VBF-Với nhiều nh́n nhận từ nhiều góc độ cho thấy lối suy nghĩ cho đến cách sống của người Mỹ và người Việt khác nhau rất nhiều. Có lẽ chỉ một từ là thực tế cho người Mỹ c̣n người Việt có lối sống thực dụng. Thế nhưng đem ra so sánh th́ hai đất nước sẽ khác một trời một vực.
Thức trắng đêm, đạp đổ cổng xin học cho con
Có lần, một người bạn Mỹ dạy học chung với tôi bảo với tôi rằng: “ Người Việt Nam bọn mày lúc nào cũng bảo người Mỹ bọn tao sống thực dụng. Bọn tao không sống thực dụng mà sống thực tế. Tao ở VN hơn chục năm nay thấy người Việt Nam mới sống thực dụng “.
Hơi nóng mặt, tôi hỏi lại: “ Thế mày định nghĩa thế nào là thực tế, thế nào là thực dụng? ”
Bạn tôi bảo: “ Sống thực tế là hiểu rơ thực trạng cuộc sống, không mơ mộng hăo huyền hay t́m cách trốn tránh thực tại. Sống thực tế là hiểu rơ năng lực và giá trị thực của bản thân để có thể phát huy tốt nhất khả năng của ḿnh.
C̣n sống thực dụng là bất chấp thực tế, bất chấp năng lực thực sự của ḿnh ra sao mà chỉ chăm chăm giành được cái lợi nhỏ trước mắt, ngoài ra mặc kệ hậu quả sau này nghiêm trọng thế nào. ”
Đă từng sống ở Mỹ một thời gian dài, tôi biết bạn tôi nói đúng.
Ở Mỹ, học sinh học vừa sức, không nhồi nhét, không quan tâm đến thành tích và cũng không có khái niệm trường chuyên lớp chọn. Bằng cấp đối với họ chỉ là một tờ giấy chứng nhận rằng họ đă đạt yêu cầu về mặt kiến thức lẫn chuyên môn ở một tŕnh độ nhất định, không có ǵ ghê gớm cả. Cái họ quan tâm là trên thực tế, năng lực và kiến thức của anh có tương xứng với bằng cấp và vị trí của anh trong xă hội hay không.
Ở Việt Nam th́ bằng cấp và thành tích là thước đo quyết định địa vị cũng như thu nhập. Cha mẹ ép con cái học cố sống cố chết để vào trường chuyên lớp chọn rồi vào đại học. Học xong đại học th́ phải cố bơi cho được cái thạc sĩ. Tất cả không phải v́ kiến thức mà chỉ v́ chỗ đứng trong xă hội. Kết quả là học được ǵ không quan trọng, có sử dụng được không cũng không quan trọng, thậm chí bằng giả cũng chả sao. Cái quan trọng nhất là kiếm sao cho được nhiều tiền.
Ở Mỹ, mỗi lần một công tŕnh được thi công, người ta phải tính toán sao cho thiên nhiên ở đó bị ảnh hưởng ở mức thấp nhất, hệ cân bằng sinh thái ít bị tổn hại nhất, môi trường sống của người và động thực vật không bị phá hoại v́ họ hiểu được một vấn đề thực tế rằng tài nguyên thiên nhiên là những di sản vô giá bắt buộc phải bảo tồn cho thế hệ sau.
C̣n ở Việt Nam, miễn là kiếm được ít tiền bỏ túi, người ta sẵn sàng xả độc ra biển, hút cát dưới sông, phá rừng xây thuỷ điện, thậm chí sang bằng cả một khu bảo tồn sinh thái độc đáo để xây resort, gắn cáp treo bất chấp hậu quả về sau.
Ở Mỹ, người dân quan tâm đến bầu cử, đến chính trị v́ họ biết họ có quyền công dân cũng như mọi quyết định chính trị của họ đều ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng cuộc sống của gia đ́nh họ.
