Nếu bạn nghĩ là tầm 4-50 tuổi con người mới bị béo bụng th́ bạn đă nhầm. Đặc biệt là khi bạn quan sát trẻ em ở Việt Nam. Xă hội phát triển đem lại nhiều điều nhưng cũng gặp phải không ít tác động xấu!
“Mọi người nghĩ rằng thường trên 40 tuổi mới bị béo bụng. Tuy nhiên, lần đầu tiên Trung tâm Dinh dưỡng TP.HCM nghiên cứu về thực trạng này và bất ngờ ghi nhận tỉ lệ học sinh ở bậc tiểu học và THCS trên địa bàn TP bị béo bụng khá cao” - BS Đỗ Thị Ngọc Diệp, Giám đốc Trung tâm Dinh dưỡng TP.HCM, cho biết.
BS Diệp khuyến cáo các bậc cha mẹ cần áp dụng chế độ ăn uống cho con hợp lư v́ béo bụng thường dẫn tới các bệnh khó chữa trị về sau.
Một trẻ có biểu hiện béo bụng đang được khám tại Trung tâm Dinh dưỡng TP.HCM. Ảnh: TRẦN NGỌC
Thủ phạm: Nước ngọt, thức ăn nhanh
Đưa cậu con trai tám tuổi tới Trung tâm Dinh dưỡng TP.HCM khám, bà Nguyễn Thị Hương cho biết cách đây hơn một năm con bà nặng 23 kg, như trẻ b́nh thường. Nay th́ con trai bà nặng gần 40 kg.
Chúng tôi hỏi cháu thích ăn uống những ǵ, bà Hương cho biết cháu thích uống nước ngọt và thức ăn nhanh. Trong mỗi bữa ăn cháu uống ít nhất một lon nước ngọt. “Tôi biết trẻ uống nước ngọt nhiều không tốt nhưng v́ chiều con nên thường bỏ qua” - bà Hương nói.
Bà Hương c̣n cho biết con trai bà khoái hamburger, gà rán, khoai tây chiên… Mỗi tuần ít nhất một lần bà chở “quư tử” đến các tiệm thức ăn nhanh. Chưa kể các ngày trong tuần bà thỉnh thoảng mua về cho con.
Sau khi khám và đo thể trạng cho con trai bà Hương, BS khám cho biết bé trai tám tuổi th́ cân nặng trung b́nh 25,4 kg. Tuy nhiên, con bà Hương nặng gần 40 kg, rơi vào t́nh trạng béo ph́. Chưa hết, cậu “quư tử” c̣n bị béo bụng.
Nghe vậy, bà Hương thắc mắc hỏi béo bụng là ǵ, có phải là béo ph́ không. BS giải thích: “Hàm lượng đường trong nước ngọt rất cao, kích thích trẻ thèm ăn và ăn rất nhiều. Cháu lại ăn nhiều thực phẩm có chất béo nên tăng trọng nhanh, vượt quá ngưỡng cân nặng theo độ tuổi nên béo ph́. Nhưng không phải trẻ béo ph́ đều béo bụng. Béo bụng là trường hợp mỡ tập trung nhiều ở vùng bụng khiến bụng ph́nh to hơn b́nh thường”.
Tại Trung tâm Dinh dưỡng TP.HCM, chúng tôi cũng bắt gặp một cháu gái 10 tuổi cũng bị béo bụng. Cháu cân nặng 44 kg, đi lạch bạch một cách khó khăn, một lát là mồ hôi ướt đẫm lưng áo. “Cháu thường chơi game, xem truyền h́nh rất khuya nên ngủ trễ. Cháu lại thích ăn đồ ngọt như bánh, kẹo. Trong ṿng mấy tháng cháu lên cân vù vù” - ông Vơ Văn Thành, cha cháu , nói.
Mắc nhiều chứng bệnh về sau
Trung tâm Dinh dưỡng TP.HCM làm một khảo sát trên gần 5.000 học sinh độ tuổi từ 10 đến 15 trên địa bàn TP.HCM và ghi nhận hơn 31% em bị béo bụng. Khảo sát c̣n ghi nhận nam bị béo bụng nhiều hơn nữ, HS nội thành béo bụng nhiều hơn HS ngoại thành.
Béo bụng là yếu tố gây ảnh hưởng xấu đối với sức khỏe hơn cả béo ph́. Trẻ béo bụng dễ có nguy cơ tăng huyết áp, nhồi máu cơ tim, tai biến mạch máu năo. Trẻ béo bụng cũng dễ rơi vào trạng thái ngưng thở lúc ngủ, gây ra t́nh trạng thiếu ôxy năo mức độ nhẹ. T́nh trạng này kéo dài sẽ ảnh hưởng hệ thần kinh trung ương, ảnh hưởng chỉ số phát triển trí tuệ của trẻ khiến kết quả học tập không cao. “Béo bụng c̣n khiến trẻ dễ có nguy cơ mắc đái tháo đường, dễ bị ung thư đường tiêu hóa. Trẻ cũng dễ mặc cảm, tự ti với bạn bè…” - BS Diệp lưu ư.
Không chỉ HS từ 10 đến 15 tuổi, ngay cả HS từ 6 đến 10 tuổi bị béo bụng cũng có chiều hướng gia tăng. “Trẻ bị béo bụng ở độ tuổi càng nhỏ th́ nguy cơ mắc nhiều bệnh mạn tính không lây càng cao. Trẻ bị béo bụng dễ có nguy cơ vô sinh khi trưởng thành do mỡ bám quanh buồng trứng, thận…” - BS Diệp khuyến cáo.
Ṿng bụng lớn hơn ṿng mông
Béo bụng là t́nh trạng dư thừa mỡ ở vùng bụng; đặc biệt dư thừa mỡ trong nội tạng . Nguyên nhân do sử dụng nước ngọt, ăn nhiều chất béo động vật, bánh kẹo, thức ăn nhanh… trong thời gian dài. Ít vận động, thiếu ngủ… cũng là nguyên nhân gây béo bụng.
Để ngừa béo bụng, không nên cho trẻ sử dụng nhiều thực phẩm giàu năng lượng như mỡ động vật, đường, bánh kẹo, nước ngọt. Nên cho trẻ ăn cơm đúng giờ và dùng nhiều rau xanh, không ăn vặt.
Hoạt động thể lực cũng là biện pháp giúp giảm béo bụng ở trẻ. Mỗi ngày trẻ nên hoạt động thể lực ít nhất hai tiếng, trong đó dành hẳn một tiếng chơi những môn thể thao mà trẻ yêu thích . Thời gian cho trẻ ngồi một chỗ xem truyền h́nh, sử dụng vi tính không quá hai tiếng/ngày.