Gibbs

Los Angeles còn được người Việt Nam mình gọi là Los, có tên chánh thức là “City of Los Angeles” (Thành phố Los Angeles), hay ngắn gọn hơn L.A. Đây là thành phố đông dân hạng nhất ở Cali và hạng nhì toàn quốc Mỹ, sau thành phố New York.
Người Việt Nam sống ở trong thành phố khoảng 19,960 người, đứng hạng 7 trong danh sách các thành phố lớn ở Mỹ hơn 10,000 người gốc Việt sanh sống. Nhưng nếu tính quận Los Angeles, số này lên đến 87,468 người, đứng hạng 3 quận đông người Việt Nam nhất, sau Quận Cam (183,766) và Santa Clara (ở San Jose bắc Cali, 125,696).
Los Angeles nổi danh là thủ đô điện ảnh của Mỹ và thế giới. Vợ chồng tôi đến đây thăm viếng nhiều lần, mặc dầu ít hơn những thành phố nhỏ gần đó, được người Việt Nam biết đến với tên Phố Sài Gòn Nhỏ Cali (Litlle Saigon).
Theo thống kê dân số năm 2010, dân số Los Angeles là 3,792,621 người. Khu đô thị Los Angeles (Greater Los Angeles area) có dân số 13 triệu người. Và khu đô thị thống kê (Metropolitan statistical area) Los Angeles-Long Beach-Santa Ana có dân số 18 triệu người.
Với những con số này, Los Angeles được xem như đông dân hạng nhì ở Mỹ sau New York, và là một trong những khu đô thị lớn nhất thế giới.
Los Angeles được thành lập vào ngày 4 tháng 9 năm 1781 bởi vị Thống Đốc người Tây Ban Nha tên Felipe de Neve.
Lúc đó ông là Thống Đốc của vùng tên “Las Californa” bao gồm lãnh thổ của tiểu bang California ngày nay, vùng Baja California của Mexico, và vùng Baja California Sur cũng của Mexico. Ông có công thiết lập thành phố Los Angeles và ổn định cuộc sống ở Trung Tâm Truyền Giáo (Mission) ở Santa Barbara và San Jose.
Năm 1821 thành phố Los Angeles thuộc Mexico sau khi nước này giành được độc lập sau cuộc chiến “Mexico War of Independence” (Cuộc chiến tranh giành độc lập của Mexico).
Sau khi Mỹ thắng Mexico vào năm 1848, với Hiệp Ước hòa bình gọi là “Treaty of Guadalupe Hidalgo” (Hiệp Ước Guadalupe Hidalgo) giữa Mỹ và Mexico, Mỹ đồng ý mua lại vùng Los Angeles và nhiều vùng đất ở Cali, Texas, New Mexico, Arizona, Utah, một phần của Wyoming và Colorado v.v...
Los Angeles có biệt danh là “Thành phố của Thiên Thần” (City of Angels). Ngày nay đây là một thành phố toàn cầu (Global City) được xếp hạng 6 trong danh sách những thành phố toàn cầu “Global Cities Index” và hạng 9 trong danh sách những thế lực kinh tế toàn cầu “Global Economic Power Index“.
Vùng gọi là “Los Angeles Combined Statistical Area” (Vùng liên hợp thống kê Los Angeles) có “Gross Metropolitan Product GMP” (Tổng sản lượng đô thị) là 831 tỷ đô la vào năm 2005. Với con số này Los Angeles được xếp hạng nền kinh tế lớn hạng 3 trên thế giới, sau Tokyo và New York.
Ngày nay Los Angeles nổi tiếng là kinh đô điện ảnh của Mỹ. Nhiều phim, chương trình truyền hình và dĩa nhạc đã được sản xuất ở đây. Hollywood nổi tiếng thế giới, và được quan niệm là thủ đô điện ảnh của thế giới.
Los Angeles cũng là thành phố đã từng tổ chức những sự kiện quốc tế như Thế Vận Hội mùa hè vào năm 1932 và 1984.
Los Angeles có chợ Việt Nam khá độc đáo nằm ở chợ Tàu Los. Tuy nhiên khi người ta nói tới Phố Sài Gòn Nhỏ Los, người ta muốn nói tới khu chợ Việt Nam ở quận Cam, thuộc vùng đô thị Los Angeles, cách thành phố khoảng 72 cây số (km).
Đây là nơi tập trung nhiều người Việt Nam nhất trên thế giới ngoài nước Việt Nam. Chính vì vậy mà người ta nói đây là thủ đô của người Việt tỵ nạn Cộng Sản, tự do hoàn toàn với nước Việt Nam Cộng Sản hiện nay.
Phố Sài Gòn Nhỏ (Little Saigon) ở quận Cam (Orange County) Cali (California) là khu Việt Nam đầu tiên và lớn nhất ở Mỹ. Hơn 189,000 người Việt Nam sanh sống lẩn quẩn ở đây.
Nếu tính các khu vực gần đó khoảng vài tiếng lái xe, đây là cộng đồng người Việt Nam đông nhất thế giới, ngoài nước Việt Nam. Ngày nay nếu các bạn nói Phố Sài Gòn Nhỏ, mà không nói rõ thêm ở đâu, người ta sẽ hiểu bạn muốn nói tới nơi này. Nhiều người nói đây là thủ đô của người Việt Tự Do (Tỵ Nạn).
