Một mùa Xuân nữa lại về, trong hương trầm tĩnh lặng, cái se lạnh của tiết trời gợi nhắc tôi nhớ tới những mùa Xuân trước, Xuân có ông…
Nồng ấm tết Việt
Xuân sum họp, Tết sum vầy - Ảnh: Nguyễn Tú |
Ông nội tôi là một người giản dị, trầm lặng. Nội ít khi nào đi ra ngoài, dường như là không có, trái với một thời trai trẻ chu du trời Âu, đất Pháp, tuổi trẻ bay lượn khắp trời cao; những năm cuối đời ông lặng lẽ bên ly trà và chiếc ghế, tờ báo và tivi mặc thời gian trôi vụt thoăn thoắt ngoài hiên. Chẳng bao giờ tôi thấy ông rời khỏi nhà, thậm chí ông chưa bao giờ qua nhà hàng xóm đánh cờ, nói chuyện phiếm.
Người già thường hoài cổ, họ nhớ những điều xưa cũ hơn là chuyện bây giờ. Nhưng xui một nỗi rằng, cái tuổi thanh xuân bồng bột sốc nổi của con cháu không hợp với nỗi hoài niệm phủ bụi cũ kĩ của người già. Có lẽ v́ thế mà chả đứa nào ngồi nghe ông nó chuyện được hơn 20 phút, tụi nó toàn kiếm cách “chuồn” đâu đó cho khỏi phải nghe câu chuyện cũ rích từ thuở nó chưa đẻ. Nhưng tôi th́ khác, tôi thích nghe ông kể, tôi nâng niu quư giá từng câu chuyện như báu vật của riêng ḿnh. Nói không ngoa, chắc tôi là đứa cháu ông thích nói chuyện nhất.
Con cháu lớn lên, lại bị lao vào ḍng xoáy cơm áo gạo tiền, trong năm chỉ gặp ông duy nhất dịp Tết, các cô sống tận bên Hà Lan xa xôi quá chẳng về được. Ông chẳng trách một lời, mà c̣n cho rằng đó là cái máu của họ ḿnh: “Máu của nhà ḿnh là máu đi con ơi. Ông cố mày 20 tuổi đă đi Pháp, làm công kiếm sống. Tao lớn lên đủ lông đủ cánh th́ thoát ly vô Nha Trang, xa gia đ́nh tự lập cuộc sống riêng của ḿnh. Ông Sáu mày ra tận Buôn Ma Thuột, bà Bảy mày th́ vô Vĩnh Long. Rồi ba mày, cô Lan mày, cô Hạnh mày cũng đi tuốt. Chả trách được, cái máu cả họ vậy rồi”. Bởi vậy không Tết nào là nhà nội tề tụ đủ con cháu. Nhưng “Thây kệ, có nhiêu làm nhiêu”, chẳng Tết nào lại thiếu bữa tiệc Tết thịnh soạn do bà nội làm. Tết là dịp tôi thấy ông rời bỏ chiếc áo thun-quần cộc quen thuộc thay bằng áo sơ mi-quần tây lịch sự, và dịp duy nhất trong năm tôi thấy ông cầm ly rượu thay ly trà.
Nhớ cái Tết năm rồi con cháu quây quần bên ông, nghe ông kể chuyện Tết thiếu thốn thời bao cấp, nghe chuyện thuở nhỏ của ba, của gia đ́nh. Nhớ tràn cười ngất khi nghe thằng em nhỏ chúc Tết ông xong c̣n bồi thêm “Ông bà đừng quên/Ĺ x́ cho con/Năm mới lấy hên/Con xin cảm ơn ông bà”. Nhớ nhất là đến lúc ông ĺ x́, nhớ cái hộp bánh bằng thiếc đă hơi gỉ đựng những phong bao đỏ chót làm cho tôi dù là sinh viên đại học rồi, cũng “xin một vé về tuổi thơ” về làm đứa trẻ sướng rơn người khi được ĺ x́.
Nhưng Tết này nhà không c̣n h́nh ảnh ông già ngồi đủng đỉnh nghe con cháu chúc Tết, không c̣n nụ cười với chiếc răng bọc bạc, hộp thiếc đă thôi kêu những tiếng ê răng để phân phát bao ĺ x́, đôi kính lăo đă nằm yên trên ván gỗ. Ông đă ra đi, đột ngột, nhưng nhẹ nhàng. Ông mất sau hai ngày nằm bệnh, như tâm nguyện ông hằng muốn “Sống khỏe chết nhanh, ít của để dành, nhiều người thương tiếc”
Tết này sẽ khác, tụi con sẽ quây quần không để nghe ông kể chuyện nữa, mà để nhắc nhau nhớ một người ông đáng kính. Nội ơi, chắc rằng sẽ có người khóc nức nở v́ tiếc ngày xưa không chịu ngồi nghe ông kể chuyện, để bây giờ ngậm ngùi "Giá như ngày trước…".
tm