Báo cáo giữa kỳ UPR (Kiểm điểm Phổ quát Định kỳ) của Dự án 88 và Phòng thực hành Nhân quyền Toàn cầu

[florida80]

11/3

Hôm nay Dự án 88 và Phòng thực hành Nhân quyền Toàn cầu (GHRC) thuộc Trường Luật Đại học Chicago đã đệ trình lên Hội đồng Nhân quyền Liên hợp quốc bản báo cáo, dựa trên các nhân chứng trực tiếp, về sự đàn áp có hệ thống của chính phủ Việt Nam nhằm chống đối quyền tự do ngôn luận trên mạng.

Bản báo cáo, được sử dụng như một phần của bản Kiểm điểm giữa kỳ của Hội đồng về việc Việt Nam bất tuân các ràng buộc của công ước nhân quyền, bao gồm các báo cáo từ các nhà hoạt động, các nhà bảo vệ nhân quyền và các học giả đã bị kiểm duyệt, bắt giữ và trong một số trường hợp đã bị buộc rời khỏi Việt Nam vì chính phủ không chấp thuận biểu đạt trực tuyến của họ.

Theo lời ông Nguyễn Văn Hải, người đã nộp lời khai cho bản báo cáo, các công dân Việt Nam phải trả giá cho ngôn luận của mình bằng “tù tội và máu của chính họ”. Kể từ năm 2019, Dự án 88 đã lập danh mục hơn 111 vụ bắt giữ các nhà hoạt động và 226 trường hợp ngược đãi khác.

Báo cáo ghi lại việc Việt Nam dùng việc giám sát, sách nhiễu và giam giữ tùy tiện để hạn chế quyền tự do ngôn luận. Ngôi sao nhạc pop Việt Nam lưu vong và nhà hoạt động tự do ngôn luận Mai Khôi đã phải đối mặt với sự giám sát gắt gao của cảnh sát và kiểm duyệt trực tuyến, bị đuổi khỏi nhà và nhiều lần bị cảnh sát giam giữ khi cô từ chối kiểm duyệt âm nhạc của mình và khuyến khích tham gia chính trị trên Facebook. Nhà báo, cựu tù nhân chính trị Việt Nam Nguyễn Văn Hải đã nhiều lần bị mật vụ bắt cóc và giam giữ vì đưa tin về các sự kiện thời sự và tham dự các cuộc biểu tình ôn hòa. Các nhà hoạt động như ông Trịnh Bá Phương, người đã đưa tin về vụ bố ráp Đồng Tâm dẫn đến nhiều tử vong, và bà Đinh Thị Thu Thủy, người đã đăng bài về giáo dục và quyền hạn về môi trường trên Facebook, đã phải đối mặt với sự quấy rối và đe dọa thường xuyên của cơ quan thực thi pháp luật trước khi bị bắt và bỏ tù.

Các vi phạm tiếp tục xảy ra tại nơi giam giữ, khi những công dân dám lên tiếng thường xuyên bị từ chối tiếp cận với luật sư tư vấn, đối mặt với các phiên tòa bỏ túi, bị ngược đãi và tra tấn nghiêm trọng. Bà Đinh Thị Thu Thủy không được cung cấp nước sạch, bị biệt giam và không được gặp luật sư trong 12 tháng lúc bà bị biệt giam. Bà đã nhận bản án bảy năm, và hiện vẫn đang thi hành án. Gia đình bà bị chấn thương tâm lý do liên tục bị cảnh sát quấy nhiễu và đe dọa.

Cô Trang Nguyen, một viên chức nghiên cứu cấp cao của Dự án 88 cho biết: “Việc Việt Nam tiếp tục vi phạm nhân quyền và thất hứa cho thấy nước này coi cơ chế UPR chỉ là một hình thức bất tiện. Chúng tôi tin rằng điều kiện nhân quyền ở Việt Nam sẽ không được cải thiện trừ khi có một thông điệp rõ ràng và mạnh mẽ hơn từ Hội đồng Nhân quyền và các Quốc gia khác về việc Việt Nam không thực hiện các khuyến nghị UPR đã được chấp nhận”.

Báo cáo cho thấy Việt Nam thường xuyên vi phạm nhân quyền chiếu theo công ước quốc tế mà Việt Nam đã đồng ý tuân thủ. Nội dung báo cáo cũng nhấn mạnh sự đồng lõa của các công ty mạng xã hội toàn cầu, những công ty thường phó mặc cho chính phủ diễn giải ngôn luận như thế nào mới phải phép.





