WESTMINSTER, California (NV) - "Vượt biên cùng gia đ́nh đến Mỹ Tháng Mười Hai, 1981, khi được 5 tuổi, gia đ́nh nghèo lắm, ăn welfare, foodstamp, không nói tiếng Anh được. Tốt nghiệp trung học Garden Grove, vào UCI với ước mơ trở thành bác sĩ." Nhưng do những dung rủi t́nh cờ, Janet Nguyễn rẽ sang một con đường mới: trở thành nữ nghị viên đầu tiên của thành phố Garden Grove sau 35 năm chỉ có giới "mày râu" nắm quyền, khi mới 28 tuổi.
Năm 2007, bà đắc cử chức giám sát viên Địa Hạt 1, trở thành người trẻ nhất và là người gốc Châu Á đầu tiên trong lịch sử Hội Đồng Giám Sát Orang County.
Và bây giờ, bà lại một lần nữa làm nên lịch sử khi trở thành thượng nghị sĩ gốc Việt đầu tiên tại Thượng Viện California, và sẽ là dân cử gốc Việt cao cấp nhất Hoa Kỳ.
Nhân dịp này, bà Janet Nguyễn đă dành cho nhật báo Người Việt một cuộc chuyện tṛ, tâm t́nh về những ǵ bà đă trải qua trong quá tŕnh tranh cử cũng như đời sống riêng của một phụ nữ tham gia nhiều vào công việc xă hội.
Thượng Nghị Sĩ đắc cử Janet Nguyễn (H́nh: Ngọc Lan/Người Việt)
***
Ngọc Lan (NV): Đầu tiên xin được chúc mừng chiến thắng của Giám Sát Viên Janet Nguyễn trong kỳ bầu cử này. Và xin được phép gọi Thượng Nghị Sĩ đắc cử Janet Nguyễn một cách thân mật bằng tên Janet như trước giờ. Không chỉ Janet mà cả cộng đồng Việt Nam từ hôm Thứ Ba, 4 Tháng Mười Một, đến nay sống trong một tâm trạng phấn chấn với kết quả bầu cử vừa có. Ngay tại lúc này, cảm xúc của Janet như thế nào?
TNS đắc cử Janet Nguyễn: Chiến thắng của cuộc bầu cử này không phải là của ḿnh, đây là chiến thắng của cộng đồng, của chúng ta sau 40 năm ḿnh rời quê hương của ḿnh. Bây giờ ḿnh sẽ có một người con gái là con cháu của đồng hương, của quư vị, sẽ là một thượng nghị sĩ của tiểu bang lớn nhất của nước Mỹ này.
Sáng nay khi đang lái xe, tự dưng ḿnh chợt nghĩ, ủa, ḿnh sắp là thượng nghị sĩ rồi. Điều đó ḿnh chưa bao giờ nghĩ đến. Người ta có thể nghĩ ḿnh trở thành bác sĩ, trở thành người này người kia, nhưng Janet chưa bao giờ nghĩ 10 năm trước ứng cử cho chức nghị viên và nghĩ 10 năm sau ḿnh lại là một thượng nghị sĩ. Nhiều người mong điều đó, nhưng thật sự ḿnh chưa nghĩ đến trước đây. Chỉ bắt đầu vài năm trước đây thôi. Hai năm chuẩn bị cho kỳ bầu cử này, cũng mệt.
Cám ơn cộng đồng, cám ơn quư vị. Không có quư vị, không có rất nhiều người trong cộng đồng ḿnh đoàn kết th́ không có số phiếu mà ḿnh thắng đến hơn 20% so với đối thủ của ḿnh. Kết quả này thể hiện sự đoàn kết của cộng đồng. Người bản xứ tại tiểu bang phải nể phục cộng đồng Việt Nam, v́ họ thấy phiếu Việt Nam vô rất đông đảo, và ḿnh đoàn kết.
Ngay lúc này ḿnh cảm thấy rất nôn nao, hân hoan, mà cũng lo là chỉ c̣n hai tuần nữa thôi th́ ḿnh đi tuyên thệ và chuẩn bị dọn khỏi văn pḥng Hội Đồng Giám Sát, phải kiếm văn pḥng mới, làm rất nhiều việc trước khi bước chân vào chức vụ mới.
Ḿnh c̣n có hai buổi họp với Hội Đồng Giám Sát, có rất nhiều việc mà Janet đang làm và muốn làm xong trước khi ḿnh đi. Ḿnh cũng muốn nhiều thứ được tiếp tục ở Orange County, như Trung Tâm Phục Vụ Cộng Đồng ở Westminster, rất quan trọng cho cộng đồng chúng ta.
NV: Janet có nói chuẩn bị mất hai năm để đi đến kết quả hôm nay. Trong hai năm đó thời gian làm việc của Janet như thế nào? Một ngày bao nhiêu tiếng? Và trong những ngày bầu cử vừa qua th́ Janet làm việc ra sao?