Ở Việt Nam, người dân chỉ lo kiếm tiền vun đắp cho bản thân được ngày nào hay ngày nấy. Họ thờ ơ dửng dưng với những bất công tiêu cực của xă hội miễn sao những điều đó không xảy ra với họ là được. Tham nhũng tràn lan, nợ công tăng vọt, doanh nghiệp quốc doanh thất thoát ngh́n tỉ…đối với họ đều không phải là vấn đề đáng bận tâm nếu ngày mai vẫn c̣n bia để dô dô..
Ở Mỹ người dân thể hiện ḷng yêu nước bằng cách gắn lợi ích cá nhân với lợi ích cộng đồng và sự cường thịnh của quốc gia. Họ không làm những điều có lợi cho bản thân nhưng đi ngược lợi ích cộng đồng.
Ở Việt Nam, người ta thể hiện ḷng yêu nước bằng cách ngồi tự hào khoe khoang bề dày lịch sử dân tộc với những chiến công của tổ tiên, hoặc lên cơn mê sảng v́ một giải bóng đá khu vực hoặc lên mạng không tiếc lời thoá mạ một thằng Tây nào đó dám cả gan nói xấu VN. C̣n lại họ thản nhiên dùng đủ mánh khoé xấu xa để giết đồng bào ḿnh và trục lợi từ việc rải đinh ra đường cho tới việc bơm hoá chất độc hại vào thực phẩm.
Ở Mỹ, người dân cân bằng cuộc sống bằng niềm tin tôn giáo. Họ đến nhà thờ để t́m sự yên b́nh trong tâm trí và sinh hoạt cộng đồng giúp đỡ những người cùng đức tin.
Ở Việt Nam, người ta đi lễ chùa, đền, miếu cầu tiền bạc, cầu trúng số, cầu thi đậu, cầu chức quyền … như thể thánh thần sẽ v́ những thứ hương hoa xôi thịt rẻ tiền mà thoả măn ḷng tham không đáy của đám người trần mắt thịt.
Ở Mỹ, những dịp cưới hỏi hay ma chay, giỗ chạp là những sự kiện riêng tư. Họ tổ chức đơn giản, trang trọng và chỉ mời những người thực sự có ư nghĩa với họ.
Ở Việt Nam, ma chay hiếu hỉ cưới xin là những dịp tốt để làm rùm beng tốn kém vừa để chứng tỏ với thiên hạ vừa để kiếm tiền mừng.
Ở Mỹ, người ta dạy trẻ con cách tự lập, cách ứng xử giao tiếp, cách bảo vệ bản thân không bị xâm phạm, cách thoát hiểm … những kĩ năng thực tế con người cần để tồn tại và phát triển trong xă hội.
Ở Việt Nam, người ta nhồi vào đầu bọn trẻ một mớ kiến thức cao siêu nhưng vô dụng với đích đến là những bằng cấp.
Ở Mỹ, người ta đánh giá trí thông minh và năng lực của con người qua sự sáng tạo, phát minh và đóng góp cho xă hội. Anh là ai không quan trọng, miễn sao anh có đóng góp cho xă hội th́ anh sẽ được sự công nhận và tưởng thưởng xứng đáng.
Ở Việt Nam, năng lực của con người được đánh giá qua, gốc gác, sự khôn lỏi ma lanh và khả năng dùng thủ đoạn để thăng tiến. Đóng góp cống hiến là chuyện hết sức xa vời.
Lối sống thực tế và lối sống thực dụng không hề giống nhau mặc dù chúng dễ gây ra nhầm lẫn. Lối sống thực tế mang đến những sự phồn vinh vững mạnh và lâu dài v́ nó được xây dựng trên nền tảng vững chắc của những giá trị thực.
Ngược lại lối sống thực dụng triệt tiêu và đảo lộn những giá trị thực tiễn để tạo ra cái lợi nhỏ trước mắt để lại những tác hại khôn lường. Chọn lối sống thực dụng, chúng ta sẽ phải trả một cái giá rất đắt cho lựa chọn thiếu sáng suốt này.
NGUYỄN ĐẮC PHÚC
(FB Nguyễn Khắc Nhương)
News
Library
Technology
Giải Trí
Portals
Tin Sốt
Home
