận kết quả xét nghiệm DNA cho những anh chị em con lai ở Việt Nam để họ được qua Mỹ bởi những anh chị em đó là con của cựu chiến binh Mỹ.
Bà Nga Standley, một trong những người đi vận động, nói về trường hợp của chính bà được chia sẻ với chính giới Mỹ:
Nga đến đây để chia sẻ câu chuyện của ḿnh cùng các Dân biểu và Thượng Nghị sĩ với mong muốn họ có tiếng nói DNA là công cụ để chứng minh cho khoảng 400 anh chị em lai c̣n ở Việt Nam rằng họ là con lai Mỹ và họ được quyền đến quê cha của ḿnh, được đoàn tụ và được hưởng tự do mà đất nước Mỹ dành cho mọi công dân. Chính bản thân Nga rất vui và hănh diện và mong các anh chị em đang ở Việt Nam cũng có cơ hội giống như Nga.
Cuộc vận động kéo dài 2 ngày của T́nh Lai Không Biên Giới là niềm hy vọng, dẫu rất mong manh, đối với những anh chị lai Mỹ c̣n ở lại Việt Nam:
Hy vọng của em là được làm giấy tờ, được đi Mỹ. Qua bên đó là những ngày c̣n lại của em đỡ vất vả, với lại cho con em được thoát cái khổ, thoát khỏi cảnh như mẹ nó. Cớ c̣n ở đây th́ em đă vất vả rồi mà con em nó vất vả nó thảm quá.
Em cũng muốn đi về quê ba của ḿnh, chứ ở bên đây người ta coi ḿnh con lai rất là rẻ, chỉ là đi mua bán ve chai khổ cực lắm.
Ước sao ḿnh đi được, về bển cho con ḿnh có tương lai hơn ḿnh chứ ḿnh đă u tối hồi đó tới giờ rồi.
News
Library
Technology
Giải Trí
Portals
Tin Sốt
Home
