Sau 1 đêm, người ăn xin nghèo khổ nhờ trí tuệ hơn người đă trở thành quan lớn phụng sự cho Càn Long.
Càn Long (1711 - 1799) là một trong những vị vua nổi tiếng nhất lịch sử phong kiến Trung Quốc. Không chỉ tài giỏi, Càn Long cũng rất biết cách chơi, thú vui xa xỉ nhất của vua phải kể đến sở thích đi ngao du ngắm danh nam thắng cảnh của đất nước ḿnh. Suốt cuộc đời, Càn Long đă có 6 lần tuần du xuống phía Nam, số của cải tiêu tốn không đếm xuể.
Vua Càn Long rất thích đi tuần du - Ảnh minh họa
Trong lần thứ hai đi tuần miền Nam, khi đang mặc thường phục xem xét cổng thành trên sông ở Đông Quan, Càn Long lấy làm lạ v́ cặp câu đối mâu thuẫn: "Tiêu diêu tự tại Thần Tiên phủ - Thiên hạ bần cùng đệ nhất gia". Ngay lúc này, người thủ lĩnh của nhóm ăn xin đứng gần đó mới lư giải rằng:"Cư trú trong hang cổng thành, không lọt gió, không mưa dột, mùa đông th́ ấm, mùa hè th́ mát, phía trước là cảnh đẹp tú lệ của sông Tần Hoài, đó chẳng phải là ‘Tiêu diêu tự tại, vui như phủ Thần Tiên’ đó sao!".
Khi Càn Long hỏi về vế đối sau, người này tiếp:"Tiên sinh hăy xem, toàn thân tôi chỉ có chấy rận, không có tiền. Nơi ở th́ gió làm chổi quét, trăng làm đèn soi, khắp thiên hạ đều thấy chúng tôi nghèo, chẳng phải ‘Thiên hạ bần cùng đệ nhất gia’ đó sao!".
Cảm thán trước trí tuệ của người thủ lĩnh nhóm ăn xin, Càn Long giả làm người bán mũ cho quan lại ở Bắc Kinh tên Cao Thiên Tứ để hỏi han về thân thế người này. Lúc bấy giờ người ăn xin mới tiết lộ bản thân là một tú tài nhà ở Tứ Xuyên, v́ nghèo nên không có tiền lo lót giám khảo, liên tục đánh trượt. Đến người vợ để ông dựa vào cũng qua đời sớm nên phải đến Giang Nam làm ăn xin.
Nghe tới đây, Càn Long liền thử tài người ăn xin bằng vế đối: "Nam Thông Châu, Bắc Thông Châu, Nam Bắc Thông Châu thông Nam Bắc". Người ăn xin lập tức đáp lại: "Đông đáng phố, Tây đáng phố, Đông Tây đáng phố đáng đông tây".
Học vấn uyên thâm và sự nhanh nhạy của người ăn xin khiến Càn Long vô cùng thích thú, mời đến quán rượu vừa ăn uống vừa đối đáp đến khuya. Sáng hôm sau, khi người ăn xin tỉnh giấc ở trong hang cổng thành trên cống phía Đông th́ được một vị quan sai báo tin được Hoàng thượng cho mời.
Đến khi được yết kiến long nhan, người này mới nhận ra Hoàng thượng chính là người thương nhân cùng ḿnh đối đáp đêm qua. Ông được Càn Long hết lời khen ngợi, đồng thời bổ nhiệm chức quan Đốc học phủ Tô Châu.
VietBF@ sưu tập