Để trừng phạt nước láng giềng, Trung Quốc có thể trị bằng cách đánh mạnh vào 4 lĩnh vực thiết yếu.
Tổng thống Mỹ - Donald Trump vài tuần gần đây cho biết ông “rất thất vọng” với Trung Quốc, v́ nước này “chỉ nói” mà “không làm ǵ cả” trong vấn đề Triều Tiên. Trung Quốc từ lâu đă là phao cứu sinh cho nước láng giềng suốt nhiều thập kỷ Triều Tiên bị trừng phạt. Họ mua nhiên liệu và than, viện trợ số lương thực khổng lồ và cho phép các công ty giao thương với Triều Tiên.
Trước đó 1 tuần, Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc đă thông qua các lệnh trừng phạt mạnh vào Triều Tiên. Theo đó, Triều Tiên sẽ mất tới 30% kim ngạch xuất khẩu hằng năm.
Trung Quốc có thể sẽ phản đối những hành động đe dọa kinh tế nước ḿnh. Dù vậy, họ cho biết vẫn sẵn sàng hợp tác gây sức ép kinh tế lên Triều Tiên.
Theo giới chuyên gia, dưới đây là những cách họ có thể áp dụng.
1. Năng lượng
Triều Tiên phụ thuộc lớn vào sản xuất và xuất khẩu than. Phần lớn số này được bán sang Trung Quốc. Trung Quốc hiện cũng là nguồn ngoại tệ lớn nhất của Triều Tiên.
Dù vậy, từ tháng 2 năm nay, Trung Quốc đă tuyên bố ngừng nhập than từ nước láng giềng. Số liệu cũng cho thấy nửa đầu năm, nhập khẩu than từ Triều Tiên của Trung Quốc đă giảm 75%. Bắc Kinh có thể tăng thêm gây sức ép bằng cách hạn chế bán nhiên liệu cho Triều Tiên.
2. Ngân hàng
Trung Quốc hiện là đối tác kinh tế lớn nhất của Triều Tiên. Ảnh:BI
Mỹ và các nước đồng minh đă thử nhiều cách để siết nguồn cung tiền cho Chính phủ Triều Tiên và cô lập nước này khỏi hệ thống ngân hàng toàn cầu. Tuy nhiên, suốt nhiều năm, Mỹ vẫn chưa trừng phạt các nhà băng Trung Quốc được cho là làm ăn với Triều Tiên.
Việc này đă thay đổi hồi tháng 6, khi Bộ Tài chính Mỹ cấm một nhà băng Trung Quốc thuộc nhóm này tiếp cận hệ thống ngân hàng Mỹ. Quan chức Tài chính Mỹ không loại trừ khả năng các nhà băng khác có thể đối mặt động thái tương tự từ Mỹ và các đối tác quốc tế.
Mục tiêu của họ là ngăn Triều Tiên dùng tiền cho các chương tŕnh hạt nhân. V́ thế, Bắc Kinh cũng có thể phạt các ngân hàng vẫn c̣n làm ăn với B́nh Nhưỡng.
3. Tiền mặt
Triều Tiên được cho là tích được khoản tiền dự pḥng lớn từ hoạt động bán than cho Trung Quốc. John Park – Giám đốc Korea Working Group tại Trường Harvard Kennedy đầu năm nay cho biết số tiền này có thể được dùng mua mọi thứ họ muốn cho chương tŕnh vũ khí.
Triều Tiên cần lách các lệnh trừng phạt để duy tŕ tiếp cận với hệ thống ngân hàng quốc tế và tiếp tục hoạt động kinh doanh ở nước ngoài, chủ yếu bằng các tiền tệ lớn như USD hay NDT. Tuy nhiên, việc hạn chế việc B́nh Nhưỡng tiếp cận được số tiền này “c̣n phụ thuộc vào quyết tâm chính trị của Trung Quốc”.
4. Lao động
Triều Tiên đă gửi hàng ngh́n lao động ra nước ngoài làm việc, như Trung Quốc, Nga hay Trung Đông, một báo cáo năm 2015 của Liên hợp quốc cho biết. Họ được cho là lao động trong các ngành như khai mỏ, khai thác gỗ, dệt may và xây dựng. Phần lớn tiền lương của những người này được Chính phủ nắm giữ.
Việc này có thể thấy rất rơ tại Đan Đông – thành phố nằm ở biên giới Trung – Triều. Đây là đầu mối giao thương lớn giữa hai nước. Giới chức thành phố này cho biết khoảng 20% trong số 50.000 lao động ngành dệt may tại đây là người Triều Tiên. Họ làm việc theo ca, 12 – 14 giờ mỗi ngày và được trả lương khoảng 260 USD một tháng. V́ vậy, nếu Trung Quốc gửi trả lại các lao động này, Triều Tiên sẽ bị mất đi một nguồn ngoại tệ rất quan trọng.
Các lệnh trừng phạt mới của Liên hợp quốc nhắm vào các ngành xuất khẩu chính của Triều Tiên, gồm than, sắt, quặng sắt, ch́, quặng ch́ và hải sản. Lệnh này cũng nhằm vào các nguồn thu chủ chốt, như ngân hàng và các công ty liên doanh.
Dù vậy, vấn đề chỉ là Trung Quốc sẵn sàng thực hiện việc này đến mức nào. Bắc Kinh luôn lo ngại một khi chính quyền Triều Tiên sụp đổ, khu vực này sẽ bất ổn và hàng triệu người Triều Tiên sẽ tràn sang Trung Quốc tị nạn.
“Lănh đạo Trung Quốc cũng không thích chính quyền Triều Tiên và chương tŕnh vũ khí hạt nhân của họ đâu. Nhưng họ c̣n ngán hơn viễn cảnh Triều Tiên sụp đổ và hai miền thống nhất, với Seoul là thủ đô”, Richard Haass – Chủ tịch Hội đồng Quan hệ Đối ngoại (CFR) nhận xét hồi tháng 3.
VietBF © Sưu tập