|
Làng Yên Lược có một cái văn chỉ lộ thiên thờ Khổng Tử. Trâu ḅ trong làng thả ăn cỏ ở gần đấy kéo vào phóng uế cả ra bệ thờ. Bọn lư trưởng, cường hào thấy không tiện, bèn họp làng, giao cho Xiển phải trông nom, rào giậu lại, và đặt ra lệ hễ ḅ nhà ai vào, làng sẽ bắt làm thịt chia phần.
Lệ làng đặt ra, các nhà có ḅ đều dặn con hoặc người ở hết sức giữ ǵn. Xiển có một con ḅ ốm, gầy như cái mo khô, cứ thả cho ăn ở gần đấy. Một hôm, Xiển để ḅ vào trong khu văn chỉ, cố ư cho dân làng biết.
Đang thèm thịt ḅ, bọn lư trưởng, cường hào lập tức cho người bắt làm thịt. Xiển nói:
– Lệ làng đặt ra, tôi không dám kêu ca ǵ, chỉ xin làng nhớ cho từ nay trở đi bất cứ ḅ nhà ai, hễ vào văn chỉ là bắt làm thịt tuốt.
Sau đó ít lâu, Xiển mua mấy cỗ bài tam cúc, chia cho bọn trẻ chăn ḅ rủ chúng t́m đám đất khô ráo, phẳng phiu ngồi đánh. Bọn trẻ thích quá, xúm nhau, chúi mũi vào ván bài, chẳng để ư ǵ đến ḅ mẹ nữa. Xiển lừa cho tất cả đàn ḅ lại gần khu văn chỉ, rồi mở cổng ra. Thấy cỏ bên trong xanh tốt, một con vào, hai con vào, ba con vào, thế là những con khác cũng chen nhau vào theo. Xiển đóng cổng lại rồi chạy về gọi dân làng ra bắt ḅ. Bắt được hơn một trăm con, phần nhiều là của bọn lư hương cường hào giàu có trong làng. Chúng bàn nhau:
– Lần này, nhiều người đều phạm phải lệ làng, không lẽ ta đem làm thịt tất cả, vậy th́ xin xí xóa.
Xiển nhất định không nghe, lấy cớ rằng lần trước làng đă ăn thịt ḅ của ḿnh rồi, nay làng tự ư bỏ lệ, Xiển sẽ kiện quan. Sợ Xiển làm to chuyện, chúng bàn nhau đền cho Xiển một con ḅ, rồi bổ cho các nhà có ḅ bị bắt chia nhau chịu tiền. Xiển nhất định không nghe, nói:
– Chỉ có hai cách: một là đem làm thịt tuốt, hai là đem chia đều cho dân làng, mỗi nhà một con.
Bọn lư hương cường hào bàn với nhau măi, cuối cùng phải bằng ḷng theo cách thứ hai, v́ chia như vậy th́ chúng c̣n được mỗi nhà một con, chứ đem làm thịt th́ mất cả. Thế là, không những Xiển đă đánh đổi được ḅ béo, mà những nhà trong làng cũng được mỗi nhà một con.
VietBF@sưu tập
|