Tổng thống Mỹ Donald Trump cương quyết về vấn đề tị nạn. Ông cũng lưu ư vấn đề người Việt tại Mỹ và ông có những kết luận sâu sắc về chính phủ CS. Theo tài liệu của cơ quan Thực Thi Di Trú và Hải Quan Hoa Kỳ (ICE), cơ quan di trú Hoa Kỳ đă trục xuất 71 người gốc Việt Nam về nguyên quán trong năm 2017.
Tin trục xuất vừa kể được hăng thông tấn Reuters nêu ra trong bản tin hồi tuần trước trong đó họ phỏng vấn cựu đại sứ tại Việt Nam Ted Osius nhân chuyện ông từ chức để phản đối áp lực của chính phủ Trump muốn ông áp lực phía Việt Nam tiếp nhận hơn 8,500 người gốc Việt.
Một di dân lậu bị khám xét trước khi bị trục xuất. (H́nh: AP)
Ông Osius cho hay rất nhiều người trong con số vừa kể không thuộc thành phần có thể bị trục xuất theo một thỏa thuận kư giữa Washington và Hà Nội năm 2008.
Bản tin của Reuters nêu thêm một số chi tiết từ thống kê của ICE cho biết, năm 2016, có 35 người gốc Việt và năm 2015 có 32 người gốc Việt đă bị trục xuất về Việt Nam, những con số rất nhỏ so với tổng số nằm trong danh sách của cơ quan ICE. Không thấy nói những người bị trục xuất ba năm qua đă đến nước Mỹ khoảng thời gian nào.
Hồi năm 2008, Washington và Hà Nội đạt thỏa thuận cho phép Mỹ trục xuất về Việt Nam những người gốc Việt bị tước quyền cư trú tại Mỹ hoặc nhập cảnh bất hợp pháp, hoặc phạm tội h́nh sự (sau khi đă thi hành án tù). Tuy nhiên, theo thỏa thuận, những người đến nước Mỹ trước ngày 12 Tháng Bảy, 1995, không bị trục xuất.
Hàng trăm người gốc Việt, phần lớn thuộc loại phạm pháp h́nh sự, bị giam giữ từ năm này sang năm khác tại các trung tâm giam giữ của cơ quan di trú Hoa Kỳ, chờ trục xuất nhưng không biết bao giờ và cũng không được thả.
Reuters thuật lời bà Katina Adams, một nữ phát ngôn viên của Sở Đông Á Châu thuộc Bộ Ngoại Giao Hoa Kỳ, cho hay hai chính phủ Mỹ và Việt Nam “tiếp tục thảo luận” về những người gốc Việt đă đến nước Mỹ nhưng nay không được hưởng quyền cư trú. Một viên chức cao cấp của Bộ Ngoại Giao Việt Nam xác nhận có việc thảo luận giữa hai bên về vấn đề.
Cuối Tháng Hai 2018, một tổ chức có tên “thinkprogress.org” (Nghĩ Công Lư) cho hay, có nhiều người tị nạn gốc Việt đă nộp đơn kiện việc họ bị ICE giam giữ “vô thời hạn.” Tổ chức này cho rằng giữa khoảng 8 tới 10 ngàn người Mỹ gốc Việt, trong đó có khá nhiều người theo gia đ́nh tới nước Mỹ khi c̣n là trẻ thơ để “tránh bị đàn áp chính trị.”
Trong cuộc phỏng vấn của thông tấn Reuters, cựu Đại Sứ Osius nói nhiều người nằm trong số những người gốc Việt bị trục xuất là những di dân VNCH bị Hà Nội coi là thành phần “phản động.”
“Những người này hoàn toàn không có một xứ sở để trở lại.” Ông Osius nói. Nhiều người trong đó đến nước Mỹ với tư cách người tị nạn Cộng Sản.
Theo lời ông Osius, chính phủ ông Trump bắt đầu áp lực thúc đẩy mạnh kế hoạch trục xuất người gốc Việt về nguyên quán bắt đầu từ Tháng Tư, 2017, dẫn đến việc ông quyết định từ chức vào Tháng Mười sau đó.
Phát ngôn viên Brendan Raedy của cơ quan ICE cho biết tính đến cuối năm 2017, có 8,600 người gốc Việt nằm trong danh sách bị trục xuất với “7,821 người bị kết án h́nh sự.” Chính phủ Trump xếp Việt Nam vào trong số 8 nước “ngoan cố” v́ không chịu nhận những người dân của ḿnh bị trục xuất.