TNS đắc cử Janet Nguyễn: Nhiều người không nghĩ đến điều này. Thực sự ḿnh có đến ba việc làm toàn thời gian. Một là làm giám sát viên, thứ nh́ là khi ứng cử là làm việc toàn thời gian, không phải bán thời gian. Thứ ba ḿnh cũng là một người mẹ, có một gia đ́nh. Con bị bệnh, ḿnh phải mang đi bác sĩ. Con cần thêm đồ ăn th́ ḿnh phải nấu. Ḿnh có tới ba việc làm, từ sáng đi dự những cuộc họp của Hội Đồng Giám Sát, rồi đi đại diện cho Orange County, rồi đi vận động tranh cử, tối về là con cái phải được tắm, làm bài tập, phải lo gia đ́nh.
Trong hai năm, phải nói gia đ́nh, chồng và hai con, là gia đ́nh hoàn hảo nhất mà một phụ nữ như ḿnh có được. Chồng con đi cùng ḿnh trong các buổi họp hay ở nhà đợi ḿnh về ăn cơm tối, tối hơn những gia đ́nh b́nh thường khác. Nhưng họ vẫn đợi Janet. Điều đó xây đắp nền tảng gia đ́nh ḿnh. Khi gia đ́nh hiểu được những điều đó, th́ điều ǵ ḿnh cũng có thể làm được.
NV: Làm cùng lúc ba công việc toàn thời gian, trong đó hai việc thuộc về cộng đồng, xă hội đă quá nhiều rồi, có bao giờ Janet cảm thấy áy náy về công việc của một người mẹ, một người vợ, một phụ nữ trong gia đ́nh không được làm một cách trọn vẹn không?
TNS đắc cử Janet Nguyễn: Dạ không. Tại v́ ḿnh nghĩ cái ǵ cũng có thể làm được hết, miễn sao ḿnh có một gia đ́nh trong đó có người chồng luôn ủng hộ. Vợ chồng là "bạn," là người "cộng tác" giúp cho nhau mọi điều trong cuộc sống. Janet đưa con đi học th́ chồng đi đón. Hay chồng đưa con đi v́ Janet phải đi Sacramento sớm th́ chiều trở về Janet đón con. Tom và Janet cưới nhau gần 10 năm rồi, đính hôn trước khi Janet ứng cử nghị viên Garden Grove nên Tom cũng biết ủng hộ cho Janet trong lănh vực công việc của ḿnh.
TNS đắc cử Janet Nguyễn tại ṭa soạn báo Người Việt. Từ trái, phóng viên Nguyên Huy, Luật Sư Andrew Đỗ, chánh văn pḥng của bà Janet Nguyễn, Luật Sư Phan Huy Đạt, tổng giám đốc Người Việt, TNS đắc cử Janet Nguyễn, nhà báo Hà Giang, nhà báo Đỗ Dzũng, nhà báo Khôi Nguyên và phóng viên Thiên An. (H́nh: Ngọc Lan/Người Việt)
NV: Janet có đi chợ nấu cơm không?
TNS đắc cử Janet Nguyễn: Trong gia đ́nh, Tom nấu cơm ngon hơn Janet. Tom là đầu bếp chính, ḿnh là người phụ rửa chén. Tom cũng nấu đồ ăn Việt Nam, ḿnh cũng nấu đồ ăn Việt Nam, ít lắm, không có nhiều.
NV: Janet nấu giỏi nhất là nấu món ǵ?
TNS đắc cử Janet Nguyễn: Để coi, đơn giản lắm nha, như gà xào xả ớt nè, những món đơn giản như vậy thôi, chứ món cầu kỳ quá ḿnh không biết đâu. Ḿnh hên là ở ngay khu vực Little Saigon, ḿnh không cần nấu đồ ăn ngon, có nhà hàng sẵn ở đó rồi. Muốn ăn phở th́ không nấu nguyên thùng mà dễ hơn sẽ là đi mua hai tô phở về ăn. Orange County là nơi rất thuận tiện cho ḿnh, muốn ăn thức ăn Mỹ có thức ăn Mỹ, muốn ăn thức ăn Việt Nam có thức ăn Việt Nam, muốn ăn thức ăn Mexico có thức ăn Mexico, muốn ăn thức ăn Thái Lan có thức ăn Thái Lan, muốn ăn ǵ cũng có liền. Điều đó khiến Orange County trở thành nơi rất riêng, rất đặc biệt.
NV: Janet bắt đầu dấn thân vào con đường chính trị năm 2004, trước khi lập gia đ́nh. Vậy đời sống của một người như Janet có khác với đời sống một phụ nữ b́nh thường không?
