Tổng thống Mỹ Donald Trump kỳ vọng vào cuộc gặp thượng đỉnh với người đồng cấp Nga Putin tại Helsinki sẽ đưa lại cho Mỹ và Nga một mối quen hệ nâng lên tầng cao mới. Tuy nhiên, sau màn bắt tay thân thiện giữa hai nhà lănh đạo, th́ một làn sóng giận dữ đă thổi bùng lên tại Mỹ. Giới nghị sĩ trong nước của cả hai đảng không cùng chung quan điểm này với ông.
Tổng thống Trump và Tổng thống Putin bắt tay tại cuộc gặp thượng đỉnh ở Phần Lan (Ảnh: Reuters)
“Quan hệ giữa chúng ta chưa bao giờ tồi tệ như bây giờ. Tuy nhiên, điều đó đă thay đổi cách đây 4 giờ đồng hồ. Tôi thực sự tin vào điều đó”, Tổng thống Donald Trump phát biểu trong cuộc họp báo với người đồng cấp Nga Vladimir Putin tại Helsinki, Phần Lan hôm qua 16/7.
Hội nghị thượng đỉnh đầu tiên giữa Tổng thống Trump và Tổng thống Putin kết thúc bằng những cái bắt tay siết chặt, những nụ cười và cả những lời khen dành cho nhau. Cả hai nhà lănh đạo đều tin rằng cuộc gặp lần này mới chỉ là bước đầu tiên trên con đường cải thiện mối quan hệ vốn luôn thăng trầm, đồng thời bày tỏ mong muốn hợp tác trong việc giải quyết hàng loạt vấn đề toàn cầu nóng hiện nay như cuộc xung đột tại Ukraine, Syria, hạt nhân, thậm chí cả vấn đề Trung Quốc.
Tuy vậy, theo AP, các nghị sĩ ở cả hai đảng Dân chủ và Cộng ḥa cũng như các cựu quan chức t́nh báo Mỹ dường như đều bị sốc, bất măn và thất vọng khi Tổng thống Trump cho biết ông tin vào tuyên bố của Tổng thống Putin, rằng Nga không can thiệp cuộc bầu cử Mỹ năm 2016.
"Tôi rất tin tưởng cộng đồng t́nh báo của chúng tôi, nhưng tôi sẽ nói với quư vị rằng Tổng thống Putin cũng rất quyết liệt khi phủ nhận cáo buộc. Ông Putin nói Nga không can thiệp và tôi cũng muốn nói rằng tôi thấy Nga không có lư do ǵ để làm như vậy", ông Trump nói khi trả lời câu hỏi của phóng viên rằng ông tin t́nh báo Mỹ hay tin Nga về cáo buộc Moscow can thiệp bầu cử.
Hai nhà lănh đạo nhiều lần bắt tay nhau khi gặp mặt tại Helsinki (Ảnh: Reuters)
Phát biểu trên của ông Trump đă phá bỏ hoàn toàn những nỗ lực của giới t́nh báo và Bộ Tư pháp Mỹ. Suốt hơn một năm qua, các cuộc điều tra đă được mở ra tại Mỹ chỉ để làm rơ cáo buộc Nga can thiệp bầu cử, cũng như nghi vấn đội ngũ tranh cử của ông Trump thông đồng với Nga để giúp ông giành chiến thắng.
Chưa dừng lại ở đó, các nghị sĩ Mỹ cũng không đồng t́nh với việc Tổng thống Trump cho rằng cả Moscow và Washington đều chịu trách nhiệm ngang nhau khi gây ra t́nh trạng căng thẳng trong quan hệ song phương.
“Chúng ta lẽ ra nên có cuộc đối thoại chân thành này từ lâu rồi. Tôi nghĩ tất cả chúng ta đều có lỗi. Tôi cho rằng Mỹ đă bắt đầu sánh bước cùng Nga”, Tổng thống Trump nói trong cuộc họp báo, đồng thời nhấn mạnh cuộc gặp thượng đỉnh với ông Putin mới chỉ là “bắt đầu”.
Theo Ben Sasse, Thượng nghị sĩ Cộng ḥa từ bang Nebraska, việc Tổng thống Trump tuyên bố cả Nga và Mỹ đều phải chịu trách nhiệm về mối quan hệ xấu đi là hoàn toàn “sai lầm”.
“Mỹ không phải chịu trách nhiệm. Mỹ muốn một mối quan hệ tốt đẹp với người Nga nhưng ông Vladimir Putin và đội ngũ của ông ấy mới là những người phải chịu trách nhiệm v́ sự gây hấn theo kiểu Liên Xô. Khi Tổng thống đặt hai bên ngang bằng nhau, ông ấy đă trao cho ông Putin chiến thắng về mặt tuyên truyền - điều mà ông Putin đang rất cần”, nghị sĩ Ben nhận định.
