Tổng thống Mỹ Donald Trump đă có cuyến thăm lchj sử tới Philippines. Tổng thống Duterte đă có nhiều phát ngôn động chạm đến Mỹ cũng như Tổng thống Trump, nhưng Mỹ bỏ qua tất cả. Mỹ - Philippines đă ra tuyên bố chung, phản đối quân sự hóa biển Đông.
Trong cuộc gặp song phương đầu tiên hôm 13-11, Tổng thống Mỹ Donald Trump và người đồng cấp Philippine Rodrigo Duterte chỉ trích việc quân sự hóa biển Đông.
"Hai bên nhấn mạnh lại cam kết duy tŕ các nguyên tắc, trong đó có tự do hàng hải, tự do bay qua (biển Đông) và tự kiềm chế" - tuyên bố chung Mỹ - Philippines nêu rơ.
Lănh đạo của hai bên cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của giải quyết ḥa b́nh các tranh chấp trên biển Đông, tuân thủ luật pháp quốc tế như được phản ánh trong Công ước Liên Hiệp Quốc về Luật Biển.
Tổng thống Donald Trump và người đồng cấp Philippines Duterte trong cuộc gặp song phương đầu tiên hôm 13-11. Ảnh: AP
"Họ nhấn mạnh thêm về sự cần thiết phải tiếp tục theo đuổi các biện pháp gây dựng ḷng tin nhằm gia tăng sự tin tưởng lẫn nhau và tránh các hành động làm leo thang căng thẳng, trong đó có quân sự hóa" - tuyên bố chung nhấn mạnh.
Bản tuyên bố chung nhiều khả năng sẽ vấp phải sự phản đối từ Trung Quốc – vốn không chấp nhận sự can thiệp của Mỹ trong tranh chấp ở biển Đông.
Tuyên bố chung gồm 14 điểm chính nói trên của Mỹ và Philippines được Nhà Trắng công bố sau cuộc hội đàm giữa Tổng thống Donald Trump và người đồng cấp Duterte hôm 13-11. Ông chủ Nhà Trắng tới Manila từ Việt Nam hôm 12-11 để dự hội nghị thượng đỉnh với các lănh đạo Đông Nam Á và Đông Á.
Tuyên bố được đưa ra trong bối cảnh Trung Quốc đang bị chỉ trích v́ các hoạt động xây dựng đảo phi pháp nhằm kiểm soát biển Đông.
Lănh đạo 10 nước ASEAN và Trung Quốc hôm 13-10 cũng nhất trí việc bắt đầu xây dựng bộ quy tắc ứng xử về biển Đông (COC). "Các lănh đạo ASEAN và Trung Quốc vừa nhất trí bắt đầu thảo luận về COC dựa trên dự thảo khung được các ngoại trưởng thông qua hồi tháng 8" - người phát ngôn Bộ Ngoại giao Philippines Robespierre Bolivar cho biết. Ông nói các cuộc đàm phán có thể bắt đầu năm tới, khi Singapore giữ chức chủ tịch luân phiên của ASEAN.