Bà Mariana Olaizola, chuyên viên tại Phòng thực hành Nhân quyền Toàn cầu thuộc Trường Luật của Đại học Chicago, cho biết: “Luật nhân quyền quốc tế tỏ rõ rằng Việt Nam không thể bịt miệng hoặc nhắm mục tiêu vào các nhà hoạt động tham gia vào các cuộc tranh luận chính trị, ngay cả khi những gì họ nói không được chính phủ đồng ý. Không những vậy, nghĩa vụ nhân quyền còn phải được đặt trên vai Facebook, một công ty đầy thế lực trong bối cảnh Việt Nam. Lẽ ra Facebook phải tích cực phản kháng các yêu cầu kiểm duyệt của nhà cầm quyền và đứng về phía các nhà bảo vệ nhân quyền.

“Facebook, một nhân tố rất có quyền lực trong mưu đồ của Việt Nam, cũng mang một nghĩa vụ liên quan nhân quyền đó là công ty này phải kháng cự các yêu cầu của chính phủ Việt nam về kiểm duyệt và thực sự đứng về phía nhân quyền.” – Mariana Olaizola, chuyên viên tại Phòng thực hành Nhân quyền Toàn cầu.

Trước việc Việt Nam vi phạm các cam kết của mình với công ước quốc tế, xã hội dân sự kính đề nghị Hội đồng Nhân quyền Liên hợp quốc kiên quyết nhấn mạnh rằng Việt Nam:

Ngừng các hoạt động của cơ quan thực thi pháp luật, đã được trình bày đầy đủ, nhằm đe dọa và sách nhiễu các nhà bảo vệ nhân quyền, nhà hoạt động và học giả;

bảo đảm thực hiện đúng thủ tục pháp lý đối với những người bị cáo buộc vi phạm an ninh quốc gia, bao gồm quyền được tư vấn và đối xử nhân đạo, cùng các bảo đảm khác;

bãi bỏ Luật An ninh mạng và các quy định khác trong Bộ luật Hình sự 2015, một bộ luật đã trao cho Đảng cầm quyền quyền lực vô hạn để hạn chế các biểu đạt chỉ trích chính quyền của mình;

thả tất cả các tù nhân chính trị — vô điều kiện.

Bạn có thể truy cập bản báo cáo phối hợp bản tiếng Anh tại đây (https://the88project.org/…/final-eng-version_upr…/)

và bản tiếng Việt tại đây (https://the88project.org/…/final-vnm-version_upr…/).

Hoặc đọc phần tóm tắt trong bảng dữ kiện của chúng tôi tại đây (https://the88project.org/…/final_factsheet_freedom-of…/)

Các cơ quan truyền thông hoặc công chúng có thể liên hệ với chúng tôi tại:

Liên hệ với The 88 Project: qua Kaylee Uland (kaylee@the88project.org) và Trang Nguyen (trang@the88project.org)

Liên hệ với GHRC qua Claudia Marie Flores (cmflores@uchicago.edu) và Mariana Olaizola Rosenblat (olaizola@uchicago.edu)

Nguồn: https://the88project.org/upr-submission-2021/

https://the88project.org/upr-submission-2021/

Theo kế hoạch, nhà nước Việt Nam dự kiến trong năm 2024 sẽ phê chuẩn Công ước 87 của Liên Hiệp Quốc, về “quyền tự do lập hội và bảo vệ quyền tổ chức”.

Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam và Tổ chức Lao động Quốc tế (ILO) tại Hà Nội cho rằng, Công ước 87 được ký sẽ trở thành một cơ sở pháp lý quan trọng, để Việt Nam xây dựng các văn bản pháp luật, hướng dẫn một cách chi tiết về việc thành lập và hoạt động của các công đoàn độc lập.

Tuy nhiên, mới đây, ngày 6/5, tổ chức Dự án 88 (Project 88) – một tổ chức chuyên vận động nhân quyền cho Việt Nam, tố cáo, Công an Việt Nam đã bắt giam ông Nguyễn Văn Bình – Vụ trưởng Vụ pháp chế thuộc Bộ Lao động Thương binh Xã hội, từ ngày 15/4, nhưng không hề công bố.

Sau khi bị Project 88 tố, 3 ngày sau, ngày 9/5, truyền thông nhà nước mới chính thức đưa tin về việc bắt giữ ông Bình. Phải chăng, chỉ sau khi thông tin bị lộ, thì công an mới chịu thừa nhận sự việc?

Ông Nguyễn Văn Bình, 51 tuổi, Tiến sĩ Luật, thông thạo Anh ngữ, đã bị khởi tố theo Điều 337 Bộ luật Hình sự 2015, với tội danh “cố ý làm lộ bí mật nhà nước; chiếm đoạt, mua bán hoặc tiêu hủy vật hoặc tài liệu bí mật nhà nước”, với khung hình phạt từ 2 tới 15 năm tù.

