Lao động Việt giúp việc nhà ở Ả Rập Saudi gian nan đường về. Đằng sau những khoản tiền gửi về cho gia đ́nh ở quê nhà là nước mắt và mồ hôi của người lao động Việt ở nước ngoài. Mỗi người một nỗi khổ và một cảnh ngộ khác nhau.
Theo tất cả các bản hợp đồng đi giúp việc nhà tại Ả Rập Saudi mà chúng tôi có được đều có điều khoản quy định rơ trường hợp người lao động (NLĐ) không được trả lương đúng như cam kết, bị chủ ngược đăi và yêu cầu giải quyết về nước trước hạn… NLĐ sẽ không phải bồi thường và bên đưa đi phải chịu các khoản chi phí bao gồm cả tiền vé máy bay để NLĐ về nước. Tuy nhiên, thực tế lại trái ngược.
Chấp nhận mất tiền oan
Tháng 4-2016, sau 5 ngày đăng kư, chị Lê Thị Dung (tỉnh Thanh Hóa) được Công ty Viwaseen (Hà Nội) đưa đi giúp việc nhà tại Ả Rập Saudi. Theo hợp đồng đă kư, chị Dung được hưởng lương 1.500 SAR/tháng (khoảng 9 triệu đồng tiền Việt); mỗi ngày làm việc không quá 12 giờ; khi ốm đau sẽ được chủ trả tiền khám chữa bệnh… Tuy nhiên, thực tế chị phải làm việc từ 5 giờ sáng hôm nay đến 1-2 giờ sáng hôm sau và chỉ ăn bánh ḿ thừa, cũ đă được mua nhiều ngày trước đó. Đă vậy, chị c̣n thường xuyên bị chủ chửi bới, đánh đập. “Nhiều lúc mệt mỏi, ốm đau, tôi vẫn phải cắn răng làm bởi chỉ nói lại một câu là họ túm cổ áo, xô đẩy hoặc đánh đập. Có lần tôi bị ngộ độc thực phẩm, ói ra máu nên cầu xin chủ nhà đưa đi bệnh viện nhưng họ vẫn bỏ mặc. Không những vậy, tôi c̣n thường xuyên bị giam lương, có đợt bị nợ tới 4 tháng” – chị Dung kể.
Chị Nguyễn Thị Thúy trước khi đăng kư đi giúp việc nhà tại Ả Rập Saudi
Không thể tiếp tục chịu đựng, chị Dung yêu cầu công ty cho về nước trước hạn. Song, dù xác nhận NLĐ bị chủ nợ 4 tháng lương, Công ty Viwaseen vẫn buộc chị Dung phải chịu tiền vé máy bay (700 USD) và trả lại cho chủ nhà 10 triệu đồng đă hỗ trợ trước khi đi. Chưa hết, trước khi về nước, chị Dung c̣n bị chủ nhà buộc kư giấy từ bỏ 2 tháng lương để bồi thường v́ đă phá vỡ hợp đồng trước hạn.
Tương tự, chị Tào Thị Tuyết (tỉnh Thanh Hóa) cũng mất 3.000 USD mới được về nước. Trước đó, vào tháng 3-2017, chị Tuyết đến Công ty CP Đầu tư V.C (Hà Nội) đăng kư đi giúp việc nhà tại Ả Rập Saudi. Ngay ngày đầu tiên ở nhà chủ, chị Tuyết đă bị “sốc” v́ công việc không đúng như những ǵ công ty cam kết. Cụ thể, một ḿnh chị phải phục vụ cho gia đ́nh 7 người, làm việc hơn 12 giờ/ngày nhưng chỉ được cho ăn thức ăn thừa của chủ… Sau 7 tháng làm việc, sức khỏe ngày càng sa sút và thường xuyên bị tức ngực, khó thở, chị Tuyết đề nghị công ty cho về nước chữa bệnh. Ban đầu, công ty yêu cầu chị phải nộp 6.000 USD để bồi thường cho chủ v́ phá vỡ hợp đồng. Do chị Tuyết không có đủ tiền nên công ty hạ giá c̣n 3.000 USD kèm theo điều kiện phải làm theo chỉ dẫn của công ty. “Lúc đầu, họ nói tôi đ́nh công để chủ chán mà trả về cho công ty. Nhưng khi tôi ngừng việc th́ bị chủ nhà đánh nên không dám thực hiện nữa. Tiếp đó, họ chỉ tôi giả bệnh, nằm lăn ra đất vờ ngất để chủ nhà sợ mà cho về… Sau hàng loạt chiêu tṛ công ty bày ra, may mắn là chủ nhà chấp nhận cho tôi về nước” – chị Tuyết nhớ lại.