TNS đắc cử Janet Nguyễn: Hồi đó Janet rất thích đi coi phim. Giờ th́ ḿnh may mắn được coi phim hoạt h́nh lại khoảng một năm nay. Con trai Janet được 4 tuổi, nó rất thích chơi thể thao. Trong mấy tháng qua ḿnh đi không được v́ bầu cử nhưng ḿnh hứa với con là sáng ḿnh đi một cuộc họp, rồi chạy đi chơi golf với con. Rồi lại chạy đi họp, rồi chạy đi dự tiệc sinh nhật bạn con trai. Ḿnh cứ sắp xếp công việc qua lại như vậy. Cũng xong. Điều đó giúp cho những công việc của ḿnh, cũng xây đắp những nền tảng của gia đ́nh. Nếu ḿnh không hài ḷng về cuộc sống gia đ́nh chính ḿnh th́ khó để mà ḿnh giúp người khác được.
Nhiều lúc mọi người thấy ḿnh mang Tommy đi theo, v́ con trai muốn đi với mẹ. Con trai nhỏ th́ mới 19 tháng nên thường ở nhà. Nhiều lúc mọi người thấy chỉ có vợ chồng Janet đi, con ở nhà có người trông. Tom giúp ḿnh trong việc sắp xếp những lịch tŕnh cho mọi việc, đi họp, đi coi phim với con, đi chơi golf với con. Nhiều lúc ḿnh cũng chỉ muốn có 30 phút, một tiếng ngồi yên thôi, để thoải mái. Có khi cả nhà cũng ở nhà, không làm ǵ hết, nhưng mà như vậy cũng cảm thấy hạnh phúc rồi.
NV: Kết quả bầu cử đă xong, c̣n hai tuần nữa tuyên thệ. Trong thời gian này, Janet có muốn ḿnh có một ngày cho riêng ḿnh đề nghiền ngẫm lại những ǵ đă qua, không phải tiếp xúc, không phải đi trả lời phỏng vấn không?
TNS đắc cử Janet Nguyễn: Điều đó muốn có cũng khó khăn lắm, tại v́ điện thoại ḿnh luôn reng, email th́ mấy trăm cái, trong đầu lúc nào cũng nghĩ ồ, ḿnh làm cái này xong chưa, ḿnh phải gọi người này, ḿnh gọi người kia chưa, ḿnh trả lời điện thoại kia chưa, cái email kia mấy ngày rồi ḿnh trả lời chưa... Ngay cả ḿnh muốn cũng rất là khó, v́ ḿnh có rất nhiều việc để làm. Nhưng mà ḿnh làm ḿnh thấy vui, v́ mỗi khi ḿnh làm ḿnh biết ḿnh đă giúp được cho một người, cho mấy chục người, mấy trăm người. Ḿnh muốn phục vụ mọi người, công việc thực sự của một dân cử, của chính phủ, là luôn làm v́ mọi người.
NV: Việc đầu tiên mà Janet sẽ làm trong vai tṛ của một thượng nghị sĩ là ǵ?
TNS đắc cử Janet Nguyễn: Hôm nay ḿnh thấy trong báo nói mấy trường đại học muốn tăng học phí lên 5%. Họ không nên làm như vậy. Ḿnh muốn coi tại sao tiểu bang lại muốn làm như vậy. Tăng học phí sẽ làm cho con em chúng ta ngày càng khó khăn để vào đại học. Có rất nhiều việc ḿnh muốn làm, sẽ làm. Trong mấy tuần tới đây ḿnh cũng muốn làm một đại nhạc hội cám ơn cộng đồng. Ḿnh có nhiều việc cần viết xuống trong vai tṛ giám sát viên, kiếm một văn pḥng mới cho thượng nghị sĩ, rồi đến những việc cho Christmas, Thanksgiving nữa.
NV: Janet không chỉ là thượng nghĩ sĩ gốc Việt đầu tiên của tiểu bang California mà Janet c̣n là người phụ nữ đặt nhiều nền móng đầu tiên như nữ nghị viên Châu Á đầu tiên của Garden Grove, giám sát viên gốc Châu Á đầu tiên. Nh́n lại những ǵ ḿnh đặt nền móng, cho một phụ nữ, trẻ, một phụ nữ Châu Á, một phụ nữ gốc Việt, th́ Janet nghĩ ǵ?
TNS đắc cử Janet Nguyễn: Nếu Janet không làm được những điều đó th́ cộng đồng đă không thương yêu và giúp cho Janet. Điều ḿnh thể hiện được đầu tiên ḿnh là một người gốc Á Châu của đảng Cộng Ḥa trong Thượng viện. Điều này trước đây bên đảng Dân Chủ có, đảng Cộng Ḥa không có. Điều này đáng hănh diện nhưng không chỉ là hănh diện của riêng ḿnh mà hănh diện cho cộng đồng. Trong mấy năm qua, nếu người Việt Nam, người Mỹ gốc Việt, trong cộng đồng chúng ta không đi bỏ phiếu nhiều, không đoàn kết, th́ ḿnh không có hôm nay, không có lịch sử của cộng đồng chúng ta.
NV: Cám ơn buổi tṛ chuyện của Janet, thượng nghị sĩ gốc Việt đầu tiên trong Thượng Viện California.
Ngọc Lan/Người Việt