Truyền thông quốc tế và các tổ chức quốc tế về nhân quyền, ngay lập tức đã bày tỏ sự lo ngại về vụ bắt giữ này.

Vụ bắt giữ ông Bình diễn ra ngay trước thềm phiên điều trần của Việt Nam trước Bộ Thương mại Mỹ, ngày 8/5/2024, theo giới quan sát, sẽ ảnh hưởng lớn đến quyết định của Hoa Kỳ, về việc có đưa Việt Nam ra khỏi danh sách các quốc gia có “nền kinh tế phi thị trường” hay không.

Theo Hiệp định Thương mại Tự do EU – Việt Nam, chính quyền Việt Nam đã đồng ý phê chuẩn Công ước 87 vào năm 2023, nhưng họ đã 2 lần trì hoãn. Hiện nay, ở Việt Nam chỉ có một tổ chức công đoàn duy nhất, là Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam, nằm dưới sự điều khiển của Đảng.

Trên cương vị Vụ trưởng Vụ Pháp chế, ông Bình được quốc tế ghi nhận là có nhiều nỗ lực nhằm thúc đẩy quyền của người lao động Việt Nam. Ông Bình là người chủ trì cho các đề xuất: Ban hành Bộ luật Lao động 2019 của Việt Nam; phê chuẩn một số công ước cốt lõi của Tổ chức Lao động Quốc tế (ILO), trong đó có Công ước số 98 về Quyền Tổ chức và Thương lượng tập thể, Công ước số 105 về Bãi bỏ Lao động Cưỡng bức.
Ngoài ra, ông Bình đã nhiều lần tuyên bố về nghĩa vụ và trách nhiệm của Chính phủ Việt nam, khi cho rằng:

“Không phân biệt đối xử là một tiêu chuẩn quốc tế mà Việt Nam đã cam kết, và đây là cam kết nằm trong một thế hệ hiệp định thương mại tự do mới.”

Phải chăng, những tuyên bố và việc làm của ông Bình khiến nhà nước Việt Nam cảm thất bị thách thức, nên họ đã quyết định bắt giữ ông?

Theo tổ chức Dự án 88, vụ bắt giữ ông Nguyễn Văn Bình có liên quan đến Chỉ thị 24 – một chỉ thị mật của Bộ Chính trị Đảng Cộng sản Việt Nam, về việc bảo đảm an ninh quốc gia và chống “diễn biến hoà bình”, mới bị rò rỉ cách đây không lâu. Theo chỉ thị này, Bộ Chính trị đã ra lệnh cho Chính phủ phải thắt chặt kiểm soát xã hội dân sự, nhà đầu tư nước ngoài, các tổ chức phi chính phủ, và thậm chí là cả việc công dân đi du lịch nước ngoài. Chỉ thị 24 yêu cầu Chính phủ Việt Nam cho thí điểm thành lập một số công đoàn độc lập, nhưng khẳng định rằng, mọi tổ chức công đoàn phải do nhà nước kiểm soát.

Dự án 88 cho hay, thời điểm bị bắt, ông Bình đang dẫn đầu nỗ lực phê chuẩn Công ước 87 của Tổ chức Lao động Quốc tế (ILO), để trình Quốc hội Việt Nam thông qua. Nếu được thông qua, Công ước này sẽ đảm bảo quyền thành lập công đoàn độc lập của người lao động, mà không cần sự cho phép trước.

Việc Công an bắt giữ ông Nguyễn Văn Bình, cho thấy, Chính phủ đang nỗ lực nhằm vô hiệu hóa mối đe dọa từ các chính phủ nước ngoài, hệ thống các tổ chức xã hội dân sự độc lập, và các tổ chức quốc tế về cải cách lao động. Điều mà giới lãnh đạo Việt Nam rất dè chừng, lo sợ sự ảnh hưởng của nước ngoài trong các hoạt động cải cách lập pháp, và hoạch định chính sách phát triển.

Công luận cho rằng, việc bắt giữ ông Bình càng cho thấy, Chính phủ của ông Chính đã coi các nhà cải cách là mối đe dọa đối với an ninh quốc gia. Nhà nước Việt Nam vẫn luôn công khai phản đối công đoàn độc lập. Nhưng vẫn hứa hẹn với các nước khác cũng như với các tổ chức quốc tế, để có thể ký kết được các hiệp định song phương và đa phương.

Điều đó, một lần nữa cho thấy, nhà nước Việt Nam vì đảm bảo an ninh về chính trị cho chế độ, nên sẵn sàng bỏ qua lợi ích của giới lao động nói riêng, và toàn thể người Việt Nam nói chung./.



Trà My