Tiền mất, tật mang
Cũng chấp nhận mất tiền oan nhưng trường hợp của chị Nguyễn Thị Thúy (tỉnh Thanh Hóa) không được may mắn như các trường hợp trên. Tháng 8-2016, chị Thúy được ông Phùng Văn Hiến, người tự xưng là giám đốc Trung tâm Đào tạo của Công ty Petromanning JSC (Hà Nội), đưa đi giúp việc nhà tại Ả Rập Saudi thời gian 2 năm. Theo hợp đồng kư với công ty, chị Thúy được trả lương 1.500 SAR/tháng, nghỉ ngơi ít nhất 9 giờ/ngày, nghỉ phép 15 ngày/năm và được cung cấp đầy đủ thức ăn, nơi ở… Song, chỉ sau 3 ngày nhận việc, do bất đồng ngôn ngữ, chị Thúy bắt đầu bị vợ con chủ nhà hành hạ, đánh đập và bị ông chủ sàm sỡ. Chưa hết, mỗi ngày chị phải làm việc cật lực từ 6 giờ đến 24 giờ nhưng chỉ được cho ăn 1 bữa/ngày, tiền lương cũng không trả đúng hạn (2 tháng trả 1 lần).
Đau đớn, tủi nhục và sức khỏe bị suy kiệt, chị Thúy nhiều lần đề nghị ông Hiến đổi chủ nhưng không được chấp nhận. Tháng 8-2017, khi sự chịu đựng vượt quá giới hạn, chị Thúy tiếp tục cầu cứu ông Hiến để được về nước. Lần này, ông Hiến đề nghị gia đ́nh chị Thúy phải nộp 75,5 triệu đồng. Sau khi nhận tiền, ông Hiến đă bày cách cho chị Thúy bỏ trốn vào ngày 21-8-2017 nhưng không đưa về nước mà thả trước cửa Đại sứ quán Việt Nam tại Ả Rập Saudi. Sau đó, ông Hiến chặn mọi phương tiện liên lạc với chị. Ngày 12-9-2017, sau khi được đại sứ quán cấp giấy thông hành, chị Thúy vào tá túc tại Trung tâm Bảo trợ Khadimat.
Anh Nguyễn Tài Trọng, anh trai chị Thúy, cho biết trong một lần làm việc với Công ty Petromanning JSC, ông Hà Văn Dũng, đại diện công ty, thừa nhận chị Thúy là do công ty đưa đi nhưng lại cho hay ông Hiến không c̣n là nhân viên của công ty nữa. Công ty cũng không chỉ đạo hay thu bất cứ khoản tiền nào nên không chịu trách nhiệm về khoản tiền gia đ́nh chị Thúy đă nộp cho ông Hiến. Sau đó, anh Trọng quay lại th́ công ty đă dọn đi đâu không rơ, điện thoại liên lạc cũng không có tín hiệu. Trong khi đó, Cục Quản lư lao động ngoài nước cho biết giấy phép hoạt động dịch vụ đưa NLĐ đi làm việc ở nước ngoài của công ty này đă bị cục thu hồi.