Lưỡng đảng nổi giận
Hai nhà lănh đạo Nga - Mỹ phát biểu tại họp báo ở Phần Lan (Ảnh: EPA)
Thượng nghị sĩ John McCain, Chủ tịch ủy ban Quân vụ Thượng viện Mỹ, gọi cuộc gặp Trump - Putin tại Phần Lan là “một trong những màn thể hiện đáng hổ thẹn nhất của một tổng thống Mỹ” mà ông từng biết. Ông McCain cũng đổ lỗi cho Tổng thống Trump khi không bảo vệ được nước Mỹ.
Thượng nghị sĩ Ben Sasse dùng từ “kỳ dị” để mô tả về hội nghị thượng đỉnh Nga - Mỹ, trong khi Thượng nghị sĩ Jeff Flake gọi đây là cuộc gặp “đáng xấu hổ”, c̣n Thượng nghị sĩ Lindsey Graham phàn nàn về “một ngày tồi tệ cho nước Mỹ”. Tất cả họ đều là nghị sĩ của đảng Cộng ḥa - đảng của Tổng thống Donald Trump.
Thượng nghị sĩ Bob Corker, chủ tịch Cộng ḥa tại Ủy ban Quan hệ Đối ngoại Mỹ, cho rằng đây là “một ngày rất tuyệt vời cho Tổng thống Putin”. Theo ông Corker, việc Tổng thống Trump không công nhận Nga can thiệp bầu cử Mỹ trong cuộc gặp với Tổng thống Putin khiến Washington giống như “một kẻ dễ bị lừa gạt”.
"Tôi chưa bao giờ nghĩ sẽ có ngày một tổng thống của chúng ta đứng cùng sân khấu với tổng thống Nga và đổ lỗi cho Mỹ về sự gây hấn của Nga. Điều đó thật đáng xấu hổ", Thượng nghị sĩ Cộng ḥa Jeff Flake nói.
Không chỉ các nghị sĩ đảng Cộng ḥa, phe Dân chủ cũng phản ứng mạnh mẽ với những tuyên bố được cho là có phần ḥa dịu với Nga của Tổng thống Trump. Nhiều nghị sĩ Dân chủ cảm thấy sốc và gọi phần thể hiện của ông Trump tại cuộc gặp thượng đỉnh ở Phần Lan là “chưa từng có tiền lệ”, thậm chí làm sụt giảm vị thế của Mỹ trên trường quốc tế.
Nhân viên an ninh đưa một người đàn ông có hành vi gây rối ra khỏi cuộc họp báo tại phủ tổng thống Phần Lan (Ảnh: Reuters)
“Trong toàn bộ lịch sử của đất nước chúng ta, người Mỹ chưa bao giờ thấy một tổng thống Mỹ nào ủng hộ một đối thủ của nước Mỹ như cách Tổng thống Trump ủng hộ Tổng thống Putin. Khi tổng thống Mỹ đứng về phía Tổng thống Putin chống lại nền hành pháp của Mỹ, giới chức quốc pḥng và các cơ quan t́nh báo Mỹ đă trở thành những kẻ thiếu suy nghĩ, nguy hiểm và yếu kém. Tổng thống đang đặt ông ấy cao hơn đất nước này”, lănh đạo phe thiểu số tại Thượng viện Chuck Schumer nhận định.
Ngay cả cựu Chủ tịch Hạ viện Newt Gingrich, một người bạn và là đồng minh của Tổng thống Trump, cũng không đồng t́nh với những ǵ ông chủ Nhà Trắng đă thể hiện tại Phần Lan.
“Tổng thống Trump phải làm rơ những tuyên bố của ông ấy ở Helsinki về hệ thống t́nh báo của chúng ta cũng như về ông Putin. Đây là sai lầm nghiêm trọng nhất trong nhiệm kỳ tổng thống của ông ấy và phải được sửa chữa ngay lập tức”, Guardian dẫn lời cựu Chủ tịch Hạ viện Gingrich nói.
Trước khi Tổng thống Trump tới Phần Lan, nhiều nghị sĩ đă hối thúc ông hủy cuộc gặp thượng đỉnh với nhà lănh đạo Nga. Chỉ 3 ngày trước khi hội nghị bắt đầu, Bộ Tư pháp Mỹ ra thông cáo cáo buộc 12 nhân viên t́nh báo Nga âm mưu can thiệp vào cuộc bầu cử tổng thống Mỹ năm 2016 thông qua việc xâm nhập hệ thống thư điện tử và mạng máy tính của đảng Dân chủ. 12 người này bị nghi là thành viên của GRU - cơ quan t́nh báo liên bang Nga và thuộc hệ thống t́nh báo quân sự của Nga.
VietBF © sưu tập