Lúc ban đầu người Việt Nam ra khỏi trại tỵ nạn Pendleton (Camp Pendleton) gần đó đã đến định cư ở thành phố Westminster thuộc quận Cam. Những người đến sau định cư thêm ở thành phố Garden Grove. Đây là hai thành phố người Việt Nam sống đông nhất nước Mỹ, mật độ dân số chiếm 37.1 % ở Westminster và 31.1% ở Garden Grove.
Thành phố Westminster nằm phía Nam thành phố Los Angeles, cách Los khoảng 72 cây số (km). Đây là một khu da trắng ngày xưa với nhiều ruộng đồng. Những năm đầu thập niên 1970, khu này xuống dốc. Nhờ người Việt Nam đến đây lập nghiệp thành phố này đã ngóc đầu dậy trở lại, thịnh vượng như ngày hôm nay.
Năm 1978 khu Bolsa thành hình. Nhiều tiệm tùng và quán ăn Việt Nam được mở ở đây. Hai người có công tạo dựng khu này là Danh Quách và Frank Jao. Lúc đó tờ báo Người Việt cũng bắt đầu hoạt động. Danh Quach (hay Quách Nhứt Danh, hay Danh Nhut Quach) là một người Việt gốc Sóc Trăng. Frank Jao (Triệu Như Phát) là một người Việt gốc Hoa gốc Hải Phòng, di cư vô Nam năm 1954.
Từ từ người Việt Nam đến càng ngày càng đông. Vùng đất hoang vắng và xuống dốc này được người Việt Nam khai thác thương mại, sống trở lại càng lúc càng huy hoàng.
Họ mua lại những tiệm tùng của người Mỹ trắng. Họ xây cất nhiều khu thương mại. Họ từ từ tiến ra khỏi khu Bolsa và hai vùng Westminster-Garden Grove, định cư và buôn bán ở những thành phố lân cận, như Stanton, Fountain Valley, Anaheim, và Santa Ana. Phố Sài Gòn Nhỏ ở Cali càng ngày càng lớn hơn và thịnh vượng hơn.
Cuối thập niên 1980 hội đồng thành phố Westminster quyết định đặt tên đường Bolsa là Little Saigon (Phố Sài Gòn Nhỏ). Đây là lần đầu tiên tại Mỹ một khu chợ Việt Nam được gọi là Phố Sài Gòn Nhỏ. Đó là một danh dự cho cộng đồng người Việt Nam tại Mỹ.
Ngày nay Phố Sài Gòn Nhỏ ở quận Cam đã lan rộng ra khỏi khu Bolsa, ra nhiều thành phố ở Nam Cali. Khu này bây giờ trải rộng phía Tây Nam Disneyland giữa đường 22 và quốc lộ 405. Trong khu nầy bây giờ có cả ngàn tiệm tùng, quán ăn, văn phòng luật sư, bác sĩ, kế toán, du lịch v.v...
Mặc dầu người Việt Nam đã lan rộng, nhưng đa số tiệm tùng vẫn nằm lẩn quẩn ở đường Bolsa. Đây là đường chánh chạy dài thành phố Westminster. Hiện nay ranh giới Phố Sài Gòn Nhỏ được nhiều người hiểu là khu nằm giữa đường Trask Ave. và W McFadden Ave. ở phía Bắc và Nam, đường Euclid và Magnolia ở phía Đông và Tây. Trong khu này, hơn 3/4 dân cư ở đây là người Việt.
Đúng là một Phố Sài Gòn Nhỏ (Little Saigon). Cái gì của Sài Gòn, các bạn cũng có thể tìm được ở đây, bạn bè, tình người, gia đình v.v… Người Việt Nam nào ngày nay cũng có một hoặc nhiều người thân hiện đang sống ở đây. Người Sài Gòn và miền Nam, cũng như người miền Bắc, gia đình đã di cư vô Nam năm 1954 rồi di cư qua Mỹ năm 1975.
Nhiều gia đình miền Bắc khi di cư vô Nam còn bà con anh em sống ngoài Bắc. Bây giờ kể như đồng bào miền Bắc thuộc Phe Thắng Cuộc cũng có người thân Phe Thua Cuộc sống ở đây, thỉnh thoảng đến đây thăm viếng.
Đúng là một nước Việt Nam nho nhỏ được thành hình trên đất Mỹ. Thức ăn miền Nam ở đây ngon. Thức ăn miền Bắc như Phở Hà Nội, Chả Cá Thăng Long v...v... ở đây cũng rất đặc biệt.
Con dâu tôi người Trung. Tuy nhiên lúc nào đến đây thăm viếng, tôi cũng đi ăn thức ăn miền Trung. Thức ăn miền Trung ở đây ngon và độc đáo lắm. Tôi sống ở New York, chợ Tàu ở đây lớn nhất nước Mỹ. Thế nhưng khi đến đây, tôi cũng thích thức ăn Tàu ở đây, hợp khẩu vị của người Việt Nam hơn thức ăn Tàu ở chợ Tàu New York..."
(Trích sách "Tiểu bang California" của Lê Thanh Hoàng Dân).

__________________