Đảng Dân chủ đă giành quyền kiểm soát hạ viện Mỹ trong cuộc bầu cử giữa kỳ ngày 6/11. Điều đó có thể chặn các chương tŕnh nghị sự của Trump hay ngăn đảng Cộng ḥa bỏ chính sách họ đă thúc đẩy như Obamacare. Tuy nhiên, đảng Cộng ḥa vẫn duy tŕ thế áp đảo ở thượng viện.
Tổng thống Mỹ Trump tại Missouri ngày 5/11. Ảnh: AFP.
Với chiến thắng này, đảng Dân chủ có khả năng khởi động điều tra Tổng thống và các thành viên nội các của ông. Họ có thể nhằm vào vấn đề khai báo thu nhập để tính thuế c̣n chưa rơ ràng của Trump hay thông qua luật nhằm bảo vệ cuộc điều tra cáo buộc Nga can thiệp bầu cử Mỹ của công tố viên đặc biệt Robert Mueller, theo CNBC.
Đảng Dân chủ cũng có khả năng ḱm hăm đảng Cộng ḥa về các vấn đề kinh tế như thuế và y tế. Tuy nhiên, sự thay đổi quyền lực cũng mở ra cánh cửa hợp tác về giảm giá thuốc hoặc cải thiện cơ sở hạ tầng, điều vẫn là vấn đề khó khăn trong chính quyền Trump.
Trump và đảng Cộng ḥa đă cố gắng ngăn đảng Dân chủ kiểm soát Hạ viện bằng cách cảnh báo về nỗ lực của đảng này trong việc thiết lập hệ thống y tế được chi trả bởi hệ thống công bằng tiền thuế. Đồng thời, họ cũng cố khơi dậy lo ngại trong dư luận về việc nhập cư bất hợp pháp.
Trong khi đó, tại những khu vực bầu cử không có lịch sử nghiêng hẳn về phe nào như Pennsylvania, Kansas hay California, đảng Dân chủ tập trung vào chính sách y tế và mạng lưới an toàn xă hội. Họ cảnh báo về việc đảng Cộng ḥa cố gắng băi bỏ và thay thế Đạo luật Chăm sóc Y tế Giá cả Phải chăng (Obamacare), nói rằng động thái này có thể khiến một số người mất tiền bảo hiểm.
Các nghị sĩ Dân chủ cũng có thể thách thức các chính sách Trump theo đuổi trong mối quan hệ với Triều Tiên, Nga hay Arab Saudi hay buộc Tổng thống phải thu hẹp lại các tham vọng lập pháp, chẳng hạn như lời hứa xây tường biên giới với Mexico, thông qua gói cắt giảm thuế thứ hai hay việc thực hiện các chính sách cứng rắn về thương mại.
Lănh đạo phe Dân chủ ở hạ viện Nancy Pelosi và nghị sĩ Ben Ray Lujan tại Washington ngày 7/11. Ảnh: AFP.
Phe Dân chủ đă nhận được rất nhiều tiền từ cá nhân và các ủy ban hành động chính trị để truyền tải thông điệp của họ, khiến đảng Cộng ḥa cũng phải chi tiêu nhiều để theo kịp. Tổng chi tiêu cho vận động bầu cử giữa kỳ năm nay được ước tính đạt 5,2 tỷ USD, cao hơn khoảng 1 tỷ USD so với các kỳ trước đó, theo Trung tâm Chính trị Phản hồi.
Một kịch bản nhiều người nhắc đến khi đảng Dân chủ kiểm soát Hạ viện là khởi động tiến tŕnh luận tội Trump - có thể khiến Trump bị phế truất nếu ông bị kết luận là thông đồng với Nga. Tuy nhiên, các chuyên gia cho rằng việc này rất khó xảy ra.
Hiến pháp Mỹ quy định luận tội là tiến tŕnh gồm hai bước, trong đó bước đầu tiên diễn ra ở Hạ viện, nơi các nghị sĩ đưa ra những lời buộc tội chống lại tổng thống. Nếu đa số nghị sĩ tại Hạ viện nhất trí với lời buộc tội, Thượng viện sẽ tiến hành bỏ phiếu. Tổng thống chỉ bị phế truất khi 2/3 thượng nghị sĩ đồng ư với lời buộc tội - viễn cảnh khó xảy ra khi đảng Cộng ḥa vẫn kiểm soát Thượng viện.
Người đứng đầu đảng Dân chủ ở Hạ viện Nancy Pelosi đă vạch ra các kế hoạch cho đảng này là giảm tham nhũng và giao dịch tiền bạc trong chính trị, giảm giá thuốc, siết chặt kiểm tra lư lịch người dùng súng và thông qua biện pháp bảo vệ pháp lư cho những người nhập cư được đưa bất hợp pháp đến Mỹ khi c̣n là trẻ em.
Cây bút Aaron Blake của Washington Post cảnh báo rằng nền chính trị Mỹ có thể sẽ lâm vào t́nh trạng bế tắc trong hai năm tiếp theo v́ mỗi đảng kiểm soát một viện. "Khi hai đảng đấu đá lẫn nhau, sẽ khó có thể có một đạo luật lớn nào được thông qua", Blake nhận định.
"Không rơ có bao nhiêu phần trong chương tŕnh nghị sự mà Pelosi nêu ra có thể thực hiện được khi Trump vẫn tại vị", cây bút Jacob Pramuk của CNBC viết.
Therealrtz © VietBF