Cuộc chuyển giao quyền lực giữa hai người đàn ông nắm giữ số phận của toàn nước Mỹ đang ngày càng đến gần… Sự chuyển giao lần này chắc chắn sẽ mang lại những thay đổi vô cùng lớn không chỉ với nước Mỹ mà c̣n với toàn bộ người dân trên thế giới. Ông Trump liệu có tiếp tục phát huy được những giá trị tuyệt vời mà ông Obama đă giữ ǵn gần chục năm qua?
Ngày 20/1/2017, Tổng thống đắc cử Donald Trump sẽ chính thức bước vào Nhà Trắng. Tuy nhiên, việc chuyển giao quyền lực giữa Tổng thống Barack Obama và Donald Trump có vẻ không “thuận buồm mát mái”.
Barack Obama gây khó dễ cho Trump
Trong những tuần gần đây, Tổng thống Obama và chính quyền của ông đă đưa ra nhiều quyết định, mục đích duy nhất là tạo ra những khó khăn cho Donald Trump. Đó là những chuyện không hề nhỏ, ngược lại là đường hướng quan trọng nhất đối với Mỹ - từ kinh tế đến những vấn đề nổi cộm ở Trung Đông.
Số là gần đây, Tổng thống sắp măn nhiệm Barack Obama kư hàng loạt các quyết định quan trọng như: Hợp tác của Lầu Năm Góc với Liên bang Nga bị cấm đến khi Nga chấm dứt những hành động bị cáo buộc là “đe dọa chủ quyền và toàn vẹn lănh thổ của Ukraine và các nước thành viên NATO”; Hiệu lực của “Đạo luật Magnitsky” được mở rộng đến toàn bộ thế giới; Mở rộng lệnh trừng phạt của Mỹ chống lại Nga v́ Syria và Ukraine; Thông qua việc phân bổ cho Ukraine 350 triệu USD cho các mục đích quân sự.
Đây là số tiền viện trợ không đáng kể, nhưng nó thể hiện đường lối chống lại Nga; Thông qua lệnh MANPADS với phe đối lập Syria; Hỗ trợ việc thành lập Cục Nhà nước tại Trung tâm “chống tuyên truyền” của Nga và Trung Quốc; Cấp cho Lầu Năm Góc quỹ hợp tác quân sự với Đài Loan vào năm sau.
C̣n nhớ cách đây chưa đầy một tháng, Trump đă phải chịu sự cản trở với quy mô lớn của các phương tiện truyền thông Mỹ trong việc kết nối cuộc tṛ chuyện qua điện thoại với nhà lănh đạo của Đài Loan sau khi chiến thắng trong cuộc bầu cử Tổng thống ở Mỹ. Obama đích thân cảnh báo rằng đây là bước đi quá “vội vàng” liên quan đến chính sách “một Trung Quốc”.
Những hành động gần đây của Tổng thống Obama đă thể hiện tối đa các thủ đoạn bẩn thỉu, tạo ra “quả bom hẹn giờ” đối vối người kế nhiệm. Mục tiêu - để tạo ra các “chướng ngại vật” trên các lĩnh vực quan trọng nhất đối với Mỹ - cả trong nước (kinh tế) và chính sách đối ngoại (Trung Đông, Trung Quốc, Nga).
Theo các nhà phân tích, Obama chắc chắn không hành động một ḿnh. Ông là một đại diện của một phần đáng kể của giới tinh hoa Mỹ, những “nạn nhân” của cuộc bầu cử vừa qua.
Trump sẽ loại bỏ phần lớn “di sản” của Obama?
Trả lời phỏng vấn trên kênh truyền h́nh Fox News gần đây, cựu Chủ tịch Quốc hội Mỹ Newt Gingrich và là “cánh tay phải” của Donald Trump tuyên bố: Trong những ngày đầu tiên sau khi nhậm chức, Tổng thống đắc cử Donald Trump có thể băi bỏ 70% các sắc lệnh cuối cùng của Obama. Đánh giá về việc kư các sắc lệnh gần đây của Barack Obama, Newt Gingrich gọi là “sự điên rồ tuyệt vọng”.
Cũng theo lời Newt Gingrich. Về đối nội có 4 vấn đề cần phải cải tổ: Thứ nhất, luật di trú; Thứ hai, bảo hiểm y tế với tên gọi “Obamacare” Thứ ba, luật về môi trường có ảnh hưởng không nhỏ đến lợi ích của các doanh nghiệp; Thứ tư, dỡ bỏ các hạn chế trong lĩnh vực năng lượng.
Trước đây, Barack Obama cấm khai thác dầu khí ở Bắc Cực. Quyết định này được biện minh là để bảo vệ môi trường. Tuy nhiên, rất có thể Donald Trump sẽ dỡ bỏ lệnh cấm khai thác dầu khí này v́ sự phục hồi của nền kinh tế Mỹ.
Ngoài ra, Obama ủng hộ nghị quyết của LHQ chống lại Israel trong việc xây dựng khu định cư ở Bờ Tây, tuy nhiên, Trump chắc chắn sẽ không bỏ mặc đồng minh then chốt của Mỹ ở Trung Đông.
Tân quan, tân chính sách. Đó là chuyện b́nh thường. Điều bất b́nh thường ở đây là cả đường lối đối nội và đối ngoại của Donald Trump và Barack Obama đều xung khắc với nhau. Ngay cả vào những ngày cuối cùng này, Donald Trump phải lên tiếng phủ nhận tuyên bố của Obama rằng, nếu tham gia tranh cử Tổng thống vừa qua, Obama sẽ chiến thắng.
Chuyện ĺnh x́nh trong giai đoạn chuyển giao quyền lực ở Mỹ là hi hữu. Với cường quốc số 1 thế giới như Mỹ, việc thay đổi 70% chính sách của người tiền nhiệm là sự nỗ lực vượt bậc của chính quyền mới nhưng cũng gây xáo trộn không ít trong quan hệ đối ngoại, trong đó, việc Donald Trump tuyên bố rút lui khỏi TPP là một ví dụ điển h́nh.