Cơ quan Mỹ khẳng định: bản quyền chỉ dành cho con người, không cấp chứng nhận cho AI

[miro1510]

Cơ quan này cho biết các tác phẩm có bản quyền "phải do con người tạo ra."

AI ngày càng trở nên tốt hơn trong việc tạo ra “nghệ thuật” trong những năm gần đây - các thuật toán hiện đại có khả năng tạo ra những “bức ảnh” về con người và địa điểm không thực sự tồn tại. Dù rất độc đáo, nhưng hóa ra những tác phẩm nghệ thuật từ AI đó không thể được đăng ký bản quyền tại Mỹ vì Văn phòng Bản quyền Mỹ đã thông báo sẽ không chứng nhận bản quyền cho loại “nghệ thuật” này.

Văn phòng Bản quyền Mỹ (USCO) tuần trước đã ban hành quyết định từ chối yêu cầu đăng ký bản quyền một tác phẩm nghệ thuật do AI tạo ra.

Cuối năm 2018, Tiến Sĩ Steven Thaler đã nộp đơn xin bản quyền cho một tác phẩm nghệ thuật, có tiêu đề A Recent Entrance to Paradise (Tạm dịch: Lối vào thiên đường), điều đáng chú ý là tác phẩm này được thực hiện bởi thuật toán AI mà ông đặt tên là Creativity Machine (Cỗ máy Sáng tạo).

A Recent Entrance to Paradise

Kể từ đó, USCO đã nhiều lần từ chối Thaler và cơ quan này một lần nữa từ chối cấp bản quyền cho A Recent Entrance to Paradise. Một hội đồng ba người đã được lập ra để xem xét đơn kháng cáo năm 2019 của Thaler, trong đó ông cho rằng yêu cầu “quyền tác giả con người” của USCO là vi hiến.

Trong đơn đăng ký, Thaler giải thích "tác phẩm được tạo tự động bởi một thuật toán chạy trên máy". Thaler muốn đăng ký tác phẩm là "tác phẩm được thuê làm cho chủ sở hữu của Creativity Machine." Ông muốn đăng ký bản quyền tác giả cho AI và chuyển bản quyền sở hữu về cho mình với tư cách là người sở hữu Creativity Machine.

Trong phán quyết mới nhất của mình, cơ quan này đã chấp nhận rằng tác phẩm được tạo ra bởi một AI. Tuy nhiên, cơ quan cho biết rằng luật bản quyền hiện hành chỉ đưa ra các biện pháp bảo vệ “thành quả lao động trí óc được hình thành từ sức mạnh sáng tạo của trí óc con người.”

Do đó, một tác phẩm có bản quyền "phải do con người tạo ra" và văn phòng cho biết họ sẽ không đăng ký các tác phẩm "được sản xuất bởi máy móc hoặc quy trình cơ khí đơn thuần" mà thiếu sự can thiệp hoặc đầu vào sáng tạo từ tác giả là con người.

USCO cho biết Thaler không đưa ra được bằng chứng cho thấy A Recent Entrance to Paradise là thành quả của con người. Hội đồng cũng nói rằng Thaler không thể thuyết phục USCO thay đổi nguyên tắc bản quyền đã tồn tại một thế kỷ.

USCO cho biết rằng các tòa án ở nhiều cấp, bao gồm cả Tòa án Tối cao, đã "thống nhất bảo vệ bản quyền chỉ đối với các tác phẩm của tác giả con người" và các tòa án cấp dưới đã "liên tục từ chối các nỗ lực mở rộng bảo vệ bản quyền đối với các tác phẩm không phải của con người".

Một cuộc thảo luận tương tự về bản quyền đã xuất hiện rầm rộ cách đây một thập kỷ, khi một con khỉ chộp lấy máy ảnh của nhiếp ảnh gia David Slater và chụp loạt ảnh selfie được lan truyền mạnh mẽ.

Nhóm bảo vệ quyền động vật PETA đã "thay mặt" con khỉ khởi kiện nhiếp ảnh gia vào năm 2015, để bản quyền ảnh thuộc về con vật. Slater đã hòa giải với PETA vào năm 2017, đồng ý quyên góp 25% số tiền thu được trong tương lai từ các bức ảnh cho từ thiện. Tuy nhiên tòa án đã ra phán quyết chống lại PETA vào năm 2018, thiết lập tiền lệ rằng chỉ con người, không phải động vật, mới có thể đăng ký bản quyền và nộp đơn kiện bản quyền.

Thaler cũng đã thử thách luật bản quyền và bằng sáng chế ở nhiều quốc gia. Ông đã cố đăng ký cho một AI tên DABUS được công nhận là tác giả phát minh ra hai sản phẩm trong đơn xin cấp bằng sáng chế.

Văn phòng Sáng chế và Nhãn hiệu Mỹ, Văn phòng Sở hữu Trí tuệ Vương quốc Anh và Văn phòng Sáng chế Châu Âu đã từ chối các đơn đăng ký vì nhà phát minh được ghi nhận không phải là con người. Ông đã nộp đơn kháng cáo.

Tuy nhiên, vẫn có những trường hợp ngoại lệ. Năm ngoái, một thẩm phán ở Úc đã ra phán quyết rằng các phát minh do AI tạo ra có thể đủ điều kiện để được bảo hộ bằng sáng chế. Bản thân Thaler cũng từng được Nam Phi cấp bằng sáng chế cho một sản phẩm và ghi nhận "phát minh này được tạo ra một cách tự động bởi trí thông minh nhân tạo.”

Theo trang The Verge, cánh cửa để con người có thể nhận bản quyền của các tác phẩm do AI tạo ra vẫn chưa đóng lại - họ có thể phải thực hiện một cách tiếp cận khác để khiến Văn phòng Bản quyền coi chúng là một phần của quá trình sáng tạo.

“Thaler nhấn mạnh rằng con người không tham gia một cách có chủ đích vì mục tiêu của ông là chứng minh rằng các tác phẩm do AI tạo ra có thể nhận được sự bảo vệ, chứ không chỉ đơn giản là ngăn mọi người xâm phạm bản quyền bức tranh,” The Verge viết. “Lập luận của hội đồng dựa trên lời giải thích của ông. Vì vậy, nếu ai đó cố gắng đăng ký bản quyền cho một tác phẩm tương tự, bằng cách lập luận rằng đó là sản phẩm sáng tạo của chính họ, nhưng được thực hiện bởi một cỗ máy, thì kết quả có thể sẽ khác". Tuy nhiên, điều này có thể khiến bản quyền tác giả sẽ được trao thẳng cho họ chứ không phải AI.

Thaler cũng có thể chuyển từ Văn phòng Bản quyền sang tòa án và nộp đơn kiện để xem liệu thẩm phán có thể đưa ra kết luận khác với hội đồng bản quyền hay không.

Khi công nghệ AI tiếp tục đóng vai trò ngày càng lớn hơn trong nhiếp ảnh và tất cả các loại lĩnh vực sáng tạo khác, sự giao thoa giữa AI và bản quyền chắc chắn sẽ tiếp tục xuất hiện trong các cuộc chiến pháp lý trong những năm tới.